ZASTOSOWANIE TOKSYNY BOTULINOWEJ W DERMATOLOGII

TOKSYNA BOTULINOWA (BTX)

jedna z najsilniejszych znanych trucizn

produkowana przez laseczki jadu kiełbasianego Clostridium botulinum

wyróżnia się 8 podtypów (A,B,C1,C2,D,E,F,G), z których podtyp A jest stosowany w celach medycznych

MECHANIZM DZIAŁANIA

Toksyna botulinowa blokuje uwalnianie acetylocholiny z zakończeń nerwowych, dotyczy to głównie synapsy nerwowo-mięśniowej i ma przebieg trójfazowy:

1 faza - trwa ok. 30 minut, polega na wiązaniu toksyny z receptorami presynaptycznymi

2 faza - transport BTX do wnętrza zakończenia nerwowego

3 faza - zahamowanie uwalniania acetylocholiny, następstwem czego jest odnerwienie i zanik mięśnia

KLINICZNE ZASTOSOWANIE TOKSYNY BOTULINOWEJ

INTERAKCJE Z LEKAMI

- działanie toksyny botulinowej może być wzmocnione przez antybiotyki aminoglikozydowe, cyklosporynę A, D-penicylaminę, sukcynylocholinę

- działanie toksyny botulinowej może być zniesione przez chlorochinę i hydroksychlorochinę

PRZECIWSKAZANIA DO STOSOWANIA TOKSYNY BOTULINOWEJ

myasthenia gravis

zespół Lamberta-Eatone

uczulenie na albuminy ludzkie

nie należy stosować u kobiet w ciąży i karmiących

PREPARARTY TOKSYNY BOTULINOWEJ (BTX) ZAREJESTROWANE I DOPUSZCZONE DO OBROTU

BOTOX (Allergan, Inc. Irvine, California, USA)

DYSPORT (Ipsen Limited, Speywood Pharmaceuticals, Maideenhead, England)

POWIKŁANIA PO ZASTOSOWANIU TOKSYNY BOTULINOWEJ

-lekkie zaczerwienienie i zasinienie w miejscu wkłucia, co ustępuje po kilku godzinach lub dniach

-opadanie powieki górnej, które ustępuje po kilku tygodniach

-opadnięcie kącika ust

-osłabienie siły mięśniowej dłoni, o charakterze przejściowym

-bardzo rzadkie - wywiniecie powieki, obniżenie powieki dolnej, podwójne widzenie, krwiak w miejscu wkłucia, przejściowy ból głowy

-toksyna botulinowa nie przechodzi przez barierę krew-mózg i dlatego nie wpływa na centralny układ nerwowy

IMMUNOGENNOŚĆ

- immunogeność preparatu jest niewielka

- przeciwciała stwierdzono jedynie u 3-45 pacjentów, głównie u osób które otrzymywały toksynę botulinową w dawce pow. 300j. jednorazowo, w odstępach miesięcznych

- niekiedy obserwuje się zmniejszenie wrażliwości na toksynę, wymagające niewielkiego zwiększenia jej dawki w celu uzyskania pożądanego efektu; dotyczy to głównie pacjentów, którym wykonywano zabiegi wielokrotnie, powtarzając je co kilka miesięcy

- do dzisiaj nie stwierdzono powstawania autoprzeciwciał u pacjentów leczonych ze wskazań dermatologicznych

- nie zanotowano do tej pory nadwrażliwości na toksynę botulinową C

CELEM ZMNIEJSZENIA POWIKŁAŃ NALEŻY

- zapoznać się z anatomią i funkcją mięśni twarzy

- wstrzykiwać BTX w małych dawkach w jednym nakłuciu

- unikać nadmiernego ucisku i masażu, aby zapobiec przedostaniu się toksyny do innych mięśni

- po zabiegu pacjent powinien przebywać przez około dwie godziny w pozycji pionowej

Usuwanie zmarszczek gładzizny czołowej

- Toksyna botulinowa usuwa zmarszczki gładzizny czołowej o umiarkowanym lub zaawansowanym nasileniu

- W obrębie gładzizny konieczne jest porażenie trzech par mięśni :

- marszczącego brwi ( m. corrugator)

- mięśnia podłużnego nosa ( m. procerus )

- mięśnia czołowego ( m. frontalis )

Zmarszczki okolicy

wokółoczodołowej

- Zabieg wykonuje się w pozycji siedzącej

- BOTOX wstrzykujemy do mięśnia okrężnego oka 1 cm na zewnątrz granicy oczodołu

- Konieczność zastosowania okładów z lodu

Zmarszczki wokół ust

- Spowodowane są wzmożonym napięciem mięśnia okrężnego ust

- Stosuje się małe dawki (1j BOTOXu) celem obniżenia napięcia mięśnia, a nie jego porażenia

Zastosowanie BOTOXu w usuwaniu objawów nadmiernej potliwości dłoni
i dołów pachowych

- Przed wykonaniem zabiegu należy wykonać test jodowo - skrobiowy, polegający na posmarowaniu dłoni, czy pachy jodyną oraz posypaniu mączką ziemniaczaną

-Miejsca pokrywające się potem ulegają wkrótce zaczerwienieniu,
a miejsca wymagajace wstrzyknięcia botuliny pokrywają się widocznymi kropelkami potu

- Pole nadmiernej potliwości dzieli się na kwadraty 1x1 cm przy pomocy wykałaczki nasączonej roztworem fioletu gencjany

- Do każdego kwadratu wstrzykuje się 0,1 ml ( 4j ) Botoxu, co czyni odpowiednio 30-80 j na jedną dłoń lub pachę

- Lek wstrzykuje się śródskórnie na głębokość 3-5 mm

- Ustąpienie nadpotliwości obserwuje się po 3-5 dniach po zabiegu i utrzymuje się od 4-6 miesięcy

Zalety toksyny botulinowej

- Injekcje nie wymagają znieczulenia

- Preparat prosty w przygotowaniu

- Czas wykonywania zabiegu krótki

- Gwarancja szybkiego powrotu pacjentów do zajęć codziennych

- Odwracalny efekt

- Działania niepożądane odwracalne

- Używana od ponad 10 lat w leczeniu kurczu powiek

Podsumowanie

- toksyna botulinowa służy jedynie do wygładzania zmarszczek dynamicznych zależnych od mimiki, nie wygładza zmarszczek statycznych, wynikających ze zwiotczenia, utraty sprężystości i elastyczności skóry

- znajduje zastosowanie u osób do 65 r. życia

- w miarę postępu badań nad toksyną botulinową jest szansa na rozwój coraz bardziej kreatywnych zastosowań tego preparatu

- metoda wstrzyknięć toksyny botulinowej różni się od technik wypełniania zmarszczek np. kolagenem, gdyż wpływa bezpośrednio na przyczynę ich powstawania (osoba do tej pory silnie i często marszcząca brwi czy czoło, po zabiegu nie jest w stanie tego wykonać)

- terapia toksyną botulinową jest prostą i bezpieczna metodą

- terapia toksyną botulinową jest również alternatywną metodą dla osób uczulonych na kolagen, a także dla tych, u których z różnych powodów nie można wykonać zabiegu chirurgicznego