Oparzenia
Budowa skóry
Naskórek
Skóra właściwa
Tkanka podskórna
Naskórek - nabłonek wielowarstwowy zrogowaciały - grubość 0,1 mm
Skóra właściwą - zbudowana z tkanki łącznej włóknistej, z niewielką liczbą komórek tkanki łącznej w obrębie skóry znajdują się takie twory jak: cebulki i mieszki włosowe i gruczoły (łojowe, zapachowe, potowe)
W powłoce skórnej umieszczone są receptory dotyku, bólu i temperatury.
Oparzenie niepełnej grubości - BÓL
Oparzenia głębokie - brak bólu
Tkanka podskórna, którą stanowi bądź tkanka tłuszczowa, bądź rzadziej tkanka łączna wiotka.
U człowieka skóra ma grubość 1-4 mm, jej powierzchnia wynosi ok. 20 000 cm2.
W powłoce skórnej umieszczone są receptory dotyku, bólu i temperatury.
W razie zniszczenia naskórka i powierzchownych warstw skóry dochodzi do gojenia poprzez rozrastanie się naskórka z elementów tworów skórnych
Przy zniszczeniu pełnej grubości skóry i tkanki podskórnej brak tej możliwości
Rola skóry
Funkcja ochronna - wysoka lub niska temperatura, promienie uv, drobnoustroje
Funkcja regulacyjna - regulacja temperatury ciała i gospodarki wodno-el.
Funkcje: odtruwająca, immunologiczna, neurosensoryczna, wydzielnicza
Oparzenie
uszkodzenie tkanek wywołane działaniem wysokiej temperatury (oparzenie termiczne np. słoneczne), żrących środków chemicznych (oparzenie chemiczne), promieniowania jonizującego (np. oparzenie rentgenowskie).
Choroba oparzeniowa
Uraz termiczny dotyczący dużej powierzchni, powodujący naruszenie równowagi najważniejszych procesów fizjologicznych, koniecznych dla przeżycia organizmu człowieka
Natężenie tzw. choroby oparzeniowej jest wprost proporcjonalne do powierzchni oparzonej. Oparzenie ponad 20% powierzchni ciała może już wywołać wstrząs, a oparzenie ponad 70% jest przeważnie śmiertelne
Patofizjologia
Podstawowym zaburzeniem jest hipowolemia
-zmniejszenie objętości osocza krwi
-zmniejszenie rzutu serca
-zmniejszenie wydalania moczu
-szybkie i znaczne narastanie obrzęków
Uwalnianie zapalnych mediatorów endogennych - cytokiny, proteazy, itd.
egzogennych - żywe bakterie, substancje chemiczne itd.
Prowadzi to do uogólnionej odpowiedzi zapalnej
Przyspieszenie czynności serca powyżej 90/min,
Przyspieszenie oddechów powyżej 20/min
Temperatura powyżej 38C lub poniżej 36C
Leukocytoza powyżej 12 000
Zaburzenia transportu sodowo potasowego - obrzęki
Parowanie przez ranę
Rodzaje oparzeń
Oparzenia termiczne - najczęstsze u dzieci
gorąca woda
gorące przedmioty
płomień (współistnienie z toksycznymi substancjami uszkadza drogi oddechowe)
Oparzenia elektryczne - dodatkowo :
Zaburzenia rytmu serca (zatrzymanie)
Zaburzenia oddychania (ośrodek oddechowy)
Uszkodzenia skóry w miejscu wejścia i wyjścia jak i głębiej położonych tkanek
Okaleczenia
Oparzenia chemiczne
Skóra, śluzówki
kwasy - martwica koagulacyjna mały obszar
Zasady - martwica rozpływna
Ocena oparzeń
Przebieg choroby zależy o wielu czynników
Głębokość
Rozległość rany oparzeniowej
Umiejscowienie
Wiek chorego
Urazy towarzyszące
Konieczność zwrócenia uwagi na okolice wstrząsorodne
Klasyfikacja oparzeń
I° - zaczerwienienie, obrzęk i bolesność skóry.
II° - na skórze powstają pęcherze wypełnione osoczem( IIa, IIb)
III° - występuje martwica skóry i tkanek głębszych. Rana nie jest bolesna
Skrajną postacią oparzenia jest zwęglenie tkanek( IV stopień)
Ocena oparzeń
Procent oparzenia
Reguła dziewiątek
U dzieci reguła piątek (głowa 20, tułów
po 20, kończyny po 10
Reguła dłoni - 1% powierzchni ciała
Etapy choroby oparzeniowej
Faza wstrząsu 24 do 48 godzin
Faza kataboliczna - 5 do 6 tygodni
mobilizacja energetyczna ustroju
Faza anaboliczna - do wygojenia
Gojenie rany oparzeniowej
I stopień - 7 dni - łuszczenie naskórka
II a- do 14 dni - gojenie od dna
II b - do kilku tygodni - często do przeszczepu (4 cm średnicy)
III - przeszczepy
Powikłania choroby oparzeniowej
Zespół niewydolności wielonarządowej MODS - niewydolność oddechowa, krążeniowa, nerek, wątroby, przewodu pokarmowego (stany zapalne)
Zaburzenia płucne
Zatrucia
Infekcje
Zniekształcenia
Leczenie
Ogólnie: ocena, intubacja (oparzenia dróg oddechowych - opalone rzęsy, sadza w ślinie, ), płyny, postępowanie przeciwwstrząsowe
Miejscowo: leki przeciwbólowe, opatrunki, ucisk, demarkacja, przeszczep, surowica przeciwtężcowa, antybiotyki
Odmrożenia
1° - rumień, obrzęk, swędzenie i pieczenie skóry,
2° - martwica części naskórka, wytworzenie się pęcherzy jak przy oparzeniu,
3° - martwica całej skóry, a często i głębiej położonych tkanek miękkich,
4° - martwica części miękkich i kości.
Gojenie się odmrożeń przebiega dużo wolniej niż w oparzeniu Odmrożeniu ulegają zwykle obwodowe części ciała: palce u rąk i nóg, nos i uszy. Pierwsza pomoc przy odmrożeniach - stopniowe ogrzewanie.