INWESTYCJE PRZEDSIĘBIORSTWA

ISTOTA I RODZAJE INWESTYCJI PRZEDSIĘBIORSTWA.

Podstawowym warunkiem zapewnienia pozycji oraz ekspansji rynkowej firmy jest nie tylko sprawność bieżącego zarządzania, lecz również podejmowanie, optymalnych decyzji dotyczących rozwoju i źródeł jego finansowania. Od trafności tych decyzji zależy bowiem perspektywiczna konkurencyjność przedsiębiorstwa, jego udział w rynku i możliwość generowania zysków.

“Inwestycje można zdefiniować jako długookresowe zaangażowanie zasobów ekonomicznych w celu produkowania i uzyskiwania korzyści netto w przyszłości. Głównym aspektem takiego zaangażowania jest transformacja środków płynnych inwestora lub środków pożyczonych w aktywa produkcyjne w postaci środków trwałych i obrotowych, jak również zapewnienie płynności w trakcie korzystania z tych aktywów.

Rozwój firmy dokonuje się zasadniczo poprzez realizację określonych przedsięwzięć inwestycyjnych (rozwojowych). Inwestowanie jest procesem długotrwałym. Wymaga ono zgromadzenia kapitału niezbędnego do sfinansowania początkowych nakładów, które przynoszą efekt zawsze z pewnym opóźnieniem.

Jeżeli przedsiębiorstwo posiada środki pieniężne, to powinno je inwestować, aby powiększać swoje zasoby. Jeśli przedsiębiorstwo nie może inwestować w rzeczy, to powinno lokować pieniądze w inwestycje finansowe.

Inwestycje przedsiębiorstwa dzielimy na:

• inwestycje rzeczowe,

• inwestycje finansowe.

Przedmiotem inwestycji rzeczowych są:

• rzeczowy majątek trwały (budynki i budowle, grunty własne, środki transportu, urządzenia techniczne i maszyny),

• postęp techniczny i organizacyjny dzięki wartościom niematerialnym i prawnym (zakup prawa do korzystania z projektów, wynalazków, patentów, licencji, znaków towarowych oraz koszty zakończonych prac rozwojowych),

• trwały przyrost majątku obrotowego (trwały przyrost zapasów dla potrzeb zwiększonej skali produkcji, zwiększenie stanu należności od odbiorców dla potrzeb wzrostu przychodów ze sprzedaży i zysku).

Przedmiotem inwestycji finansowych są:

• udziały i akcje (udziały przedsiębiorstwa w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością i spółdzielniach, akcje w spółkach akcyjnych, w których przedsiębiorstwo jest akcjonariuszem, udziały nabyte w funduszach powierniczych),

• obligacje, bony skarbowe i weksle jako papiery wartościowe stanowiące trwałą lokatę kapitału o charakterze długoterminowym,

• udzielone przez przedsiębiorstwo pożyczki długoterminowe oraz należności długoterminowe.

“Przedsięwzięcia rozwojowe dotyczą zarówno zmian wielkości produkcji, jej jakości i struktury asortymentowej, zmiany źródeł zaopatrzenia i kierunków zbytu, obniżki kosztów, jak też powiązań z innymi firmami, a także wspólnych inwestycji, lokowania nadwyżek kapitału poza firmą macierzystą czy też innych form działania

W literaturze przedmiotu spotyka się szereg kryteriów klasyfikacji przedsięwzięć inwestycyjnych.” Jedno z kryteriów pozwala wyróżnić następujące inwestycje:

1) inwestycje odtworzeniowe - polegające na zastępowaniu zużytych lub przestarzałych urządzeń nowymi; są to inwestycje stosunkowo najmniej ryzykowne, których celem jest przede wszystkim zapobieżenie wzrostowi kosztów związanych z procesem starzenia się majątku,

2) inwestycje modernizacyjne - nastawione głównie na zmniejszenie kosztów wytwarzania wyrobów i przeprowadzane zazwyczaj łącznie z inwestycjami odtworzeniowymi,

3) inwestycje innowacyjne - służące modyfikacji wytwarzanych dotychczas wyrobów,

4) inwestycje rozwojowe - obejmujące dwa rodzaje przedsięwzięć:

a) mające na celu zwiększenie szeroko rozumianego potencjału produkcyjnego w znaczeniu wydajności parku maszynowego, rozwoju sieci handlowej, zróżnicowania kanałów dystrybucji,

b) służące wdrażaniu do produkcji nowych wyrobów, lepiej zaspokajających istniejące potrzeby potencjalnych nabywców lub powodujących powstawanie nowych, dotychczas nieznanych potrzeb,

5) inwestycje strategiczne - o charakterze:

a) defensywnym - zmierzające do ochrony przedsiębiorstwa przed działaniem konkurencji lub przed niekorzystnymi warunkami narzucanymi przez dawców,

b) ofensywnym - służące umocnieniu pozycji firmy na rynku poprzez np. tworzenie filii, wchodzenie w związki kooperacyjne, przejmowanie konkurentów na drodze fuzji,

6) inwestycje dotyczące ustroju społecznego - służące zapewnianiu możliwie najlepszych warunków personelowi firmy, zarówno w czasie pracy jak i poza nią,

7) inwestycje dotyczące interesu publicznego - obejmujące między innymi wydatki związane z ochroną środowiska naturalnego, tworzeniem funduszy służących finansowaniu badań naukowych, itp.”[2]

ŹRÓDŁA FINANSOWANIA INWESTYCJI

Zarząd rozwijającego się przedsiębiorstwa zawsze stoi przed decyzją dotyczącą wyboru kierunku pozyskania dodatkowych kapitałów na jego rozwój. Pozyskując kapitał własny, co w praktyce najczęściej oznacza nowych wspólników (akcjonariuszy), dotychczasowi właściciele w wypadku dobrej koniunktury i istniejących zysków ponoszą duże koszty związane z pozyskaniem tego kapitału, gdyż będą musieli podzielić się zyskami. Lecz gdy nastąpi zła koniunktura i pojawią się straty, nowi wspólnicy również ze swoich kapitałów sfinansują część strat, czyli przejmą część ryzyka.

Natomiast pozyskując kapitał obcy w wypadku dobrej koniunktury po opłaceniu kosztu tego kapitału właściciele przejmą resztę zysku wypracowanego przez ten kapitał.

Podejmując decyzje odnośnie kierunku pozyskania kapitałów zarząd zmuszony jest rozważyć dwa czynniki. Pierwszy czynnik to korzyść, jaką uzyskają dotychczasowi właściciele z zaangażowania kapitału obcego, a więc tańszego, natomiast drugi to wielkość ryzyka, o jakie powiększy kapitał obcy istniejące ryzyko gospodarcze.

Plan finansowy powinien określać źródła środków finansowych potrzebnych na sfinansowanie projektu oraz harmonogram ich spływu wśród źródeł finansowania zazwyczaj wymienia się dwie grupy:

• fundusze własne firmy

• zewnętrzne źródła finansowania.

Źródła kapitału własnego

I. Zysk zatrzymany w przedsiębiorstwie

Zysk przedsiębiorstwa jest jednym z wewnętrznych, własnych źródeł pochodzenia kapitału (funduszu) przeznaczonego na cele inwestycyjne jest zysk przedsiębiorstwa. Stanowi on nadwyżkę sumy przychodów ze sprzedaży produktów i usług oraz z innych tytułów nad wydatkami poniesionymi dla osiągnięcia tych przychodów. Przychody ze sprzedaży pochodzą przede wszystkim od nabywców towarów i usług.

Wydatki ponoszone dla uzyskania przychodów składają się głównie z kosztu własnego oraz innych wydatków, do których poniesienia przedsiębiorstwo jest zobowiązane (np: cło, podatek od nieruchomości).

Wielkość zysku w przedsiębiorstwie zależy od wielu czynników, a przede wszystkim przychodów i kosztów kształtujących wydatki przedsiębiorstwa. Wielkość przychodu uwarunkowana jest cenami sprzedaży i ilością produktów lub usług oraz możliwością zbytu wytworzonych produktów czy świadczonych usług. Zysk jest źródłem samofinansowania rozwoju.

II. Amortyzacja

Amortyzacja jest drugim, oprócz zysku, źródłem samofinansowania rozwoju - jest finansowym wyrazem zużycia majątku trwałego. Zużycie majątku znajduje odzwierciedlenie w rachunku kosztów własnych przedsiębiorstwa. W praktyce przedsiębiorstwa nie utrzymują funduszów amortyzacyjnych w formie rezerw. Amortyzacja w miarę dokonywania odpisów, może być wykorzystywana na nowe inwestycje.

Roczna kwota amortyzacji oznacza roczny ubytek majątku trwałego w skutek technicznego zużycia się (fizyczne niszczenie ) i zużycia ekonomicznego (przestarzałość techniczna). Koszt amortyzacji zwraca się w przychodach ze sprzedaży i nie stanowi wydatku pieniężnego.

Rozmiary źródła kapitału jakim jest amortyzacja zależą przede wszystkim od wielkości majątku trwałego przedsiębiorstwa oraz od metod amortyzacji.

Polityka amortyzacyjna przedsiębiorstwa dotyczy rozłożenia kosztów zużycia się środków trwałych na produkty i jednocześnie gromadzenie dzięki amortyzacji środków pieniężnych odpowiednio do potrzeb zakupu środków trwałych. Polega ona na wyborze metod amortyzacji oraz ustalenia wysokości stawek amortyzacyjnych, zgodnie z obowiązującymi przepisami.

“Odpisy amortyzacyjne, po uregulowaniu zobowiązań z tytułu ich zakupu, nie należą do kosztów, które są wydatkami. Odpowiadająca im część dochodów pozostaje do dyspozycji jako kwota środków płynnych do momentu podjęcia reinwestycji. Dzięki odpisom amortyzacyjnym można nie tylko odtwarzać środki trwałe, lecz również prowadzić nowe inwestycje.”[3]

III. Emisja akcji.

Nowym źródłem kapitału przedsiębiorstwa na cele inwestycyjne są dochody z emisji i sprzedaży papierów wartościowych, pozyskiwane na tworzącym się w naszym kraju rynku. Spośród wielu rodzajów papierów wartościowych, istotne znaczenie mają dochody z emisji i sprzedaży akcji.

Akcje to jedne z podstawowych rodzajów papierów wartościowych emitowanych przez przedsiębiorstwa. Akcja jest papierem wartościowym, reprezentującym część kapitału akcyjnego (zakładowego) przedsiębiorstwa, emitowanym przez emitenta, zamierzającego pozyskać środki na rozwój. Akcja stanowi tytuł własności i jest częścią kapitału własnościowego.

W wyniku sprzedaży akcji na rynku papierów wartościowych właściciel akcji nabywa środki niezbędne do finansowania jego inwestycji.

 

---