Anonim zwany Gallem, także Gall Anonim (ur. ? - zmarł po 1116) - pierwszy kronikarz działający na ziemiach polskich, autor Kroniki polskiej.
Praktycznie nic o nim nie wiadomo. Szczątkowe informacje, które posiadamy są jedynie domysłami, snutymi na podstawie skąpych wzmianek autobiograficznych w Kronice. Z tego też powodu, historycy nadal prześcigają się w często sprzecznych ze sobą, a nie raz także i fantastycznych domysłach. Żył w czasach Bolesława III Krzywoustego. Prawdopodobnie urodził się między 1050 - 1060 rokiem. Do Polski mógł przybyć ok. 1089 lub 1109 roku. Był mnichem, prawdopodobnie benedyktynem. Kronikę napisał prawdopodobnie na życzenie kanclerza Michała Awdańca w latach 1113-1116. Możliwe, że po śmierci kanclerza Michała prowadził kancelarię książęcą.
Wybitny renesansowy dziejopis, biskup Marcin Kromer, w którego posiadaniu znajdował się jeden z ocalałych do dziś dnia rękopisów Kroniki, napisał uwagę na marginesie: Niniejszą historię napisał Gall, mnich jakiś zapewne, jak można wnosić z przedmów, który żył za czasów Bolesława III
Od tego czasu przyjęło się nazywanie Anonima Gallem.
Informacje z Kroniki
Kronika Polski napisana została w latach 1112-1116. Jest ona dziełem o wybitnym kunszcie literackim i ma charakter moralistyczny. Przedstawia dzieje od początku dynastii Piastów, po czasy współczesne autorowi.
Co Anonim o sobie ujawnił sam
Był cudzoziemcem, którego dokładne pochodzenie nie jest ustalone.
Był pielgrzymem i wygnańcem.
Możliwe że był wysokiego rodu.
Podkreślał atencję do kultu św. Idziego (na co zwrócili uwagę historycy)
nie był Skandynawem - wykazał całkowity brak znajomości Europy Północnej
był uczestnikiem spotkania Krzywoustego i Kolomana na Węgrzech
Co ujawnia styl pisania
sposób pisania świadczy o wysokiej klasy wykształceniu ( co świadczy o mnichu lub osobie wysokiego rodu)
biegłość w sztuce pisarskiej świadczy, że nie jest to pierwsze dzieło jakie napisał.
kronika została napisana w sposób wówczas nowatorski. Styl taki powstał na północy Francji, stosowany był we Flandrii, Nadrenii i Holandii, Belgii.
Hipotezy pochodzenia Galla Anonima
Anonim był Polakiem. Ta teza (powstała wskutek nieporozumienia) już upadła. Gotfryd Lengnich, wydając drukiem Kronikę polską, za autora podał Marcina Gallusa. Nie było nikogo takiego. Wydawca pomylił Anonima z Marcinem Galikiem, o którym mógł przeczytać u Jana Długosza.
Anonim był zakonnikiem z Prowansji z klasztoru Saint-Giles (tam spoczywały relikwie św.Idziego, tam dary wysyłał Władysław Herman błagając Boga o potomka). Mnich przebywał czas jakiś w filii tego klasztoru w Samogyvàr na Węgrzech. Był też autorem Gesta ungarorum ( czyli węgierskiego odpowiednika Kroniki polskiej, powstałej również w tym okresie). Tamto dzieło nie zachowało się nawet w odpisach. Biblioteka klasztoru St.Giles została zniszczona w 1562 roku, brak więc materiału porównawczego który mógłby potwierdzić tę teorię.
(za M.Plezia)
(za P.David)
Był Włochem, członkiem rodu Orseolich (czyli dożów weneckich).
Mógł ukrywać się w klasztorze św. Mikołaja na Lido w Wenecji. Później był wychowawcą królewicza Mieszka przebywającego na Węgrzech na wygnaniu. Razem z nim przybył do Polski w 1089. (za T. Wojciechowski)
(za Jerzy Zathey)
Anonim to wysokiego rodu Francuz, zaginiony w czasie pierwszej wyprawy krzyżowej hrabia Flandrii Baldwin. To najbardziej fantastyczna hipoteza.
Bibliografia
Paweł Jasienica, Trzej kronikarze, Czytelnik Warszawa 1993, ISBN 83-07-02211-8
Tadeusz Rojek, XIII tajemnic historii, Nasza Księgarnia Warszawa 1987, ISBN 83-10-08952-x
Zobacz też
Linki zewnętrzne