PEDAGOGIKA

To najogólniej nauka o wychowaniu.

Jej istotę stanowi rozwój człowieka, oraz dodatnie jak i ujemne wpływy jednych ludzi na drugich. Bada zjawiska wychowawcze, w kontekście procesów społecznych i przy uwzględnieniu jednostkowych procesów psychicznych. Ukazuje ona istotę wychowania.

Nazwa dyscypliny pochodzi od dwóch słów: pais - chłopak, ago - prowadzę, wiodę, paidagogos - prowadzący chłopca.

WYCHOWANIE

Najogólniej mówiąc jest to zamierzony proces polegający na zmianie osobowości wychowanka;

- celowe sterowanie procesem wychowania i uczenie się człowieka,

- wszechstronny rozwój osobowości,

- zjawiska, które oddziaływają na całe życie społeczne,

- kierowanie rozwojem dziecka.

Górecka Antonina

Wychowanie to dynamiczny, złożony układ oddziaływań społecznych, instytucjonalnych, pośrednich i bezpośrednich, wywołujących zmiany w osobowości człowieka.

Emil Durkheim

Wychowanie to oddziaływanie pokoleń na te, które jeszcze nie dojrzały do życia społecznego.

Wychowanie dyrektywne

Muszyński

Działanie zmierzające do trwałej modyfikacji i ukształtowanie kierunkowych cech osobowości.

Florian Znaniecki

Czynienie z człowieka grupy społecznej, pełnego obywatela.

Tadeusz Pilch

Całość wpływów i oddziaływań kształtujących rozwój człowieka, przygotowujących go do życia w społeczeństwie.

SOCJALIZACJA

Jest to uspołecznienie w sposób niezamierzony. Pojęcie to wprowadził Emil Durkheim.

Znaczenie węższe - wpływ życia społecznego na jednostkę.

Znaczenie szersze - nabywanie społecznej dojrzałości.

Kowalski

Socjalizacja to proces nabywania dojrzałości społecznej, albo kształtowania składających się na nią ról społecznych.

INKULTURACJA

Pojęcie to wprowadził Herskovits.

Jest to przejmowanie przez człowieka dziedzictwa kultur poprzednich pokoleń. Uczenie się kultury, wrastanie w nią.

Podlegają jej wszyscy w zależności od osobowości i od jednostki.

Nowa encyklopedia pedagogiczna

Proces wrastania w kulturę danego społeczeństwa, sprawiający, że jednostka staje się członkiem danego społeczeństwa i jest nosicielem danej kultury.

Łukaszewski

Bezdecyzyjny proces asymilacji wartości kulturowych i bezpośredniej z nimi styczności.

Śliwerski

Proces wrastania w kulturę.

WYCHWANIE I OPIEKA

Helena Radlińska

Pedagog, w 1961r, napisała, że we wszystkich czynnościach opiekuńczych odbywa się akt wychowawczy.

Opieka ma miejsce wtedy, kiedy występują sytuacje niekorzystne dla normalnego rozwoju człowieka (choroba, starość., nieumiejętność poradzenia sobie w życiu).

Janina Maciaszkowi

Wychowanie to proces zamierzony. Jest kierunkowym uzupełnieniem opieki.

Różnice między wychowaniem, a opieką :

Zdzisław Dąbrowski

Opieka jest działalnością pierwotną. Zapewnia ciągłość istnienia gatunku ludzkiego, a w wychowaniu przekazuje się dziedzictwo kulturowe. Opieka to działalność, która dotyczy osób, które nie są w stanie samodzielnie funkcjonować.

WYCHOWANIE WG. RÓŻNYCH KONCEPCJI

Behawiorystyczna - twórca John Watson.

Przeżycia wewnętrzne poszczególnej jednostki nie powinny interesować innych. Wszelkie zachowania człowieka są oparte na zasadzie bodziec-reakcja. Wychowanie to kierowanie jego rozwojem bez prawa do aktywności i samodzielności. Ważniejsze od godności dziecka jest osiągniecie celu. Tam metoda pozbywa człowieka decyzji i podmiotowości.

Celem wychowania behawiorystycznego jest modyfikacja reakcji człowieka. Pomijany jest osobisty udział człowieka w wychowaniu. Wychowanek w konsekwencji nie docenia własnej osoby, tylko czeka na reakcje wychowawcy.

Plusy :

Reakcje człowieka są nabyte stąd też podlegaja procesowi uczenia się. Oddziaływanie jest związane z karą i nagrodą.

Humanistyczna - twórca Abraham Maslow.

Człowiek jest jednostka aktywną i samodzielną. Nie ulega bezwolnie wpływom środowiska. Odgrywa on wielka rolę jako przedmiot pełnowartościowy. Nie jest niczyją własnością. Samodzielnie ponosi odpowiedzialność za własne czyny.

Maslow w 1990r. wymienił cechy osobowości człowieka jako osoby twórczej (samoaktualizacji) :

- Pełniej i trafniej spostrzega ludzi i przedmioty,

- Ma pozytywną samoocenę i nie jest nastawiony obronnie,

- Jest spontaniczny w myśleniu, odczuwaniu i zachowaniu,

- Jest skoncentrowany na problemie, a nie na własnym „ja”, żyje sprawami, które uważa za ważne,

- Dobrze znosi samotność,

- Przeżywa uniesienia, poczucie potęgi, bezradności (ma emocje),

- Interesuje się społeczeństwem i kocha ludzi,

- Bliższe kontakty nawiązuje z niewieloma ludźmi,

- Z zadowoleniem dąży do celu,

- Ma poczucie humoru,

- Jest twórczy i oryginalny,

- Nie jest oderwany od kultury.

Psychospołeczna - twórcy : Adler, Sarrivan, From.

Wpływ na kształtowanie osobowości człowieka maja nie tyle czynniki biologiczne, co uwarunkowania społeczne.

Człowiek jest dziełem interakcji społecznej (jednostką wykreowaną przez społeczeństwo).

Pedagogiczna -

Korczak

Myślą przewodnią stworzonej przez Korczaka koncepcji pedagogicznej była troska o rozwój samorządności dzieci i młodzieży przejawiającej się w różnych formach ich aktywności. Prawidłowego rozwoju samorządności upatrywał Korczak szczególnie
w prawidłowym funkcjonowaniu samorządu zakładowego. Najważniejsze jego organy to sąd koleżeński, rada samorządowa i sejm dziecięcy.

Kamiński

Innym pedagogiem, który zalecał naukę poprzez zabawę był Aleksander Kamiński.
W ramach swojej koncepcji sugeruje cztery sposoby prowadzania lekcji. Zabawy dydaktyczne, zajęcia w grupach, lista umiejętności i swoista atmosfera wychowawcza.

DEFINICJE WARTOŚCI

Wartość można rozważać jako zjawisko wyboru celu, dążeń, oraz ustosunkowanie się do tego celu, selekcji alternatywnych dążeń w określonej sytuacji psychologicznej, selekcji potrzeb, środków działania. W samej psychologii autorzy określają kilka stanowisk w opisywaniu wartości.

Aby nie pogubić się w świecie wartości przyjęto próby klasyfikacji wartości. Najstarszy podział przedstawił E. Spranger uwzględniając zasadę różnic tematycznych : wartości teoretyczne, ekonomiczne, społeczne, estetyczne, polityczne i religijne.

Klasyfikacja wartości wg. Jedlińskiego.

Transcendentne -

odnoszą się do wartości związanych z osobowością danego człowieka (Bóg ,Wiara, Zbawienie),

uniwersalne - (dobro, prawda)

estetyczne - (przeżywanie dobra i piękna)

poznawcze - (wiedza, mądrość, refleksyjność)

moralne - (bohaterstwo, godność, honor, miłość)

społeczne - (demokracja, patriotyzm)

witalne - (siła, zdrowie, życie)

pragmatyczne - (praca, spryt, talent)

prestiżowe - (kariera, sława)

hedonistyczne - (zabawa)

WARTOŚCI - wszystko co uchodzi za ważne i cenne dla jednostki i społeczeństwa i jest godne pożądania.

Wartości preferowane w wychowaniu :

- altruizm (A.Conte) - w sferze materialnej, cielesnej, informacyjnej, moralnej, emocjonalnej (okazywanie serdeczności i współczucia).

- tolerancja - skłonność do zgody na myślenie inne niż nasze,

- odpowiedzialność - relacja działającego przedmiotu do swoich czynówi związane z tym konsekwencje,

- wolność - fundament człowieczeństwa, wyróżniamy wolność od czegoś i do czegoś.

- sprawiedliwość - oddanie każdemu człowiekowi tego co mu się należy (wg. zasług).

---