Tworzenie oprogramowania na sprzedaż
1. Ewidencja kosztów i przychodów dotyczących programów przeznaczonych do sprzedaży wielokrotnej
Zajmujemy się wytwarzaniem programów komputerowych do wielokrotnej sprzedaży. Jak ujmować w księgach rachunkowych koszty wytwarzania takich programów oraz przychody z ich sprzedaży?
Wytwarzane przez firmę programy komputerowe przeznaczone do wielokrotnej sprzedaży (dla anonimowych nabywców) stanowią w firmie wyroby gotowe. Koszt wytworzenia takich programów komputerowych ujmowany jest w księgach rachunkowych według zasad ogólnych. Wstępnie koszt ten odnoszony jest na właściwe konta kosztów działalności operacyjnej, zapisem: Wn konto 40 „Koszty według rodzajów”, Ma konto zespołu 0, 1, 2, 3 i konto 85, a następnie za pośrednictwem konta 49 „Rozliczenie kosztów” - na konta zespołu 5. Gdy dany program komputerowy jest już gotowy do sprzedaży, rzeczywisty koszt jego wytworzenia odnosi się na konto 60 „Produkty gotowe i półprodukty” w korespondencji z kontem 58 „Rozliczenie kosztów działalności” lub 50 „Koszty działalności podstawowej - produkcyjnej”.
Wytworzone przez firmę programy komputerowe przeznaczone do wielokrotnej sprzedaży wycenia się w sposób określony w art. 34 ust. 3 ustawy o rachunkowości, tj. w okresie przynoszenia przez nie korzyści ekonomicznych, nie dłuższym niż 5 lat, w wysokości nadwyżki kosztów ich wytworzenia nad przychodami według cen sprzedaży netto, uzyskanymi ze sprzedaży tych produktów w ciągu tego okresu. Nieodpisane po upływie tego okresu koszty wytworzenia zwiększają pozostałe koszty operacyjne.
Oznacza to, że w przypadku sprzedaży programu przeznaczonego do wielokrotnej sprzedaży konto 70-1 „Koszt sprzedanych produktów” obciążane jest na bieżąco taką częścią kosztów wytworzenia produktów, jaka odpowiada różnicy między przychodem z ich sprzedaży a kosztami, które są niezbędne do realizacji sprzedaży (np. koszty wysyłki, koszty wykonania kopii). Charakterystyczne jest to, iż w początkowym okresie sprzedaż takich produktów jest na ogół bezwynikowa.
Przykład
I. Założenia:
1. W przedsiębiorstwie działającym w branży informatycznej wyprodukowano program komputerowy o wartości według kosztu wytworzenia: 30.000 zł.
2. W 2010 r. sprzedano 10 kopii produktu za cenę jednostkową netto: 300 zł. Koszt wykonania jednej kopii wynosi: 90 zł.
3. Jednostka rozlicza koszty na kontach zespołu 4 i 5.
II. Dekretacja:
Opis operacji |
Kwota |
Konto |
|
|
|
Wn |
Ma |
1. Przyjęcie programu komputerowego po rzeczywistym koszcie wytworzenia |
30.000 zł |
60 |
50 |
2. FV - sprzedaż programów: |
|
|
|
a) wartość netto sprzedaży: 300 zł × 10 kopii = |
3.000 zł |
|
70-0 |
b) VAT należny |
660 zł |
|
22-2 |
c) należność ogółem |
3.660 zł |
20 |
|
3. Koszt wytworzenia programu komputerowego dotyczący sprzedanych kopii: 3.000 zł - 900 zł = |
2.100 zł |
70-1 |
60 |
4. Koszty wykonania kopii programu komputerowego: 90 zł × 10 kopii = |
900 zł |
70-1 |
50 |
III. Księgowania:
2. Koszty ulepszenia programu komputerowego przeznaczonego do wielokrotnej sprzedaży
Jak postąpić w sytuacji, gdy program wielokrotnej sprzedaży zostanie ulepszony? Jak księgować koszty tego ulepszenia?
Koszty ulepszenia programów komputerowych wielokrotnej sprzedaży ujmuje się w księgach rachunkowych według zasad ogólnych. Koszty ulepszenia odnosi się wstępnie na właściwe konta kosztów działalności operacyjnej, zapisem: Wn konto 40, Ma konto zespołu 0, 1, 2, 3 i konto 85 oraz równolegle na konta zespołu 5, zapisem: Wn konto 50, Ma konto 49. Następnie - naszym zdaniem - koszty te można odnieść na zwiększenie kosztów wytworzenia programu komputerowego i rozliczać odpowiednio do jego sprzedaży, według zasad omówionych wyżej, tj. z uwzględnieniem przepisów art. 34 ust. 3 ustawy o rachunkowości.
3. Program wytworzony na indywidualne zamówienie klienta
Jak zaksięgować koszty oraz przychody ze sprzedaży programu komputerowego wytworzonego na indywidualne zamówienie klienta?
W sytuacji gdy program komputerowy wytwarzany jest na indywidualne zlecenie, jego wykonanie może być traktowane, tak jak usługa. Oznacza to, że rzeczywiste koszty poniesione na jego wytworzenie można odnieść w momencie sprzedaży bezpośrednio w koszty, tj. ujmując w całości na koncie 70-1 „Koszt sprzedanych produktów”. Późniejsze jego aktualizacje oraz ulepszenia (dodawanie szeregu nowych funkcji) można zaliczać również bezpośrednio w koszty i ujmować na koncie 70-1. Następuje to równolegle do zarachowania przychodów ze sprzedaży aktualizacji.
Należy dodać, iż w sytuacji gdy okres realizacji umowy o wykonanie programu komputerowego ustalono w umowie na czas dłuży niż 6 m-cy, to niezakończoną usługę na dzień bilansowy rozlicza się według zasad określonych w art. 34a i 34c ustawy o rachunkowości, dotyczących usług długoterminowych. Przy czym zasady te nie muszą być stosowane, jeżeli udział przychodów z niezakończonych usług na dzień bilansowy nie jest istotny w całości przychodów operacyjnych okresu sprawozdawczego (art. 34d ustawy o rachunkowości).
Przykład
I. Założenia:
1. W przedsiębiorstwie działającym w branży informatycznej wyprodukowano program komputerowy na indywidualne zamówienie.
2. Koszt wytworzenia tego programu wyniósł: 15.000 zł, natomiast ze sprzedaży tego programu uzyskano przychód w kwocie: 25.000 zł.
3. Jednostka rozlicza koszty na kontach zespołu 4 i 5.
II. Dekretacja:
Opis operacji |
Kwota |
Konto |
|
|
|
Wn |
Ma |
1. FV - sprzedaż programu komputerowego (wraz z udzieleniem licencji na użytkowanie oprogramowania): |
|
|
|
a) przychód ze sprzedaży |
25.000 zł |
|
70-0 |
b) VAT należny |
5.500 zł |
|
22-2 |
c) wartość brutto należności |
30.500 zł |
20 |
|
2. Koszt wytworzenia programu komputerowego |
15.000 zł |
70-1 |
50 |
III. Księgowania:
|