Metodologia badań pedagogicznych wykład 1

PODSTAWOWE POJĘCIA

Metoda - to typowe, powtarzalne sposoby zbierania, przetwarzania i analizowania

Metoda badawcza - to typowe, powtarzalne, zweryfikowane i sprawdzone sposoby zbierania, gromadzenia i interpretacji danych empirycznych, zmierzające do uzyskania maksymalnie uzasadnionych odpowiedzi na pytania stawiane w badaniach.

Przedmiot badań - jest to zespół zjawisk czy też pewien obszar rzeczywistości społecznej, interesujący badacza (np. rodzina)

Pytanie badawcze - to konkretnie postawiony problem badawczy, interesujący badacza (np. jaka jest kondycja finansowa przeciętnej polskiej rodziny)

Problematyka badawcza - jest to zespół (ogół) pytań badawczych

Populacja - jest to zbiór elementów, o których chcemy wnioskować

Próba badawcza - jest to wyselekcjonowany z populacji zbiór elementów, na których będziemy realizować badania

Próba badawcza może być dobrana w sposób:

1. losowy

2. 
   celowy

• Generalizowanie (przenoszenie) wniosków z próby na populację jest możliwe w przypadku doboru losowego (próba losowa generalizuje wnioski)

• W przypadku doboru celowego generalizowanie z próby na populację wymaga spełnienia dodatkowych warunków

Metody badawcze dzielimy na:

1. Ilościowe

2. Jakościowe

Czy się charakteryzują metody ilościowe

• Ilościowy charakter próby (przyjmuje się, że minimum 1000 osób)

• Ilościowa prezentacja danych (w procentach %)

• Ilościowa interpretacja danych (jest możliwe generalizowanie wniosków z próby na populację)

Czy się charakteryzują metody jakościowe

• Jakościowy dobór próby (dobór celowy)

• Jakościowa prezentacja danych (operujemy przypadkami bądź liczbami - nigdy procentami!)

• Jakościowa interpretacja danych

Reprezentatywność próby - próba jest reprezentatywna gdy każdy z elementów populacji miał taką samą szansę wejścia do próby

Metody doboru próby

1. Metody doboru losowego

1. prosty dobór losowy (losowanie)

2. systematyczny dobór losowy (tj. z zastosowaniem interwału doboru próby)

2. Metody doboru celowego

1. metoda kuli śniegowej

2. dobór akcydentalny

Metody doboru losowego

1. Prosty dobór losowy
   - jest to losowanie

2. Systematyczny dobór losowy
   - z zastosowaniem interwału doboru próby

Obliczanie interwału doboru próby

Populacja = 1000 osób (np. 1000 studentów)

Wielkość próby założonej = 100 osób (chcemy zbadać 100 studentów)

(dzielimy wielkość populacji przez wielkość próby założonej)

10 jest to interwał doboru próby (czyli losujemy co 10 osobę z wybranej populacji

Operat - jest to lista wszystkich elementów wchodzących w skład populacji
(za pomocą interwału dobieramy osoby z operatu)

Metody doboru celowego

1. Metoda kuli śniegowej
   - czyli badacz przeprowadza badanie z jednym elementem danej populacji i prosi go o wskazanie kolejnych elementów danej populacji

- próba jest tu dobierana na zasadzie rekomendacji

- ten typ doboru próby sprawdza się (a niekiedy jest jedynym możliwym do zastosowania) w środowiskach tzw. trudnych jak narkomani, bezdomni, prostytutki

2. Metoda doboru akcydentalnego

- jest to stosunkowo prymitywna metoda stosowana często przez firmy marketingowe

- polega na wyłapywaniu osób spełniających mniej lub bardziej określone kryteria

Postawa - postawa danego człowieka wobec jakiegoś przedmiotu jest to zespół wiedzy na temat danego przedmiotu, emocji związanych z danym przedmiotem oraz skłonność do konkretnych zachowań

Struktura postawy (3 komponenty postawy)

• Wiedza

• Emocje

• Zachowania

Czym się różni badanie socjologiczne (naukowe) od badania sondażowego?

• Badanie socjologiczne dotyczące postaw człowieka obejmuje wszystkie elementy struktury postawy (wiedzę, emocje, zachowania)

• Badanie sondażowe koncentruje się na jednym z elementów struktury postawy tj. na emocjach

FAZY PROCESU BADAWCZEGO

1. Rozpoznanie aktualnego stanu wiedzy

2. Sformułowanie problemu badawczego

3. Konceptualizacja pojęć

4. Operacjonalizacja

5. Dobór próby

6. Wybór hipotez badawczych

Rozpoznanie aktualnego stanu wiedzy

• dotyczy tematu, którym się interesujemy

• zapoznajemy się ze znaną wiedzą na dany temat aby jej nie powielać i móc się do niej odwoływać

Sformułowanie problemu badawczego

• konkretne pytania

• konkretnie postawiony problem

Konceptualizacja pojęć

• czyli dochodzenie do porozumienia co do znaczenia terminów, jakimi posługujemy się w badaniu np. rodzina

• w wyniku konceptualizacji powinniśmy uzyskać wymiary pojęć, jakich będziemy używać

Operacjonalizacja

• jest to przełożenie pojęć na praktykę badawczą

• w wyniku operacjonalizacji musimy uzyskać wskaźniki umożliwiające dokonanie pomiaru tych pojęć

• nie można pytać wprost a więc zadajemy pytanie: Kiedy była Pani ostatnio w kościele? A nie: Czy chodzi Pani do kościoła?

Dobór próby

Wybór hipotez badawczych

• hipoteza badawcza jest to propozycja twierdzenia naukowego

• hipotezy badawcze powinny być formułowane w oparciu o przyjęte wcześniej problemy badawcze

• przykład problemu badawczego: Jaka jest struktura przeciętnej polskiej rodziny na wsi?

• przykład hipotezy do tego problemu: spodziewam się, że, przyjmuję że, zakładam że struktura przeciętnej polskiej rodziny na wsi jest wielopokoleniowa

5

Studenci 16 tysięcy

800 osób

POPULACJA

PRÓBA BADAWCZA (losowa lub celowa)