WYKAZ ZAGADNIEŃ DO III KOLOKWIUM
GLIKOZYDY NASERCOWE
Substancje roślinne zawierające glikozydy nasercowe (systematyka, chemizm, działanie i zastosowanie). Zastosowanie w lecznictwie substancji roślinnych zwierających glikozydy nasercowe oraz poszczególnych związków.
Związki:
Digitoksyna - Działa b. silnie, długo, wolno, duża kumulacja, działa głównie na lewą połowę serca,
Digoksyna - Dobre wchłanianie, działa silnie i szybko ok.1h, okres wygasania kilka dni,
Acetylodigoksyna - dodatkowe działanie p/arytmiczne,
Lanatozyd C - wchłania się z przewodu pok., średnia kumulacja, niebezpieczna bo wchłanianie zależy od czynników osobniczych,
Strofantna K - działa bardzo szybko i krótko, nie wchłania się z p.pok
Strofantyna G - działa szybko, stosuje się w postaci wstrzyknięć jako szybki środek nasercowy,
Proscylarydyna A - wchłanianie 20-30%, słaba kumulacja, działa moczopędnie,
Konwalatoksyna - dodatkowe lekkie działanie moczopędne, działa szybko, silnie i mała kumulacja,
Adonitoksyna - Słabo się wchłania, w ogóle się nie kumuluje,
Subst roślinne:
Folium Digitalis Purpureae - Lisć Naparstnicy Purpurwej
Foluim Digitalis Lanatae - Lisć Naprastnicy Wełnistej
Herba Convalariae - Ziele Konwalii
Adonidis Herba - Ziele miłka wiosennego
Semen Strophanti - Nasienie Strofantu
Bulbus Scillae - Cebula Morska
Budowa chemiczna glikozydów nasercowych. Glikozydy kardenolidowe i bufadienolidowe
Aglikon steroidowy, podział na:
Glikozydy pierwotne - maksymalnie 4 cukry, rozpad podczas suszenia
Glikozydy wtórne - powstałe w wyniku rozpadu glikozydów pierwotnych,
Aglikon - układ steranowy, nienasycony pierścień laktonowy przy C17 w pozycji Beta, grupy -OH przy C3 i C14 w pozycji beta, pierścień laktonowy koniecznie beta-nienasycony, układ pierścieni Cis/Trans/Cis,
Sacharydy - zwykłe cukry i deoksycukry np. Digitoksoza (swoiste dla glikozydów nasercowych), oraz etylowane cukry.
Metody wykrywania związków kardenolidowych.
Reakcje układu steranowego:
R.Rosenheima - CHCl3COOH -> barwa żółta, czerwona, w UV fluorescencja,
R.Liebermann-Burcharda - bezwodnik octowy + stęż kw.siarkowy -> żółto-czerwone zabarwienie przechodzące w niebieskie,
Reakcje układu laktonowego
R.Keddego - kwas 3,5dinitrobeznoesowy w alkaliach -> barwa fioletowa lub zółtopomarańczowa
R.Baljeta - zasadowy r-r kwasu pikrynowego -> pomarańczowe
Reakcje na 2-deoksycukry
R.Peseza(ksanthydrolowa) - r-r ksanthydrolu w lodowatym kwasie octowym -> różowo fioletowe
R.Kellera-Kilianiedo - lodowaty kwas octowy i kwas siarkowy + FeCl3 -> turkusowoniebieskie
Ocena wartości substancji roślinnych i specyfików zawierających glikozydy nasercowe.
Oznaczenie siły działania w jednostkach biologicznych
Oznaczanie chemiczne:
Składu (jakościowe) - chromatografia i wywołanie któraś z powyższych reakcji.
Zawartości (ilościowe) - Spektrofotometrycznie np. reakcja ksanthydrolowa
Działanie farmakologiczne glikozydów nasercowych.
Mechanizm działania i farmakokinetyka
ważne wchłanianie, wydalanie, kumulacja, Glikozydy naparstnic - duża kumulacja, dobre wchłanianie, powolne wydalanie, Glikozydy strofantydowe - słaba resorpcja, słabe wiązanie z albuminami, szybko wydalane, Glikozydy cebuli morskiej - pośrednie właśc.
Wchłanianie zależy od polarności - mniejsza polarność = lepsze wchłanianie, zależy też od przyjmowania innych leków,
Po wchłonięciu - największe stęż. W sercu i mięśniach szkieletowych
Kumulacja - wiadomo…
Działanie -
Inotropowo + -zwiększenie siły skurczu, Glikozydy wiążą się z błonowa ATP-azą sodowo-potasową - hamowanie -> zwiększenie stęż sodu pozakomórkowego -> mniejszy próg pobudliwości i Uwalnianie wapnia z siateczki śródplazmatycznej -> łącznie się jonów wapnia z miozyna -> więcej miejsc wiązania = silniejszy skurcz.
Chronotorpowo - Pośrednie - Wydłużenie przewodzenia w węźle AV, Bezpośrednie - Zwolnienie rytmu zatokowego
Tonotorpowo +
Dromotropowo - - hamowanie przewodzenia
Batmotropowo + - zwiększenie pobudliwości serca
Wzrost siły skurczu, pojemności wyrzutowej, zwiększony powrót żylny = brak zastojów, obrzęków,
Powodują spadek aktywności ukł. adrenergicznego = zmniejszenie oporu naczyniowego
!!! oporność na leczenie glikozydami u osób z zaburzeniami metabolicznymi mięśnia sercowego - niedobór energii mimo większego pobudzenia.
Zwiększenie przepływu wieńcowego - pośrednio przez zwolnienie pracy serca i zwiększenie poj. Wyrzutowej,
Pośrednio diuretyczne, dział na mięśnie gładkie szkieletowe i kanaliki nerkowe,
Działania niepożądane - Mechanizm Komórkowy działania: działanie na pęczki Purkiniego powodując ich depolaryzację i wzrost pobudliwości pozazatokowych miejsc bodźcotwórczych.-może być przyczyną arytmii, przedawkowanie - zaburzenia rytmu i przewodzenia, zaburzenia ze strony ukł. pok, bóle głowy, zaburzenia widzenia, niewydolność nerek, niedoczynność tarczycy, Fenytoina odtrutka!!!
FLAWONOIDY
Budowa chemiczna i podział związków flawonoidowych.
Pochodne benzo-γ-pironu=chromonu, rozpuszczalne w wodzie barwniki -żółte, pomarańczowe, czerwone, substancje stałe, Charakterystyczne kompleksy z AlCl3, FeCl3, SbCl3/5, (ZrCl)2O, fluorescencja w UV, pod wpływem alkaliów intensyfikacja fluorescencji, chronią roślinę przed UV, przyciągają owady, wyst. -O i -C glikozydy
Podział:
Flawon
Flawan
Flawonol
Flawanon
Flawanonol
Izoflawon
Izoflawanon
Chalkon
Auron
Neoflawon
Substancje roślinne zawierające flawonoidy (systematyka, chemizm, działanie i zastosowanie).
Crategi inflorescentia
Crategi fructus
Betulae Folium
Solidaginis Herba
Equiseti herba
Sambuci flos
Tiliae Flos
Helichrisi inflorescentia
Polygoni avicularis herba
Rutyna i pochodne(o-etylorutozyd, beta-hydroksyetylorutozyd), Hesperydyna
Diosmina
Hyperici Herba
Ginkgonis Folium
Soja
Metody wykrywania flawonoidów
Reakcja Cyjanidynowa - +stęż.HCl + Mg -> barwa
Reakcja z Kw.bornym i szczawiowym - i rozp. W eterze żółtozielona fluorescencja
Charakterystyczne kompleksy z AlCl3, FeCl3, SbCl3/5, (ZrCl)2O,
fluorescencja w UV, pod wpływem alkaliów intensyfikacja fluorescencji
Spektroskopia w nadfiolecie i przesunięcia
chromatografia bibułowa i cienkowarstwowa, kolumnach - chromatografia cieczowa i gazowa.
Metody oznaczania zawartości związków flawonoidowych.
Kolorymetria
Spektro w UV
Chromatografia HPLC, Kolumnowa, Gazowa
Właściwości farmakologiczne flawonoidowych substancji roślinnych oraz niektórych flawonoidów. Wykorzystanie w terapii.
Aktywność farmakologiczna i biologiczna flawonoidów:
Działanie antyoksydacyjne - Flawony mocniej niż Flawonole !!!chelatowanie jonów Cu i Fe!!!
Uszczelnianie naczyń - Diosmina
Dzialanie diuretyczne - Glikozydykamferolu i mirycetyny
Wazotylatacyjne ->zwiekszenie przepływu wieńcowego - Witeksyna
Działanie spazmolityczne - Izosalipurpozyd
Przeciwzapalne - Apigenina, kwercetyna, miry cetyna (hamowanie COX,LOX i fosfolipazy A)
Przeciwagregacyjne
Hepatoprotekcyjne - Silimaryna
Estrogenie - Genisteina
Przeciwgrzybiczne
Biodostępność:
Nierozkładane w żołądku
Wchłaniane w jelicie cienkim i sprzęgane (diosmina nie) lub w jelicie grubym uwalniane aglikony przez florę jelitową,
ANTRANOIDY.
1. Ogólna charakterystyka antranoidów. - Pochodne antracenu związki trójcykilczne, jako antrachinony, antron lub antranole lub diantrony, nietrwałe formy pośrednie atrahydrochinony i oksyantrony,
Emodyny- związki 1,8-dihydroksyantronowe
Glikozydy barwy żółtej, pomarańczowej lub czerwonej,
a. właściwości chemiczne i podział antranoidów.
Rozpuszczalne w eterze, chloroformie i benzenie -aglikony, Glikozydy dobrze rozp. w wodzie, Biosynteza na szlaku przemian acetylo-koenzymu A i malonylo-koenzymu A, łatwo sublimują,
Reakcja Borntragera: + KOH + HCl ->ekstrakcja do eteru -> eter pod wpływem amoniaku barwi się na czerwono. Również metoda ilościowa. Antrony i Antranole należy przeprowadzić w antrachiniony,
Podział ze względu na stopień utl.:
Antrachinony
Antranole=antrony
Diantrony
b. mechanizm działania, farmakokinetyka związków antranoidowych.
Mechanizm działania: drażnienie ścian jelita grubego, hamowanie ATP-azy Na+/K+ w enterocytach = zahamowanie resorpcji zwrotnej wody. !!! działają tylko wolne aglikony
Formy zredukowane, c-glikozydy i cząstki z większa il. cukru działają lepiej.
Farmakokinetyka: pobranie -> w jelicie cienkim aglikony się wchłaniają w wątrobie są sprzęgane z glukouronianami i siarczanami(wydalenie przez nerki lub z żółcią do jelita grubego) natomiast glikozydy i diantrony przechodzą bezpośrednio do jelita. W jelicie wszystkie związki hydrolizują, redukują się, działają, są wydalane.
Skutki uboczne: Leniwe jelito, nadwrażliwe jelito, malanosis coli, uszkodzenie wątroby i nerek, przekrwienie narządów miednicy mniejszej, ubytek soli i witamin z kałem.
Nie powinny być stosowane u: kobiet w ciąży, dzieci do 10r.ż., kobiet karmiących piersią, dłużej niż 2 tyg.
2. Systematyka, chemizm, działanie i zastosowanie w lecznictwie ważniejszych substancji roślinnych zawierających antranoidy. Ostrożności i przeciwwskazania w ich stosowaniu.
Alona
Frangulae Cortex
Rhei Radix
Sennae Folium
Rhamni catharticae fructus
Rhamni purshianae cortex
Hyperici herba
Rubiae tinctoriae radix