Charakterystyka rynku konkurencji monopolistycznej. 1. Produkty na danym rynku są zróżnicowane i posiadają bliskie substytuty. Poszczególni oferenci-producenci sprzedają na rynku dobra mogące zastępować się przy realizacji określonej funkcji, jednakże pomiędzy produktami oferowanymi przez różnych sprzedawców, istnieją pozorne lub faktyczne różnice. 2. Na rynku działa wielu producentów-sprzedawców i wielu kupujących. Udział każdego sprzedawcy w ogólnej podaży rynkowej jest niewielki, każdy z oferentów zaspakaja jedynie niewielką cząstkę ogólnego popytu. Żadna firma nie może wpływać na funkcjonowanie całego rynku. 3. Sprzedawcy są cenotwórcami, co oznacza że mają pewną swobodę w kształtowaniu ceny na swoje produkty. 4. Rynek charakteryzuje się względną swobodą wchodzenia na rynek i wyjścia z rynku. Nie istnieją żadne bariery prawne, technologiczne, ale firmy wchodzące na rynek muszą ponieść koszty różnicowania produktu. 5. Zakłada się doskonałą przejrzystość rynku. Oferenci znają popyt na swoje produkty, natomiast kupujący mogą być dobrze poinformowani o ofercie innych producentów, ale tak być nie musi. Różnicowanie produktu to takie działania producentów, które polegają na nadaniu produktom specyficznych cech i właściwości, pozwalających odróżnić je od produktów konkurentów. Owo różnicowanie jest najważniejszą cechą konkurencji monopolistycznej. Równowaga przedsiębiorstwa na rynku konkurencji monopolistycznej. Punkt przecięcia MC i MR wyznacza wielkość sprzedaży firmy Q, która zgodnie z przebiegiem krzywej popytu, zostanie sprzedana po cenie P. Przedsiębiorstwo działające w warunkach konkurencji monopolistycznej, w krótkim okresie może osiągać: ekonomiczne zyski dodatnie, zerowe lub może ponosić straty, w zależności od tego, czy cena będzie wyższa, równa czy też niższa od kosztu przeciętnego. Formy konkurencji rynkowej między uczestnikami rynku k.m. Firmy stosują różne formy i narzędzia współzawodnictwa, które mają doprowadzić do wyodrębnienia dla siebie lub poszerzenia, segmentów rynku, gdzie dysponowałyby pewną swobodą kształtowania ceny. Do najczęściej stosowanych form rywalizacji zaliczamy: 1. Różnicowanie produktów dotyczące marki produktu, znaku firmowego, nazwy firmy, dodatkowych oznakowań, opakowania, dostosowania produktów do indywidulanych gustów i upodobań nabywców, uwzględnianie wymogów ekologicznych w produkcji i dystrybucji. 2. Konkurencję jakościową, polegającą na ciągłej poprawie jakości produktów dostarczanych nabywcom, potwierdzoną uzyskanymi znakami jakości i certyfikatami. 3. Konkurencję za pomocą różnorodności usług towarzyszących sprzedaży, tj. szybkość dostawy, długoterminowe, dogodne kredyty, zakres obsługi klientów, serwis, okres i zakres gwarancji, świadczenia dodatkowe, sprzedaż wiązana. 4. Konkurencję za pomocą reklamy lub szerzej za pomocą promocji sprzedaży produktów. Porównanie konkurencji doskonałej i monopolistycznej: 1. Ceny w długim okresie, na rynku monopolistycznie konkurencyjnym, kształtują się na wyższym poziomie w porównaniu z warunkami doskonale konkurencyjnymi. Podyktowane to jest istnieniem pewnych barier wejścia nowych kapitałów do poszczególnych gałęzi oraz istnieniem mikrorynków. 2. Istnienie wyższych cen w sytuacji konkurencji monopolistycznej niż w warunkach konkurencji czystej spowodowane jest kosztami, kształtującymi się na wyższym poziomie, ponieważ przedsiębiorstwa nie osiągają optymalnej wielkości produkcji (niewykorzystane zdolności produkcyjne). Zyski na rynku konkurencji niedoskonałej mogą kształtować się na poziomie konkurencyjnym lub go przewyższać, gdy nie działa mechanizm obniżania cen. Oligopol składa się z niewielkiej liczby przedsiębiorstw, które opanowały rynek danego produktu. Między jego uczestnikami istnieje silna współzależność, tzn. że każdy oligopolista podejmując decyzje, musi uwzględniać decyzje podejmowane przez konkurentów. Osiągana przez oligopolistę cena, zależy nie tylko od wielkości jego własnej produkcji, lecz także działań konkurentów w gałęzi. Charakterystyka rynku oligopolistycznego. 1. Można mówić o oligopolu podaży-wówczas mamy niewielu sprzedających i wielu kupujących. Każdy ze sprzedających posiada znaczny udział w rynku. I o oligopoli popytu-mamy niewielu nabywców i wielu sprzedających. 2. Każda decyzja, dotycząca zmiany wielkości produkcji lub ceny, jest zauważana przez konkurentów, którzy mogą podejmować odpowiednie kroki dostosowawcze. 3. Produkt oferowany na rynku może być: jednorodny-nabywcy nie mają preferencji co do przedsiębiorstwa producenta-sprzedawcy (oligopol homogeniczny); zróżnicowany-producenci oferują dobra różniące się od siebie, ale będące względem siebie bliskimi substytutami (oligopol heterogeniczny). 4. Ograniczone wejście na rynek w postaci barier wejścia związanych z: przyczynami: natury technicznej (opanowanie technologii, kosztowny aparat produkcyjny, know-how); przyczynami natury ekonomicznej (poziom kosztów produkcji wynikający z rodzaju korzyści skali, bezwzględna przewaga w wysokości kosztów jednostkowych); przyczynami wynikającymi ze zróżnicowania produktów; przyczynami będącymi nastepstwem polityki państwa. Celem konkurencji cenowej może być krótkoterminowa realizacja podwyższonego przychodu ze sprzedaży albo też dążenie do wyeliminowania konkurentów z rynku i zdobycie pozycji uprzywilejowanej lub monopolistycznej. Do pozacenowych form konkurencji rynkowej w oligopolu zaliczamy: reklamę i promocję sprzedaży, konkurowanie różnorodnością usług towarzyszących sprzedaży, konkurencję jakościową, konkurencję przez zróżnicowanie produktów, konkurencję za pomocą marki, znaku firmowego, etc. Współpraca w warunkach oligopolu. Najczęściej przybiera nast. formy: fuzja przedsiębiorstw działających na tym samym lub innym rynku, porozumienie kartelowe, zmowy dotyczące przywódstwa cenowego. Zmowa to tajne lub jawne porozumienie między przedsiębiorstwami działającymi na danym rynku, która ma na celu uniknięcie wzajemnej konkurencji. Kartel oznacza porozumienie lub współdziałanie przedsiębiorstw danej gałęzi dotyczące ustalania poziomu ceny i udziałów w rynku poszczególnych uczestników. Przywódstwo cenowe firmy dominującej występuje wówczas, gdy w danej gałęzi istnieje jedno przedsiębiorstwo-lider mające przeważający udział w danym rynku, który pozwala mu kontrolować ceny na tym rynku. Przywódstwo cenowe firmy o niskich kosztach polega na tym, że cenę rynkową wyznacza firma posiadająca najniższe koszty wytwarzania. Pozostałe firmy, mające wyższe koszty przeciętne, zmuszone są do sprzedawania swoich produktów po cenie wyznaczonej przez przywódcę.