Produkty ekologiczne-nieprzetworzone produkty pochodzenia roślinnego oraz zwierzęta i nieprzetworzone prod zwierzęce oraz produkty przeznaczone do spożycia przez ludzi składające się z 1 lub więcej części składowych pochodzenia rośl. Produkcja rolna w ekologicznym gosp rolnym prowadzona zgodnie z zas. zrównoważonego rozwoju aktywizuje przyrodnicze mechanizmy produkcji rol poprzez stosowanie naturalnych środków produkcji oraz zapewnia trwałą żyzność gleby, zdrowotność roślin i zwierząt. Ustanowione zasady produkcji ekol. muszą być stosowane przynajmniej od 2,3 lat przed wysiewem lub zbiorem produktów eko
Społeczny podział pracy; rolnictwo->przemysł->usługi. Kierunek zmian dotyczy; udziału PKB trzech sektorów oraz zatrudnienia. W miarę rozwoju agrobiznesu udział rolnictwa maleje a udział zaopatrzenia, przetwórstwa i obrotu wzrasta. Kraje dążą do zwiekszenia liczby ztrudnionych osób w usługach oraz zwiększenia udziału sektora usług w pkb co prowadzi do rozwoju gospodarki kraju. Dla porównania; 1)w polsce liczba zatrudnonych w usługach wynosi ok. 45% ogółu zatr. w gospodarce i sektor ten stanowi ok. 50% pkb 2) w USA jest zatrudnionych 75% ogółu społeczenstwa , udział pkb to ok. 80% 3)sektor rolnictwa w USA stanowi 3% pkb, liczba zatrudnionych w rol to 4% ogółu społeczenstwa.
Podział gospodarki kraju wg polskiej kwalifikacji działalności; sektor1; A-rolnictwo, łowiectwo, leśnctwo B-rybactwo i rybołówstwo Sektor2(przemysłowy) sekcje; C-górnictwo, kopalnictwo D-działalnośc produkcyjna E-zaopatrywnie w energię elekt. wode i gaz F-budownictwo Sektor3(usługowy) a)sektor usług rynkowych: sekcje; G-handel i naprawy H-hotele i restauracje I-transport, gosp. magazynowa i łączność J-pośrdnictwo finansowe K-obsługa nieruchomości i firm, nauka b)sektor usług nierynkowych; sekcje; L-administracja publiczna i oroan narodowa M-edukacja N-ochrona zdrowia i opieka społeczna O-pozostała działalność usługowa.
Różnice między agrobiznesem a gosp. żywnościową: 1)pojecie „agrobiznes” oznacza inna niż gosp.żywn. bardziej praktyczna i rynkową stronę procesów zachodzących w sferze gosp.żywn. 2)jest to pojęcie bardziej rynkowe i organizacyjne niż ekonomiczne natomiast w gosp.żywn uwydatnia się bardziej ekonom. strone procesów które zachodza pomiedzy członami tej gosp.żywn.
Struktura gosp. żywnościowej: *struktura dziedzinowo-gałęziowa: -wewnętrzna struktura gosp. żywn, -miejsce gosp. żywn w całej gospodarce narodowej *strukt. własnościowa; własność; prywatna, spółdzielcza i państwowa *stukt. Instytucjonalno-organizacyjna: -gospodarstwa produkcyjne, -instytucje i organzacje tworzące tzw. otoczenie.
Człony gospodarki żywn.1)człon surowcowy 2)człon przetwórstwa orzaz wytarzania określonych rodzajów produktów żywnościowych 3)cz. obrotu i usług: obrót śr produkcji dla rolnictwa i przetwórstwa spożywczego 4)cz. Producji śr. produkcji 5)cz. Oświat i nauki z zakresu rolnictwa i przemysłu spożywczego.
Funkcje sektora gospodarki żywn. w rozwoju gospodarczym kraju: -funkcja żywieniowa, -udział w zatrudnieniu, udział w tworzeniu dochodu narodowego, -udział w dochodach handlu zagranicznego, -udział w nakładch inwestycyjnych dotacjach budżetowych
Terytorialne zróżnicowanie org produkcji w Pl. Uwzględniając typ org produkcji rolnej wyodrębniono tzw. mega regiony.
Megaregion I obejmuje 4 województwa: śląskie, świętokrzyskie, małopolskie i podkarpackie. Przeciętna wielkość gosp w zależności od wojew waha się od 2,5ha do 4,0ha, co wskazuje duże rozdrobnienie agrarne.
Megaregion II: opolskie, dolnośląskie, lubuskie, zachodnio-pomorskie, pomorskie, warmińsko-mazurskie. Zaplecze dla istniejącej tam produkcji rol w dużej części stanowi wydzierżawiona ziemia po PGRowska. Występuje wysoki odsetek bezrobotnych dawnych pracowników PGR.
Megaregion III: lubelskie, podlaskie, mazowieckie, łódzkie, kujawsko-pomorskie, wielkopolskie. Na tym regionie jest 2/3 ogółu gosp Polski a rol tego regionu cechują zdolności adaptacyjne do warunków gosp. Rynkowej a ludność wiejska utrzymuje się głów z rolnictwa
Przyczyny niższej efektywności rol.
1.wynikają z samej natury rol(rolnik steruje, a produkują żywe organizmy) 2.wolny obrót kapitałum 3.niższa elastyczność popytu na żywność (rozwijanie się nożyc cenowych jako wynik działania prawa Engla) 4.niższa optimum koncentracji produkcji w rol 5.wpływ cen światowych na ceny krajowe jako wynik globalizacji 6.z rol odpływają najlepsi
Czynniki wpływające na konsumpcję żywności:
-wzrost populacji, -wielkość dochodu, -ceny rzeczywiste i relatywne, - struktura demograficzna, -informacja o żywności, -inne
Elastyczność popytu: Ep<-1 doskonale elast (prod luksusowe) Ep=-1 proporcjonalny (np.. papierosy, kawa) -1<ep<0 mało elastyczny (prod pierwszej potrzeby) Ep=0 sztywny(np.. mąka, chleb) Ep> odwrotnie elastyczny
Paradoks Giffena- wzrost popytu na artykuły spożywcze przez ludność ubogą popimo wzrostu ich ceny Paradoks Veblena- wzrost popytu na art. Luksusowe pomimo wzrostu ich cen
Efekt spekulacyjny-wstrzymywanie się od zakupu przy spadku cen w oczekiwaniu na większy spadek cen; wzrost zakupu jeśli konsumenci oczekują wzrostu cen
Wraz ze wzrostem dochodu konsumenci: *poprawiają swoją dietę *mniej wydają na żywność *wymagają szerszej gamy atrybutów danego prod *zakupują żywn bardziej wygodną *częściej spożywają posiłki poza domem * dążą do poprawy jakości życia
Cechy polskiego rynku żywnościowego: *rozproszenie podaży i brak jej stabilizacji *sezonowość podaży *niski poziom infrastruktury obrotu rolnego *słaba integracja pionowa *zła sytuacja finansowa w gospodarstwie i przetwórstwie *sfera świadomości
Czynniki wpływające na ceny żywn: *warunki podaży: -decyzje produkcyjne; -pogoda i klęski; -import *warunki popytu: -populacja; -dochód; -ceny; -preferencje; -eksport *sektor marketingu prod. Spoż -czynności składające się na wartość dodatnią *rząd(polityka rządu) -substytuowanie cen -kontrola podaży -handel
Ocena sprawności systemu żywn. *mierniki ekonomiczne: -udział żywn w dochodzie; -efektywność; -poziom produkcji; -zabezpieczenie w żywn; -różnorodność i jakość; -konkurencyjność *mierniki społeczne: -struktura rolnictwa; -głód, wyżywienie; -właściwa dystrybucja; -zdrowotność żywności; -bezpieczna żywn; -ochrona środowiska
Pytania dot. handlu zagranicznego: -jakiego rodzaju produkcji powinniśmy się spodziewać i co eksportować, -jakie produkty spożywcze powinniśmy eksportować, -w jaki sposób możemy zwiększyć swoją konkurencyjną przewagę, -w jaki sposób zredukować bariery w handlu zagr. Korzyści i zalety międzynarod. handlu żywnością: 1)zwiększenie produkcji 20rozszerzenie rynku i urozmaicenie diety 3)specjalizacja 4)oszczędność zasobów 5)rozbudowa kontaktów międzynarodowych 6)wzrost dochodów i poprawa standardów życia.
Dwie drogi w stosunkach handlowych: 1.izolacja i samowystarczalność żywnościowa-brak wymiany, 2.międzynar. podział pracy i specjalizacja handlu.
Organizacje międzynarodowe zajmują się problematyką wyżywienia i głodu. FAO- org. ds. wyżywienia i rolnictwa-prowadzi działalność koordynującą w dziedzinie światowej polityki wyżyw. i rol. WHO- światowa organizacja zdrowia-prowadzi działal. Na rzecz podnoszenia poziomu zdrowia na całym świecie w tym chorób związanych z niedożywieniem Czerwony krzyż-niesie pomoc ofiarom klęsk żywiołowych i losowych.
Głowne przyczyny głodu: -nieprawidłowa polityka państw, -szybki wzrost l. ludn. Niewspółmierny do możliwości zwiększenia prod. rolniczej, -degradacja środowiska przyr. -degradacja gruntów uprawnych i zasobów słodkiej wody, -energochłonna produkcja rol, -erozja gleb, -klęski żywiołowe, -wojny.
Kryteria segmentacji rynku żywnościowego: 1)kryteria odnoszące się do konsumenta: -społeczno-ekonom., -demograficzne, -psychograficzne. 2)kryteria odnoszące się do produktu i sytuacji zakupu: -wzorce zakupu, -warunki zakupu, -oferowane korzyści.
Pożądane kierunki zmian w obecnym wzorcu spożycia w Polsce: -zmniejszenie spożycia tłuszczów zwierzęcych na rzecz olejów rośl, -wzrost spożycia drobiu i ryb oraz ich przetworów, -wzrost spożycia prod. zbożowych przetworów z ziemniaków, -zmniejszenie spożycia cukrów i słodyczy, -wzrost spożycia owoców i warzyw, -wzrost spożycia prod. mlecznych, -zmniejszenie spożycia alkoholu, -wzrost konsumpcji soków owocowych i warzywnych oraz wody mineralnej. Zarysowane w latach 90 uwarunkowanie i tendencje w zachowaniach żywieniowych konsumentów oraz sytuacji na rynjku żywn. Pozwalają na wyznaczenie kierunków ich dalszego rozwoju: -zwiększający się popyt na żywn. wysoko przetworzoną i wygodną, -zwiększający się popyt na produkty spełniające rolę ochrony lub poprawy zdrowia-tzw. żywn funkcjonalna, -zwiększający się popyt na prod standardowe, sprzedawane często pod marką detalisty, nastawione na zaspokajanie potrzeb konsumentów o niższych dochodach, -wzrasająca popularność jedzenia poza domemi kupowania gotowej żywności na wynos, -wzrost zainteresowania alternatywnymi dietami, żywn. egzotyczną i etniczną, -zmniejszenie sezonowości spożycia, -rozwój nowych form sprzedaży detalicznej żywności, sieci super i hipermarketów.