Pytania
Ból, jakie czynniki, czterostopniowa koncepcja bólu (kolejność bólu).
- 1 stopień: wrażenie bólowe (trwa krótko); 2 stopień: bezpośrednie odczucia nieprzyjemności; 3 stopień: Cierpienie (z cierpienia wynika negatywne nastawianie i negatywne emocje); 4 stopień: zachowania uwarunkowane bólem (np. syczenie).
Neurotyzm, ekstrawersja (z czym się wiąże jeden wymiar, z czym drugi)
- Neurotyzm - Pogarsza percepcję i zaostrza reakcję cierpienia (spostrzegamy cierpienie jako „większe”; W neurotyzmie poziom napięcia wysoki, poziom ekspresji niski; niebezpieczna sytuacja. Ekstrawersja - większa ekspresja bólu, mniejsza dezorganizacja aktywności; Wysoki poziom napięcia; wysoki poziom ekspresji; emocje są wentylowane.
Rodzaj strategii radzenia sobie ze stresem, a doświadczenia bólowe;
Strategia zadaniowa - utrzymywanie aktywności, odwracanie uwagi, podejmowanie ćwiczeń charakteryzuje pacjentów współpracujących;
Strategia emocjonalna - szukanie wsparcia, unikanie aktywności, bierność. Mniejsze doświadczenia bólowe w grupie 1 (?). pacjenci wymagający uwagi i nie wymagania od nich specjalnej aktywności
DOLOPLUS
- Badanie dolegliwości bólowych u osób starszych i ograniczeń poznawczych. Skala zawiera 10 pozycji pogrupowanych w 3 obszarach: reakcje somatyczne, reakcje psychomotoryczne, reakcje psychospołeczne.
ESAS - Metoda, pełna nazwa i propozycja praktycznego wykorzystania skali.
- Edmonton Symptom Assessment System; Edmoński system oceny dolegliwości (pomiar bólu i inne objawy dotyczące stanu psychicznego i emocjonalnego); praktyczne wykorzystanie - ocena jakości opieki paliatywnej, ocena JŻ, ocena kontroli objawów. Innymi słowy - ocena JŻ (w zakresie kontroli objawów).
Pani Cicely Saunders, kim była?
- Cicely Saunders - początkowo pracownik socjalny w szpitalu św. Tomasza, następnie zakłada w Sydenham na południu Londynu Hospicjum św. Krzysztofa (pierwsze nowoczesne hospicjum). Wypracowała podstawy nowoczesnego modelu opieki paliatywno-hospicyjnej.
Kto był prekursorem ruchu hospicyjnego w Polsce?
Hanna Chrzanowska, prekursorka w Polsce, organizatorka pielęgniarstwa domowego w Krakowie.
Hospicjum św. Krzysztofa.
- Pierwsze nowożytne hospicjum założone przez C. Saunders w 1967r. na południu Londynu.
Elizabeth Kubler-Ross, przez nią przedstawione.
Jej publikacje powodują przyśpieszony rozwój medycyny paliatywnej oraz wnoszą śmierć do publicznej wiadomości.
PTPO, jest w Gdańsku, a nie w Warszawie.
Autorzy podręczników psychoonkologii np. Jimmy Holland.
- Psycho-onkology - Jimmy Holland;
- Psychologiczno-kliniczna ocena bólu przewlekłego - K. de Walden-Gałuszko, M. Majkowicz;
- Wokół raka - Michael Wirsching
- Rak i emocje - Jennifer Barraclogh
- Zmagając się z chorobą nowotworową - D. Kubacka - Jasiecka, W. Łosiak
- Racjonalna Terapia Zachowania - M.C. Maultsby
- Zwyciężyć chorobę - Mariusz Wirga
- Jak żyć z rakiem i pokonać go? - O. Carl Simonton, Reid Benson
3 koncepcje jakości życia, (niebezpieczne związki?);
- koncepcja jakości życia oparta na teorii potrzeb - jakość życia zależy od zaspokojenia potrzeb;
- indywidualistyczna koncepcja jakości życia - jakość życia rozpatrywana w terminach indywidualnych.
- jakość życia uwarunkowana stanem zdrowia
Teoria potrzeb.
Tu chodzi o koncepcję jakości życia opartej na teorii potrzeb; to jest w temacie Badania nad jakością życia - geneza, stan obecny, perspektywy. Jeśli masz ten temat skserowany w formacie cztery slajdy na jednej stronie to slajd dotyczący tej koncepcji jest w lewym górnym rogu na stronie czwartej. Przechodząc do rzeczy - jakość życia zależy od satysfakcjonującego zaspokojenia potrzeb biologicznych i psychospołecznych człowieka, zdrowie może być elementem jakości życia; tam jest taki schemat ale ja go nie mogę rozczytać niestety jedyne co widzę to, to że na jakość życia (QoL - Quality of life) składa się: zdrowie, środowisko, kultura i czynniki chyba psychologiczne; reszty nie mogę rozczytać
Mniejsza waga do biologicznych uwarunkowań. Etapy DHS (dehes) i modyfikacje dokonane do 4 stopniowego modelu; 4 etapów: diagnostyczny, pierwszego leczenia, nawrotu (zdominowane przez depresje, wola życia zalezy od czynników psychologicznych), terminalny. Próba połączenia etapów w sensie biologicznym.
Etap diagnostyczny - od chwili zauważenia choroby, do momentu postawienia ostatecznego rozpoznania.
Etap pierwszego leczenia - dominuje lęk, czasem nadzieja na pełne wyleczenie.
Etap kolejnych nawrotów procesu chorobowego - przygnębienie, zwiększa się ryzyko depresji.
Etap terminalny - różnorakie dolegliwości, chory wymaga opieki ze strony innych.
Jeśli chodzi o te etapy De Haes (bo tak to się pisze :D) to są to:
Badania skryningowe
Faza diagnostyczna
Faza początkowego leczenia
- chirurgicznego
- leczenia cytostatykami
- leczenia naświetlaniem
- leczenia hormonalnego
Stadium remisji (okres wolny od objawów)
Stadium leczenia paliatywnego
- chirurgicznego
- leczenia cytostatykami
- leczenia naświetlaniem
- leczenia hormonalnego
Stadium terminalne
Rodzaje wsparcia społecznego.
Wsparcie emocjonalne, wsparcie praktyczne, integracja społeczna.
Rodzaj udzielanego wsparcia a stan emocjonalny.
- dla redukcji poziomu lęku oraz depresyjności największe znaczenie - wsparcie emocjonalne;
- dla redukcji poziomu agresji - wsparcie praktyczne oraz integracja społeczna.
QoL, HRQL - będzie to w pytaniach. Różnica między nimi.
- nie jestem pewna ale ta różnica chyba polega na tym, że w QoL (Quality of life) zdrowie MOŻE być elementem jakości życia natomiast w HRQL (Health Related Quality of Life) jakość życia JEST UWARUNKOWANA zdrowiem
Znać na pamięc dwa adresy internetowe:
Model badawczy w psychologii.
Tu nie wiesz bo powinno być model badawczy w PSYCHOONKOLOGII a nie psychologii :):
Tu chyba będzie to samo co w pytaniu 27 (tak myślę bynajmniej!!)
Umiejscowienie kontroli, a poczucie bólu.
Wewnętrzne umiejscowienie kontroli - nieco zmniejsza percepcję bólu, poczucie beznadziejności i depresji. Mobilizuje do większej aktywności. Zewnętrzne - zmniejsza własną aktywność; bierne oczekiwanie pomocy.
Główne paradygmaty w medycynie.
- biomedyczny
- biopsychospołeczne (nie mam tych slajdów skserowanych jutro je dokseruje ale to chodzi o te modele co w nastepnym pytaniu opisujesz
Skutki przejęcia określonego modelu.
A.
- Model biomedyczny - zwraca się uwagę jedynie na biochemiczne przyczyny chorób. Wymiary społeczny, psychologiczny i behawioralny są pomijane.
- Model biopsychospołeczny - czynniki biomedyczne + psychospołeczne - przyjęcie tego modelu, zmusza badaczy do całościowego podejścia zarówno w badaniach naukowych, jak i w praktyce.
B.
Skutki przyjęcia modelu biopsychospołecznego - powstanie nowych kierunków i specjalizacji (np. psychosomatyka, psychoonkologia); powstanie zespołów leczniczych złożonych ze specjalistów z różnych dziedzin.
Historia - wydarzenia zmieniające percepcje raka.
Patrz slajdy.
Fazy kryzysu.
Wg. Caplana - wg. pozostałych patrz notatki.
- 1 faza - konfrontacja człowieka z sytuacją naruszająca jego podstawowe potrzeby i wartości.
- 2 faza - rośnie napięcie i niepokój. Działanie dezorganizujące.
- 3 faza - kolejna mobilizacja sił.
- 4 faza - kumulacja negatywnych emocji, zaburzenia nerwicowe, depresyjne, psychozy reaktywne.
Pytanie do slajdu - definicje jakości życia: Obiektywny i subiektywny wymiar jakości życia.
Elizabeth Kubler - Ross i jej książka.
- Rozmowy o śmierci i umieraniu; Życiodajna śmierć, Śmierć, ostatni etap rozwoju;
Dwie pierwsze wnoszą śmierć do publicznej świadomości.
Teoria dotycząca badania w psychoonkologii - zmienne
Sam model badań w psychoonkologii (1-3 pyt. odnośnie modelu).
- zmienne niezależne - NOWOTWÓR (proces chorobowy, efekty leczenia);
- zmienne pośredniczące - osobowe, medyczne, społeczne (wsparcie); presja życia;
- zmienne zależne - jakość życia, czas przeżycia;
Od jakiego ośrodka się zaczęło?
1981 r. powstaje Towarzystwo Przyjaciół Chorych w Krakowie, wkrótce przystępuje do budowy hospicjum stacjonarnego (?)
Jeśli chodzi o te piramide to tak do końca nie jestem pewna, ale w modelu QoL do badania jakości życia używa się tej drabiny Cantrila; na drugim piętrze chodzi o to, że w modelu HRQL wykorzystujemy test SF-36 do badania innych chorób niż nowotwory; a do badania nowotworów wykorzystujemy test EORTC QLQ C30 i tu mówimy chyba o jakości życia uwarunkowanej stanem zdrowia w ogóle; na tym ostatnim najniższym piętrze chodzi o HRQL czyli jakość życia w chorobie nowotworowej ale w zależności od typu choroby - np. jakość życia osoby z białaczką będzie gorsza niż osoby z nowotworem krtani - osoba z nowotworem krtani nie może mówić - nie wiem czy to wystarczające wytłumaczenie ale chyba troche ci rozjaśni mniej wiecej o co chodzi w tym hmmm??
Ruch hospicyjny: nowozytna - Cecily Sanders, prekursorzy w Polsce, od jakiego ośrodka się zaczęło
Ból: cztero stopniowa koncepcja bólu (kolejność bólu)
Wymiary osobowości a ból - z czym związany jeden czynnik, z czym drugi
Rodzaj strategii radzenia sobie ze stresem a zachowania bólowe
DOLOPLUS - badanie dolegliwości bólowych u osób starszych i ograniczeń poznawczych
ESAS - pełna nazwa
Elizabeth Kubler Ross i jej książka
PTPO
Autorzy podręczników do psychoonkologii
Koncepcje badania jakości życia, niebezpieczne związki (?), teoria potrzeb
Teoria dotycząca badania w psychoonkologii - zmienne
Etapy DHS (dehes) + modyfikacja do 4 etapów: diagnostyczny, pierwszego leczenia, nawrotu (zdominowane przez depresje, wola zycia zalezy od czynników psychologicznych), terminalny (polaryzacja postaw)
Rodzaje wsparcia społecznego
Rodzaj udzielanego wsparcia a stan emocjonalny
Różnica między QoL a HRQL
WWW.eortc.be - europejski ośrodek leczenia (…)
Model badania w psychoonkologii
Poczucie umiejscowienia kontroli a percepcja bólu
Koncepcje jakości zycia
PSYCHOONKOLOGIA - PYTANIA
1)ESAS -chodzi o nazwe -Edmonton Symptom Assessment System
2)Metoda Doloplus-sluzy do badania bolu u osob które maja ograniczone funkcje poznawcze
3)Pytanie odnosnie podrecznikow do psychoonkologii chodzi o autorke (o kobiete)- HOLLAND
4)HADS-sluzy do badania leku depresji i agresji
5)fazy kryzysu Weisman i Worden
6)Fazy rozwoju chorby Wolden-Galuszko
7)co to jest opieka paliatywna-usuwanie objawow ,leczenie objawowe
8)Hanna Chrzanowska-gdzie działała w jaki sposób? Pielęgniarstwo…
9)EDRTC-QLQ-C30-europejska metoda do badania jakosci zycia u osob chorych onkologicznie-taka odpowiedz
10)model jakosci zycia wiedziec jakie sa zmienne zalezne niezalezne itd.
11)HRQL-odp=jakosc zycia uwarunkowana stanem zdrowia
12)co oznacza skrot eortc-europejska organizacja badania i leczenia raka
13)cechy osobowosci jak ekstrawersja wplywa na percepcje bolu?
14)Emocjonalna strategia radzenia sobie z bolem-unikanie aktywnosci
15)Siedziba polskiego towarzystwa psychologicznego?
16)jakie rodzaje wsparcia pomagaja np. obnizyc poziom depresji albo leku?
17)przewartosciowanie w jakiej fazie wystepuje-odp terminalna
18)model biomedyczny-zalozenia
19)pytanie odnosnie depresji -odp niedowartosciowana
20)czynniki ryzyka samobojstwa - a) w przypadku, gdy jest niekontrolowanie impulsow?
b) gdy dochodzi do zmęczenia i wyczerpania
21) Gdzie powstało hospicjum Pallotinum?
22) Długość przeżycia - zmienna zależna czy niezależna?
23) Jakie wsparcie jest potrzebne w przypadku agresji? - wsparcie praktyczne, oraz integracja społeczna