2000.10.09 uchwała SN I KZP 37/00 OSNKW 2000/9-10/78
cała izba SN Izba Karna
Kasację od wyroku oddala się postanowieniem (art. 93 § 1 k.p.k.).
Wyrok z dnia 12 lutego 2009 r., WK 2/09
Odstąpienie przez sąd kasacyjny od orzeczenia następczego możliwe jest jedynie przy zaistnieniu szczególnych okoliczności, a gdy takich brak, to sąd zobowiązany jest uchylając zaskarżone orzeczenie, przekazać sprawę właściwemu sądowi do ponownego rozpoznania.
I KZP 36/09 - z dnia 25 marca 2010 r. w składzie 7 sędziów na pytanie prawne składu 3 sędziów Sądu Najwyższego (Biuletyn Nr 3/10)
W postępowaniu kasacyjnym nie jest możliwe uchylenie orzeczenia wyłącznie w części, której orzeczenie to nie zawiera, a więc co do braku w nim rozstrzygnięcia w kwestii środka karnego lub kary, którego umieszczenie było obowiązkiem sądu, gdyż przedmiotem zaskarżenia i zarzutu, a w konsekwencji uchylenia orzeczenia można uczynić tylko tę jego zaskarżoną część, która obarczona jest owym brakiem, a uchylenie powinno wówczas nastąpić w zakresie umożliwiającym usunięcie tego uchybienia.
Postanowienie z dnia 15 stycznia 2010 r., V KK 356/09 (BPK 2/10)
Przepis art. 537 § 2 k.p.k. nakazujący uniewinnić oskarżonego w postępowaniu kasacyjnym w razie stwierdzenia oczywiście niesłusznego skazania stosuje się także wtedy, gdy oczywista niesłuszność dotyczy innych rozstrzygnięć - np. wyroku lub postanowienia umarzającego postępowanie karne na podstawie aktu prawnego o amnestii.
Uchwała z dnia 25 marca 2010 r., I KZP 36/09 (BPK 3/10)
W postępowaniu kasacyjnym nie jest możliwe uchylenie orzeczenia wyłącznie w części, której orzeczenie to nie zawiera, a więc co do braku w nim rozstrzygnięcia w kwestii środka karnego lub kary, którego umieszczenie było obowiązkiem sądu, gdyż przedmiotem zaskarżenia i zarzutu, a w konsekwencji uchylenia orzeczenia można uczynić tylko tę jego zaskarżoną część, która obarczona jest owym brakiem, a uchylenie powinno wówczas nastąpić w zakresie umożliwiającym usunięcie tego uchybienia.
Wyrok z dnia 18 października 2010 r., V KK 84/10 (Biuletyn Prawa Karnego nr 7/10)
O ile (…) przepis art. 537 § 1 k.p.k. dopuszcza możliwość częściowego uchylenia zaskarżonego orzeczenia przez sąd kasacyjny, o tyle tzw. rozstrzygnięcie następcze pozostaje w bezpośrednim związku z charakterem stwierdzonego uchybienia i powinno zmierzać do możliwie bezpośredniego jego usunięcia.”
Wyrok z dnia 18 października 2010 r., V KK 84/10 (Biuletyn Prawa Karnego nr 10/10)
O ile (…) przepis art. 537 § 1 k.p.k. dopuszcza możliwość częściowego uchylenia zaskarżonego orzeczenia przez sąd kasacyjny, o tyle tzw. rozstrzygnięcie następcze pozostaje w bezpośrednim związku z charakterem stwierdzonego uchybienia i powinno zmierzać do możliwie bezpośredniego jego usunięcia.
Z uzasadnienia:
„Kasacji obrońcy skazanego Wiesława W. o tyle nie można odmówić racji, że słusznie kwestionuje ona część kwalifikacji prawnej czynu ostatecznie przypisanego w/w skazanemu w następstwie modyfikacji dokonanej przez sąd odwoławczy. W wyroku tym wyeliminowano z opisu czynu element wielokrotności zachowań polegających na udzielaniu amfetaminy i przyjęto - ze względu na ograniczenia proceduralne - że działanie skazanego miało charakter jednorazowy. Do tak ukształtowanego przez Sąd Okręgowy czynu oskarżonego nie dopasowano jednak prawnego obrazu jego zachowania, pozostawiając normę art. 12 k.k. w kwalifikacji przyjętej za podstawę skazania. Zmienione przez sąd odwoławczy zachowanie oskarżonego - w postaci przypisanej mu w prawomocnym wyroku - nie zawiera elementów konstytutywnych z punktu widzenia powołania w kwalifikacji prawnej przepisu art. 12 k.k. określającego konstrukcję czynu ciągłego. Tymczasem, rezygnacja z ustaleń stwierdzających wielokrotność działań oskarżonego powinna konsekwentnie skutkować usunięciem powołanego przepisu z kwalifikacji prawnej określającej podstawę skazania osk. W. W. Z oczywistą obrazą dyspozycji art. 12 k.k. tak się jednak nie stało. Wprawdzie okoliczność powyższa nie przekłada się na konsekwencje odczuwalne dla skazanego, ale nie ulega wątpliwości, że tak ukształtowana podstawa skazania jest wadliwa i narusza prawo materialne. Nie odpowiada bowiem przyjętym w rzeczywistości ustaleniom dotyczącym zachowania skazanego uznanego za wyczerpujące znamiona przestępstwa jednokrotnego a nie wieloczynowego. Uchybienie to zostało uznane za istotne i mające znaczenie z punktu widzenia treści zaskarżonego rozstrzygnięcia - w tym sensie, że prawny obraz czynu przypisanego przez sąd odwoławczy osk. W. W. nie odpowiada poczynionym ustaleniom, w których nie ma okoliczności decydujących o przyjęciu ciągłości działania.
Podzielając zarzut postawiony w tym zakresie przez autora kasacji Sąd Najwyższy doszedł do wniosku, że konieczne w tej sytuacji naprawienie uchybienia podniesionego przez skarżącego jest możliwe w drodze częściowego uchylenia zaskarżonego wyroku i to jedynie w zakresie, w jakim jest to niezbędne dla usunięcia błędu prawnego polegającego na utrzymaniu przepisu art. 12 k.k. w podstawie prawnej rozstrzygnięcia skazującego osk. W. W. - przy jednoczesnym przypisaniu mu jednorazowego działania wyczerpującego znamiona przestępstwa. W realiach istniejących w tej sprawie orzeczenie kasatoryjne zostało więc ograniczone do uchylenia rozstrzygnięcia sądu odwoławczego wyłącznie w części dotyczącej kwalifikacji prawnej czynu przypisanego osk. W. W. i to w zakresie, w jakim zawierała ona bezzasadnie pozostawiony tam przepis art. 12 k.k., określający przesłanki determinujące ciągły charakter czynu. Z uwagi na brak takich cech przypisanego zachowania, które odpowiadałyby tym przesłankom, należało - w ramach rozstrzygnięcia następczego - wyeliminować powołany przepis z podstawy skazania osk. W. W. Zdaniem Sądu Najwyższego w składzie rozpoznającym nadzwyczajny środek zaskarżenia w tej sprawie, taki zakres orzekania mieści się w granicach zakreślonych w ustawie karnoprocesowej. O ile bowiem przepis art. 537 § 1 k.p.k. dopuszcza możliwość częściowego uchylenia zaskarżonego orzeczenia przez sąd kasacyjny, o tyle tzw. rozstrzygnięcie następcze pozostaje w bezpośrednim związku z charakterem stwierdzonego uchybienia i powinno zmierzać do możliwie bezpośredniego jego usunięcia.”
Wyrok z dnia 8 lutego 2011 r., V KK 246/10 (Biuletyn Prawa Karnego nr 4/11)
1. Katalog orzeczeń wymienionych w art. 537 § 1 i 2 k.p.k. nie ma charakteru katalogu zamkniętego. Treść tego przepisu nie przesądza więc o dopuszczalności wydania przez Sąd Najwyższy, orzekający w postępowaniu odwoławczym, orzeczenia tylko w jednej z postaci w nim przewidzianych. Regulacja przewidziana w art. 537 § 1 i 2 k.p.k., polegająca na wyliczeniu rodzajów orzeczeń właściwych dla postępowania kasacyjnego, nie może w szczególności wyłączać uprawnienia do wydania także orzeczenia innego rodzaju, nie naruszającego zasad tego szczególnego środka odwoławczego, ale uwzględniającego specyfikę danej sprawy i potrzebę wydania rozstrzygnięcia racjonalnego.
2. Skoro w art. 455 k.p.k. ustawodawca użył zwrotu „poprawia” błędną kwalifikację prawną i do zastosowania rozwiązania przyjętego w tym przepisie upoważnił Sąd Najwyższy, to za dopuszczalnością poprawienia błędnej kwalifikacji właśnie przez Sąd Najwyższy orzekający w postępowaniu kasacyjnym przemawia wykładnia językowa.
Postanowienie z dnia 19 stycznia 2010 r., sygn. akt: II KK 200/10 (Biuletyn Prawa Karnego nr 5/11)
Nie ma przeszkód aby w postępowaniu odwoławczym dostrzegając luki w gromadzeniu materiału dowodowego i kierując się zasadą odrębności przestępstw wchodzących w skład ciągu, uchylić zaskarżony wyrok co do konkretnych czynów i w tym zakresie przekazać sprawę do ponownego rozpoznania, a skazać za pozostałe przestępstwa wchodzące w skład ciągu, przy ustaleniu nowej ich konfiguracji i wymierzeniu nowej kary w oparciu o art. 91 § 1 k.k., dostosowanej do poczynionych zmian w zakresie ilości przestępstw wchodzących w skład ciągu i zdeterminowanej kierunkiem wniesionego środka odwoławczego.
Przy stosowaniu art. 12 k.k. wątpliwości co do realizacji konkretnej czynności wykonawczej składającej się na czyn ciągły muszą skutkować uchyleniem takiego orzeczenia w odniesieniu do całego przestępstwa.
W razie podniesienia w kasacji zasadnego zarzutu odnośnie jednego lub niektórych przestępstw skonfigurowanych w ciąg z powodu przeszkód procesowych (art. 537 § 1 i 2 k.p.k.) możliwe jest jedynie, uchylenie całego wyroku tyczącego ciągu przestępstw, także w części niezaskarżonej, ponieważ Sąd Najwyższy nie może korygować opisu ciągu przestępstw jak też wymierzać nowej kary stosownie do dyspozycji art. 91 § 1 k.k. Takich ograniczeń nie przewiduje art. 437 k.p.k. określający rodzaje orzeczeń sądu odwoławczego, który w ramach wyroku zmieniającego może w zależności od poczynionych ustaleń korygować opis ciągu przestępstw i orzeczenie o karze.
Z uwagi na obowiązywanie w postępowaniu ponownym pośredniego zakazu reformationis in peius (art. 443 k.p.k.) rozumianego jako zakaz pogarszania sytuacji oskarżonego w jakimkolwiek punkcie ocenianej przez pryzmat wszystkich realnych korzyści i dolegliwości łączących się ze zmianą jego sytuacji, kara ta przy jej ewentualnym wymiarze za ciąg składający się z dwóch przestępstw, a także przy uwzględnieniu ich rodzaju i wagi dla odpowiedzialności skazanego, będzie musiała zachować proporcje do kary, którą prawomocnie wymierzono w zaskarżonym wyroku Sądu odwoławczego za ciąg składający się z pięciu przestępstw. Niewątpliwie zakaz ten będzie również obowiązywał w późniejszej ewentualnej sprawie o wyrok łączny, uniemożliwiając wydanie orzeczenia surowszego, od kary łącznej jaką wymierzono skazanemu w zaskarżonym na jego korzyść.
V KK 246/10 - wyrok z dnia 8 lutego 2011 r. (Biuletyn SN nr 4/11)
1. Katalog orzeczeń wymienionych w art. 537 § 1 i 2 k.p.k. nie ma charakteru katalogu zamkniętego. Treść tych przepisów nie przesądza więc o dopuszczalności wydania przez Sąd Najwyższy, orzekający w postępowaniu kasacyjnym, orzeczenia tylko w jednej z postaci w nim przewidzianych. Regulacja przewidziana w art. 537 § 1 i 2 k.p.k., polegająca na wyliczeniu rodzajów orzeczeń właściwych dla postępowania kasacyjnego, nie może w szczególności wyłączać uprawnienia do wydania także orzeczenia innego rodzaju, nie naruszającego zasad tego szczególnego środka zaskarżenia, ale uwzględniającego specyfikę danej sprawy i potrzebę wydania rozstrzygnięcia racjonalnego.
2. Skoro w art. 455 k.p.k. ustawodawca użył zwrotu „poprawia” błędną kwalifikację prawną i do zastosowania rozwiązania przyjętego w tym przepisie upoważnił Sąd Najwyższy, to za dopuszczalnością poprawienia błędnej kwalifikacji właśnie przez Sąd Najwyższy orzekający w postępowaniu kasacyjnym przemawia wykładnia językowa.
V KK 167/12 - postanowienie z dnia 23 października 2012 r. (BSN Nr 1/13)
Przepis art. 537 § 2 k.p.k. określa w sposób autonomiczny rodzaje orzeczeń następczych w postępowaniu kasacyjnym, ale nie ustanawia zamkniętego katalogu tych orzeczeń, pozostawiając możliwość wydania innego rodzaju orzeczenia następczego, przy wykorzystaniu odesłania zawartego w art. 518 k.p.k. W konsekwencji, po rozpoznaniu kasacji wniesionej na podstawie art. 521 k.p.k. od prawomocnego postanowienia sądu utrzymującego w mocy postanowienie prokuratora o umorzeniu postępowania przygotowawczego (art. 330 § 1 k.p.k.), Sąd Najwyższy władny jest uchylić orzeczenia obu tych organów i przekazać sprawę prokuratorowi w celu ponownego rozważenia kwestii zasadności umorzenia postępowania przygotowawczego.
4
ART. 537 K.P.K.