RYNEK FINANSOWY

POJĘCIE RYNKU FINANSOWEGO:

Rynek finansowy jest „miejscem”, w którym zawierane są transakcje finansowe,

tzn. dokonuje się transakcji kupna- sprzedaży różnych form kapitału krótkoterminowego i długoterminowego. Rynek finansowy umożliwia posiadaczowi kapitału jego zainwestowanie, a podmiotom zgłaszającym zapotrzebowanie na kapitał - zaspokojenie potrzeb. Funkcjonowanie rynku finansowego pozwala inwestorom na zróżnicowanie portfela posiadanych aktywów oraz umożliwia ograniczenie ryzyka związanego z inwestycjami.

Za pośrednictwem rynku finansowego dokonuje się wymiany jednego rodzaju walorów finansowych na inne. W przeważającej mierze dotyczy to wymiany pieniądza na aktywa finansowe przenoszące ich posiadaczowi dochód.

STRUKTURA RYNKU FINANSOWEGO:

• Rynek pieniężny,

• Rynek walutowy,

• Rynek kapitałowy,

• Rynek instrumentów pochodnych.

Rynek pieniężny jest to segment rynku finansowego, na którym występują instrumenty finansowe wystawione (emitowane) na okres krótszy niż jeden rok, mające głównie charakter wierzycielski.

Rynek walutowy to rynek, gdzie dokonuje się transakcji kupna i sprzedaży walut obcych.

Rynek kapitałowy jest to segment rynku finansowego, na którym zawierane są transakcje

instrumentami finansowymi o terminie wykupu powyżej roku, z przeznaczeniem uzyskano

środków na cele rozwojowe.

Rynek instrumentów pochodnych to rynek, gdzie dokonuje się transakcji instrumentami pochodnymi. Instrument pochodny - instrument finansowy, dający prawo lub obowiązek kupna lub sprzedaży instrumentu podstawowego w przyszłości po dzisiejszej cenie. Instrumenty pochodne pozwalają na zabezpieczenie się przed ryzykiem zmiany cen.

Instrumenty rynku pieniężnego:

• Bony skarbowe (emitowane przez Skarb Państwa) - zapewniają płynność na rynku pieniężnym, pozwalają na sfinansowanie bieżących wydatków budżetowych; okres trwania (termin zapadalności): od 1 dnia do 52 tygodni.

• Czek - udzielone bankowi pisemne zlecenie, na określonym prawem formularzu, wypłacenia okazicielowi lub określonej osobie, zwanej remitentem, wymienionej sumy pieniężnej, ze środków należących do wystawcy czeku (najczęściej - zgromadzonych na jego rachunku bankowym). Czeki można podzielić na imienne lub na okaziciela.

• Weksel - papier wartościowy potwierdzający istnienie zobowiązania pieniężnego osoby lub osób, które go podpisały. Wystawca (emitent) zobowiązuje się do zapłaty danej osobie (remitentowi) konkretnej kwoty w określonym miejscu i czasie. Wyróżniamy weksel własny oraz trasowany.

• Bony komercyjne - emitowane m.in. przez duże przedsiębiorstwa, zawierają obietnicę zapłaty przez emitenta określonej sumy w określonym czasie

• Certyfikaty depozytowe - potwierdzenie zdeponowania sumy pieniężnej na określony czas, według określonej stopy procentowej.

• Akcepty bankierskie - zobowiązanie do zapłacenia przez bank dłużnika określonej sumy bankowi wierzyciela.

Uczestnikami polskiego rynku pieniężnego są: Narodowy Bank Polski, banki komercyjne, Skarb Państwa jako emitent bonów skarbowych, przedsiębiorstwa emitujące krótkoterminowe papiery dłużne, inwestorzy instytucjonalni, w tym fundusze i ubezpieczyciele oraz inwestorzy indywidualni.

TRANSAKCJE ZAWIERANE NA RYNKU KAPITAŁOWYM I PIENIĘŻNYM:

Transakcje zawierane na rynku pieniężnym:

• Operacje depozytowo- kredytowe - najstarszy rodzaj działań na rynku pieniądza (Depozyt oznacza przyjęcie na określony termin przez bank środków finansowych pochodzących od innego podmiotu, w zamian za określoną stawkę depozytową. Kredyt (lokata) - oznacza oddanie na określony termin przez bank środków finansowych innemu podmiotowi, w zamian za określoną stawkę depozytową.)

• Lokaty i depozyty międzybankowe (Lokaty i depozyty międzybankowe są jednym z najistotniejszych rodzajów transakcji na pieniężnym rynku międzybankowym. Zawierane są przez banki (bezpośrednio lub za pośrednictwem brokerów), bądź też przez klientów nie bankowych za pośrednictwem banków.)

• Operacje otwartego rynku (Operacje otwartego rynku prowadzi się w celu równoważenia

popytu i podaży na rynku pieniężnym. Mogą mieć charakter warunkowy bądź bezwarunkowy. Jedną stroną transakcji jest bank centralny, drugą stroną natomiast banki komercyjne. Operacje obejmują sprzedaż/kupno papierów wartościowych lub dewiz, operacje repo i depozytowo-kredytowe, przedterminowy wykup papierów, bądź też emisję papierów banku centralnego.)

Instrumenty rynku kapitałowego:

• Obligacje - papiery wartościowe o charakterze wierzycielskim (dłużnym). Potwierdzają nabycie przez posiadacza prawa do otrzymania w określonym czasie sumy pieniężnej określonej w obligacji oraz odsetek.

• Akcje - papiery wartościowe o charakterze właścicielskim (dywidendowym). Nabywca akcji staje się współwłaścicielem spółki, ma prawo m.in. do udziały w zysku (w formie dywidendy przypadającej na akcję) oraz udziału w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy

• Do instrumentów rynku kapitałowego oprócz klasycznych papierów wartościowych obligacji i akcji należą także inne instrumenty udziałowe takie jak: certyfikaty inwestycyjne, listy zastawne, zbywalne prawa majątkowe wynikające z papierów wartościowych (prawo poboru, prawo do dywidendy, prawo do otrzymania odsetek od obligacji) oraz inne zbywalne prawa majątkowe, których cena zależy bezpośrednio lub pośrednio od ceny papierów wartościowych (opcje, kontrakty terminowe, kwity depozytowe).

Uczestnikami rynku kapitałowego są: Narodowy Bank Polski; Podmioty finansowe (banki komercyjne, fundusze inwestycyjne i emerytalne, towarzystwa ubezpieczeniowe); podmioty organizujące lub pośredniczące w obrocie instrumentami finansowymi (Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie i BondSpot, domy maklerskie i biura maklerskie, animatorzy rynku, doradcy inwestycyjni i maklerzy); inwestorzy indywidualni i instytucjonalni; Komisja Nadzoru Finansowego, jako regulator; Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych.

Transakcje zawierane na rynku kapitałowym:

• Emisja, a następnie transakcje kupna - sprzedaży długoterminowych papierów

wartościowych.

3