32.a

G. Bachelard: Poetyka skrzydeł

• udział w idei piękna determinuje ukierunkowanie obrazów;

• poetyka lotu: w ptaku piękny jest lot;

• s. 183 świat widzialny istnieje po to, by zdobyć piękno snów;

• s. 184 nadmierne sprecyzowanie obrazu poetyckiego daje efekt komiczny. Ujmując zaś nieco precyzji obrazowi pospolitemu i śmiesznemu można wywołać wzruszenie poetyckie;

• lot - wspomnienie snów, tęsknota za łaskami Boga. Skrzydło - znak doskonałości;

• lot daje poczucie młodości;

• lot oniryczny - pożądanie czystości. Doznanie lekkości, młodości, łagodności - symbol. Skrzydła dają symbolowi imię, ptak - daje istnienie;

• wyobraźnia jest materialistyczna i dynamiczna, ale nie jest realistyczna. Nie kreśli, a przeżywa abstrakcyjne wartości;

• ptaki z marzeń nie umierają w locie (głaskane to co innego), lot oniryczny nie kończy się upadkiem; jest przejawem uśpionego szczęścia;

• ptak - budzi naturę, u Wiktora Hugo jest duszą;

• Toussenel - wywodzi ptaka od sylfidy (istota powietrzna);

• w psychologii wyobraźni - kierunek od duchów do istot cielesnych (dla marzyciela rzeczywistość lotu odsuwa rzeczywistość ptaka). Psycholog uważa fantomy powietrzne za urojenie wyobraźni. Wyobraźnia związana z powietrzem występuje rzadziej niż związana z innymi żywiołami;

• obrazy rodzi pojęcie czystości (ptak lata, bo ma udział w lekkości powietrza);

• w wyobraźni dynamicznej - I istota latająca we śnie - sam śniący;

• sen - najpierw tworzy latającego ducha, potem ptaka;

• skrzydło z marzenia - ma kolor nieba - czystość stworzenia udziela się światu;

• ptaki nocne - posępne, ciężkie. Nietoperz u Hugo - twór przeklęty, ucieleśniający ateizm;

• w wyobraźni powietrznej to, co się wznosi ku bytowi ma udział w bycie. To, co opada - ma udział w nicości;

• nie da się skrzydeł ptaka przystosować do człowieka - rozbrat między obrazem dynamicznym a formalnym;

• skrzydłom ludzkim brak dynamiki;

• czasem - lot jako pływanie - ciągłość od pływania do lotu, ale nie od lotu do pływania (płynie się w powietrzu, ale nie lata się w wodzie);

• lot w rzeźbie - dzięki wysmukłej formie statycznej (196 kształt smukły to ucieleśniony poryw, którego żywiołem jest czyste, jasne powietrze.

WILLIAM BLAKE:

• twórczość Blake'a - wyróżnia ją oniryzm, silna wymowa poetycka - przykład życia mówionego. Lot porywa za sobą świat. Ptak morski - dynamiczny ośrodek burzy. Lot to wolność świata. Ptak uwięziony - obraza dla dynamizmu powietrza. Ptak - ucieleśnienie wolnego powietrza. Myśl u Blake'a - z ruchu. Myśl to materia burzy;

• s. 199 William Blake to poeta dynamizmu z kręgosłupem;

• świadomość pełzania jest lędźwiowa;

• kształty rodzą się z udręczenia materii, są kształtami cierpienia. U Blake'a - wszystko co ziemskie, podlega dynamice skręcania, skręcanie jest praobrazem;

• powietrze - jest energią;

• energia dynamiczna - kształtowanie materii;

• wyobrazić sobie to uintensywniać rzeczywistość.

• wyższość wyobraźni dynamicznej nad formalną - obraz skowronka - skowronek to obraz literacki, punkt wyjścia realistycznych metafor. Nie może występować w obrazach (za mały, za szary). W poezji - bardzo ważny;

• poeci nie opisują wyglądu skowronka;

• wznoszący się śpiew - pełen radości i życia - udziela radości;

• skowronka można opisać dynamicznie dzięki wysiłkowi wyobraźni dynamicznej;

• skowronek - wzorzec romantyzmu, radości, obraz duchowy;

• czysta poezja nie może podejmować funkcji opisowych, jej przedmioty muszą wykraczać poza prawa przedstawiania;

• s. 210 wyobraźnia powietrzna - wzlatywanie przesądza harmonię i przeżyje bez trudu jedność zarazem etyczną i moralną.

1