Niedobór czynników krzepnięcia krwi u krów dr n. wet. J.A. Radwińska

Hemostaza

• Zespół czynników

• Hamowanie krwawień po uszkodzeniu ściany naczyń krwionośnych

• Utrzymanie szczelności łożyska naczyniowego

• Płynność krążącej krwi

• Płytki krwi

• Ściana naczyń krwionośnych

• Białka osoczowego układu krzepnięcia krwi

• Leukocyty

SKAZA KRWOTOCZNA (DIATHESIS HAEMORRHAGICA)

• Naczyniowa

• Wrodzona

• Nabyta

• Osoczowa

• Wrodzona

• Nabyta

• Płytkowa

• Zmiany z nieprawidłową liczbą płytek krwi

• Zmiany z zaburzeniami czynności płytek krwi

WRODZONY DEFEKT AGREGACJI LEUKOCYTÓW

• Cielęta rasy Simental i japońskiej czarnej

• USA, Kanada, Japonia

• Gen autosomalny recesywny - defekt przekaźnictwa śródkomórkowego

• Krwawienia

MAŁOPŁYTKOWOŚCI NABYTE

• Zatrucia po spożyciu niektórych roślin (orlica pospolita)

• Choroby wirusowe (BVD-MD)

• Choroby pasożytnicze (babeszjoza, trypanosomatoza)

WASKULOPATIE

• Osłabienie ściany naczyń krwionośnych (niedobór witaminy C)

• Uszkodzenie naczyń w wyniku choroby np. zapalenia i zakrzepicy żył

• Badanie koagulologiczne

• Probówki do koagulologii zawierają buforowany roztwór cytrynianu sodowego o stężeniu 3,2% i 3,8%

• Mieszać powoli przez obracanie 10-15x. Nie wstrząsać! Następnie odwirować przez 10-15 min przy 2000-3000 obr/min. Zaraz po odwirowaniu odciągnąć osocze

Koagulogram:

• Czas protrombinowy (PT)

• Czas częściowej tromboplastyny po aktywacji = czas kaolinowo-kefalinowy (APTT)

• Czas trombinowy (TT)

• Stężenie fibrynogenu (F)

Układ antykoagulacyjny

• D-dimer

• ATIII

PT - czas protrombinowy

• Jest wskaźnikiem świadczącym o stanie zewnątrzpochodnego układu aktywacji trombiny

• Zależy od czynników V,VII,X, protrombiny, fibrynogenu

APTT - czas częściowej tromboplastyny po aktywacji:

• Jest miarą sprawności wewnątrzpochodnego układu aktywacji protrombiny

• Zależy od zawartości w osoczu czynników V, VIII, IX, X, XI, XII, protrombiny, fibrynogenu

TT - czas trombinowy

• Jest parametrem świadczącym o zdolności przechodzenia fibrynogenu w fibrynę i nie zależy od zewnątrz i wewnątrzpochodnego układu aktywacji protrombiny

• Zależy od poziomu fibrynogenu i stabilizacji fibryny, obecności produktów degradacji fibryny

D-dimer

- najmniejszy i specyficzny produkt rozpadu włóknika

- podwyższone stężenie jest dowodem aktywacji układu fibrynolizy i generowania plazminy

Antytrombina III

- glikoproteina

- inhibitor enzymów proteolitycznych

- hamuje aktywność trombiny

- naturalny inhibitor koagulacji

- inaktywuje czynniki : IXa, Xa, XIa, XIIA oraz VII w obecności heparyny, plazminę i kalikreinę

WRODZONY NIEDOBÓR CZYNNIKA I

• Kozy sanneńskie

• Defekt genu recesywnego

• Homozygoty - afibrynogenemia

• Heterozygoty - hypofibrynogenemia

• Młode zwierzęta

• Krwawienie z pępka

• Krwiak podskórne

• Krwawienia z błon śluzowych

• Krwawienie dostawowe

WRODZONY NIEDOBÓR XI CZYNNIKA KRZEPNIĘCIA

• Ludzie

• Psy

• Bydło 1969 - USA krowy rasy HF

• 2009 PL

• Defekt genu recesywnego

• - heterozygoty - nosiciele defektu genu, aktywność biologiczna czynnika osoczowego - od 20 % do 60%

• - homozygoty - objawy kliniczne podobne do hemofilii, aktywność biologiczna czynnika osoczowego - 10%

• Spontaniczne lub indukowane przypadki krwawień,

• Cielęta - noworodki zdarzają się długotrwałe krwotoki z pępowiny

• Przedłużone krwawienia po zabiegach kastracji i dekornizacji

• Krwotok do płuca

• Różowe zabarwienie siary lub mleka

• Zwiększona zachorowalność na zapalenie płuc, macicy i wymienia

• Większa liczba występowania przypadków poronień lub rodzenia słabych cieląt

• Wykrywanie osobników z defektem:

• oznaczanie aktywności czynnika XI we krwi

• Badanie genetyczne : insercja 76bp fragmentu z dużą zawartością adeniny w 12 ekson genu czynnika XI

• Oznaczanie czasu częściowej tromboplastyny po aktywacji (APTT)

HEMOFILIA TYPU A

- dziedziczny niedobór osoczowego czynnika krzepnięcia VIII

- Hereford

- cielęta rasy japońskiej brązowej

- podskórne i śródmięśniowe krwawienia tworzące krwiaki zawierające nie skrzepłą krew,

Niedobór osoczowych czynników krzepnięcia - zaburzenia nabyte

1. Spożycie roślin np. nostrzyk żółty (Melolitus officinalis) lub nostrzyk biały (Melolitus albus)

1. Glikozydy kumaryny

2. Dikumaryna - upośledza tworzenie protrombiny oraz osoczowych czynników krzepnięcia VII, IX, X

1. Zaburzenia krzepnięcia w zewnątrzpochodnej drodze aktywacji procesu (szlak czynnika tkankowego)

• Najczęściej kiedy bydło nie wychodzi na pastwiska - siano, kiszonki

• Objawy po 2-3 tyg a nawet 3m-cach spożycia takiej paszy

2. Zatrucie syntetycznymi pochodnymi kumaryny (np. warfaryna, kumaryna) i pochodnymi arylindionu (np. chlorfacynon, piwal),

- duża tolerancja - nawet 200mg/kg mc. ALE! Krowy cielne - 0,1 - 0,3 mg/kg mc

Objawy kliniczne:

• Ogólne osłabienie

• Sztywny chód

• Krwawienie z nosa

• Smolisty kał lub kał z domieszką świeżej krwi,

• Mleko o różowym zabarwieniu

• Krwiaki

• Jamy stawowe - powiększenie obrysu i bolesność

Badanie laboratoryjne:

• Przedłużenie czasu protrombinowego (PT)

• Erytropenia

• Leukopenia

• Trombocytopenia

Leczenie:

• Eliminacja przyczyny

• Transfuzje

• Świeżo - mrożone osocze

• Witaminy K 1-5mg/kg mc i.m. przez 5 dni (fitomendion)

Niedobór osoczowych czynników krzepnięcia - zaburzenie nabyte

Choroby zwierząt:

• Babeszjoza

• Trypanosomatoza

• Zakażenia Histophilus somni, Theileria parva i Theileria lawrencei

• Zakażenia wirusem BVD - MD

• Urazowe zapalenie czepca

• Przemieszczenie trawieńca

Objawy kliniczne:

• wzmożona aktywacja układu krzepnięcia krwi I rozwój zapsołu wewnętrznego wykrzepiania (DIC)

• obfite krwawienia

• niedokrwienne uszkodzenie wielu narządów,

• śmierć

Badanie laboratoryjne:

• wydłużenie APTT

• wydłużenie PT

• wydłużenie TT

• spadek PLT

• spadek stężenia fibrynogenu

• spadek aktywności antytrombiny III

• wzrost stężenia D-dimerów

GRUPY KRWI U BYDŁA

Głównych grup krwi u bydła jest 12, ale biorąc pod uwagę wariacje mające miejsce w każdej grupie daje 60 układów grupowych u bydła.

Przetoczenie krwi:

• z żyły szyjnej zewnętrznej;

• Max jednorazowo 4-6 litrów, odstępy 2 tyg, max 10 l miesięcznie (krowa 500 kg)

• Podajemy gdy Ht spadnie poniżej 20 % w stosunku do wartości prawidłowych

K.B, Doniak Strona 4