4. Budowa i rola RNA (rodzaje i ich rola)
RNA
ma strukturę liniową- zbudowane z długich, powiązanych ze sobą łańcuchów nukleotydów;
sam łańcuch składa się z ułożonych na przemian cząsteczek rybozy i fosforanu, na zewnątrz pozostają zasady;
nukleotydy łączą się ze sobą za pomocą wiązań dniestrowych, w których fosforan połączony z gr OH należącą do rybozy oraz gr OH przyłączonej do węgla C-3' sacharydu następnego nukleotydu;
Podział:
I) RNA transportujące- tRNA:
(pre-tRNA- prekursor tRNA- z niego powstaje tRNA poprzez działanie 3 rybonukleaz, jest większy od tRNA o ok. 40 nukleotydów)
- koniec C-5' zawierza zawsze sekwencję GMP, a koniec C-3' sekwencję CCA, która bezpośrednio wiąże aminokwasy;
- tRNA zawiera nietypowe zasady:
hipoksantynę- jej nukleotyd to inozynomonofosforan- IMP;
pseudouracyl;
metylowe pochodne typowych zasad;
- Antykodon- stanowi trójkę zasad- ma wpływ na wiązanie określonego aminokwasu;
i jest to specyficzne miejsce wiązania mRNA w rybosomie;
- jego struktura określana jest jako „liść koniczyny”
występuje w cytoplazmie podstawowej;
jego funkcja polega na wiązaniu i przenoszeniu zaktywowanych aminokwasów
do miejsc syntezy białka (do rybosomów)
II) RNA matrycowy- mRNA:
występuje zarówno w jądrze jak i cytoplazmie;
jego skład jest dopełniający w stosunku do DNA;
jego funkcja polega na przenoszeniu do rybosomy informacji zawartych w DNA (dotyczą one kolejności aminokwasów)
stanowi 1-5% całego RNA;
jest krótkotrwały;
III) RNA rybosomowy- rRNA:
występuje w rybosomach;
pełni aktywne funkcje strukturalne;
tworzy matrycę do wytwarzania się łańcuchów polipeptydowych;
W RNA tymina jest zastąpiona uracylem.