Pytania z teologii moralnej
test 2006/2007
1) Jakiego rodzaju nauką jest teologia moralna?
Praktyczną.
2) Co należy zmienić w wykładzie teologii moralnej wg dokumentu o formacji kapłańskiej?
- żywe powiązanie nauczania teologii moralnej z tajemnicą Chrystusa i historią zbawienia;
- ukazanie wzniosłości powołania wiernych.
3) Jaką formą biblijną przyjęli polscy moraliści?
Idea powołania Bożego.
4) Czym jest sumienie wg Vaticanum II?
Najtajniejszy ośrodek i sanktuarium człowieka, gdzie przebywa on sam z Bogiem, którego głos w jego wnętrzu rozbrzmiewa.
5) Jakie mogą być błędy sumienia i kiedy można działać?
Błąd sumienia może być zawiniony i niezawiniony.
sumienie pokonanie błędne - wtedy jest zawiniony, wtedy zasadniczo nie można działać, bo jest to narażenie się na popełnienie grzechu, a to samo w sobie jest grzechem;
sumienie niepokonalnie błędne - są sytuacje, gdy błędne ukształtowanie sumienia jest niezawinione, może zaistnieć gdy:
- nie podejrzewamy, że obowiązuje nas jakieś prawo,
- odrzucamy pewne wątpliwości, szukamy prawdy, lecz pozostajemy w błędzie.
Sumienie niepokonalnie błędne wiąże wolę ludzką w takiej mierze jak sumienie prawdziwe. Człowiek jest zobowiązany postępować zgodnie z sumieniem o ile jest prawdziwe lub niepokonalnie błędne.
6) Jakie są rodzaje sumień?
a) ze względu na sposób istnienia w podmiocie:
- habitualne,
- aktualne.
b) ze względu na stosunek do czynności:
- przeduczynkowe,
- pouczynkowe.
c) ze względu na stosunek do prawa wiecznego:
- prawdziwe,
- fałszywe.
d) ze względu na pewność w ocenie:
- pewne,
- wątpliwe
e) sumienie szerokie:
- przytępione,
- faryzejskie.
f) sumienie skrupulatne.
7) Jakie ma obowiązki chrześcijanin wobec sumienia?
- właściwe wychowanie od wczesnych lat życia,
- systematyczna praca nad sobą,
- dokładne poznanie samego siebie,
- posłuszeństwo kierownikowi sumienia,
- zastanowienie się nad swoimi czynami,
- codzienny rachunek sumienia,
- słuchanie Słowa Bożego, modlitwa, sakramenty, nauka Kościoła.
8) Co to jest akt ludzki (actus humanus)?
Jest to akt, który wypływa z rozumnej woli.
9) Jak Biblia określa człowieka?
Ciało (sarx), duch (ruah), dusza (psyche), serce.
10) Cnoty kardynalne:
- roztropność,
- sprawiedliwość,
- męstwo,
- wstrzemiężliwość.
11) Konsekwencjalizm i proporcjonalizm:
konsekwencjalizm - analizuje przewidywane skutki realizowania konkretnego wyboru, na podstawie tego formułuje krytyczną słuszność określonego działania;
proporcjonalizm - porównuje wartości i dobra, osiągnięte proporcje między skutkiem dobrym a złym.
12) Co uwzględniamy przy ocenie czynu moralnego?
- przedmiot moralny,
- okoliczności moralne czynu,
- intencja (cel działającego).
13) Jakie warunki powinien spełnić czyn o podwójnym skutku?
- sam czyn musi być moralnie dobry,
- cel działającego musi być godziwy,
- skutek dobry nie może być osiągnięty za pośrednictwem złego skutku,
- musi istnieć racja usprawiedliwiająca takie działanie.
14) Co to jest syndereza wg św. Tomasza?
To wrodzona i nieutracona zdolność i łatwość praktycznego rozumu do poznania pierwszych zasad moralności - dobro czyń zła unikaj.
15) Z czego czerpie wiedze teologia moralna?
a) źródła religijne ( Pismo Święte, dzieła patrystyczne, działalność Urzędu Nauczycielskiego Kościoła);
b) źródła pozabiblijne ( nauki pozareligijne ).
16) Co to jest cnota moralna?
To sprawność, która dysponuje a nakłada daną władzę człowieka do określonego działania ku dobru.
17) Jak inaczej nazywamy cnoty teologalne?
Są to cnoty Boskie albo …
18) Czym się różnią przykazania od rad ewangelicznych?
Do przestrzegania przykazań zobowiązani są wszyscy, natomiast życie wg rad ewangelicznych jest propozycją skierowaną do wierzącego (każdego) aby je realizował w miarę swego powołania.
19) Rodzaje moralności:
a) społeczna - obecna u dzieci i młodzieży; ma na celu ujmowanie zachowań, niekontrolowanych instynktów w pewne normy obowiązujące w świecie ludzi dorosłych, gdyż w tym wieku jednostka ludzka nie potrafi sobą rozumnie kierować,
b) etyczna - u młodzieży, która zaczyna sama o sobie decydować; człowiek kieruje się indywidualnym sumieniem a nie tym co powie środowisko,
c) religijna - szukanie i pełnienie woli Boga.
20) Warunki, by prawo było słuszne wg św. Tomasza:
- norma prawa musi być normą rozumną,
- musi dotyczyć dobra wspólnego,
- musi być podana do wiadomości,
- musi opierać się na jakimś autorytecie.
21) Co to jest prawo naturalne?
To zobowiązania i uprawnienia człowieka, dotyczące jego stosunku z Bogiem, samym sobą, bliźnim i całym wszechświatem. Podstawą i racją istnienia tego prawa jest człowieczeństwo, czyli natura ludzka.
22) Jakie jest podstawowe prawo człowieka?
Jest to prawo do życia.
23) Formy powołań w ST i NT i ich różnice.
W ST jest powołanie wspólnotowe, w ramach którego powstaje powołanie indywidualne. Natomiast w NT najpierw jest powołanie indywidualne, z którego powstaje powołanie wspólnotowe.
24) Niebezpieczeństwo w Kartezjańskiej zasadzie „Cogito Ergo Sum” i jak ewentualnie powinno brzmieć.
Zasada ta wyklucza tych, którzy nie mają władzy rozumu (np. dzieci do 7 roku życia, chorzy psychicznie). Zasada ta powinna brzmieć np. żyję więc jestem.
25) Jak Bóg pomaga powołanym?
Poprzez udzielanie swojej łaski.
26) Elementy powołania indywidualnego.
- inicjatorem powołania jest Bóg,
- wezwanie po imieniu,
- postawa człowieka wobec powołania,
- konkretna misja,
- pomoc Boga.
27) Czym się różni Adam I od Adama II (Chrystusa)?
Przez pierwszego Adama grzech wszedł na świat, a przez drugiego Adama - Chrystusa przyszło Zbawienie i odpuszczenie grzechu.
28) Jak rozumieć słowa, że grzech przeciwko Duchowi Świętemu nie zostanie odpuszczony?
Grzech ten polega na ustawicznym i świadomym sprzeciwianiu się człowieka Bogu. Człowiek świadomie i uparcie przeciwstawia się działaniu łaski Bożej.
29) Kiedy występuje grzech ciężki?
Musi istnieć pełna świadomość popełnianego czynu i całkowita dobrowolność osoby popełniającej czyn.
30) Czym jest grzech powszedni?
To pewien nieporządek w samym działaniu moralnym; jest pewnym złem, ale z zachowaniem na cel ostateczny. Człowiek błądzi nie w stosunku do celu, ale w stosunku do środków do celu.
31) Rodzaje praw:
A) ze względu na prawodawcę:
a) boskie:
- wieczne,
- naturalne,
- pozytywne.
b) ludzkie:
- kościelne,
- świeckie.
B) ze względu na sposób ogłoszenia:
a) naturalne:
- fizyczne,
- moralne.
b) pozytywne:
- objawione,
- kościelne,
- świeckie.
C) ze względu na przedmiot:
- nakazujące,
- zakazujące.
32) Co to jest prawo wieczne?
To istniejąca w umyśle Bożym zasada rządzenia światem.
33) Jakie jest potrzebne minimum do zbawienia?
Przykazania.
34) Podstawowe prawa naturalne:
Prawo i obowiązek utrzymania własnego życia; prawo do szacunku i godziwego życia; prawo i obowiązek szukania prawdy; prawo do oddawania czci Bogu; prawo do wolnego wyboru stanu życia; prawo i obowiązek utrzymania i wychowania dzieci; prawo do udziału w życiu publicznym; prawo do emigracji.
35) Warunki niezbędne do sakramentu pojednania i pokuty:
- rachunek sumienia,
- żal za grzechy,
- mocne postanowienie poprawy,
- szczera spowiedź,
- zadość uczynienie.
36) W którym wieku były spory o moralność?
Wiek XVIII to czas upadku. Na teologii moralnej ciążą: kazuistyka, jurydyzm - legalizm (ograniczenie się tylko do tego co ściśle wynika z prawa moralnego), negatywizm (dominacja ostrzeżeń przed grzechem).
37) Wolność narzucona i przeżyta?
38) Jak chrześcijanin realizuje swoje powołanie?
39) Gdzie św. Paweł wspomina o prawie?
Istnieje bezpośrednie pouczenie biblijne dotyczące prawa moralnego jako prawa porządku stworzenia, dostępnego poznani ludzkiemu niezależnie od Objawienie. Jest ono zawarte w Rz 2, 14-16 - „Bo gdy poganie, którzy Prawa nie mają, idąc za naturą, czynią to, co Prawo nakazuje, chociaż Prawa nie mają, sami dla siebie są Prawem. Wykazują oni, że treść Prawa wypisana jest w ich sercach, gdy jednocześnie ich sumienie staje jako świadek, a mianowicie ich myśli na przemian ich oskarżające lub uniewinniające. [Okaże się to] w dniu, w którym Bóg sądzić będzie przez Jezusa Chrystusa ukryte czyny ludzkie według mojej Ewangelii.”
40) Gdzie leży podstawa grzechu u św. Jana?
„Wszystko bowiem co jest na świecie, a więc pożądliwość ciała, pożądliwość oczu i pycha tego życia nie od Ojca pochodzi, lecz od świata.” 1J2,16
41) Wady spowodowane nadmierną chęcią posiadania:
chciwość
1 Rodzaje prawa stworzonego - podział
Prawo kościelne, prawo świeckie.
2 Co wchodzi w skład prawa państwowego, objawionego
---------------
3 Skutki grzechu powszedniego
utrudnia wykonywanie aktów cnót wlanych i nabytych; przyczynia się do powstawania sprawności im przeciwnych;
stwarza w człowieku dyspozycję do popełniania grzechu ciężkiego;
powoduje utratę wielu łask Bożych aktualnych i wiedzie do oziębłości w życiu duchowym
powoduje sprowadzenie na grzeszącego kary Bożej
4 4 wady- grzechy- co do troski o dobro
pycha
łakomstwo
nieczystość
chciwość
5 Polska idea wykładu - co to jest
Akcentowanie idei powołania Bożego. (?)
5