Nowoczesne urządzenia grzewcze z zamkniętą komorą spalania, zasilane paliwami gazowymi, od dłuższego już czasu nie są w naszym kraju rzadkością. Światowe trendy w zakresie oszczędnej gospodarki paliwami, jak i niezaprzeczalne zalety techniczne tych urządzeń oraz wygoda w użytkowaniu, spotykają się ze zrozumieniem i coraz więcej inwestorów decyduje się na wybór "nowego".
Podyktowane jest to niekiedy koniecznością z powodu braku odpowiedniej instalacji kominowej, małej kubatury pomieszczenia przeznaczonego na przyszłą lokalizację kotła, jak i świadomym wyborem, doceniając jego wysoką sprawność energetyczną.
Nie można powiedzieć, iż jest to zjawisko masowe, bo mimo wszystko w nowych inwestycjach przeważają kotły z otwartą komorą, pobierające powietrze do spalania z pomieszczenia, lecz osobiście zauważam, że z roku na rok wzrasta liczba zleceń na wykonanie odbioru i opiniowania systemów kominowych obsługujących kotły z zamkniętą komora spalania.
Stawia to przed nami - mistrzami kominiarskimi, konieczność wydania rzetelnej opinii stwierdzającej, iż wszystkie parametry, zarówno pomieszczenia, jak i przewodu odprowadzającego spaliny są zgodne z wymaga-niami przepisów i norm, w tym w głównej mierze z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury w sprawie warun-ków technicznych, jakim muszą odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U.Nr 75, poz. 690 z dnia 15.06.2002r.).
Przeanalizujmy więc, na co należy zwrócić uwagę podczas odbioru przewodu kominowego, przeznaczonego do obsługi kotła z zamkniętą komorą spalania. Zajmiemy się tylko tymi warunkami, które dotyczą wyłącznie tych urządzeń, pomijając ogólne zasady przyłączania wszelkich aparatów gazowych.
Na wstępie podstawową czynnością jest zapoznanie się z dokumentacją projektową, którą jest projekt budowlany - w przypadku nowo wybudowanych obiektów lub też projekt instalacji gazowej - w przypadku przebudowy lub modernizacji instalacji grzewczej. Projekt powinien określać, w którym pomieszczeniu i jaki rodzaj kotła ma zostać podłączony oraz jaki system kominowy przewidziano do odprowadzenia spalin.
Minimalna kubatura pomieszczenia, w którym może być zainstalowany kocioł z zamkniętą komorą spalania określa § 172 p. 3.2 w/w warunków technicznych i wynosi 6,5 m3.
Pomieszczenie to powinno posiadać wentylację dowolnego rodzaju, grawitacyjną lub mechaniczną, pod warunkiem zastosowania koncentrycznych przewodów powierzno-spalinowych (§ 170 p. 3).
Jeżeli została zaprojektowana instalacja kominowa wyprowadzona bezpośrednio przez zewnętrzną ścianę budynku, to moc cieplna instalowanego kotła nie może przekroczyć: 21 kW w budynkach jednorodzinnych i 5 kW w budynkach wielorodzinnych (§ 175 1 i 2). W tym przypadku kontrolujemy wysokość wyprowadzenia przewodu nad poziomem terenu - nie mniej niż 2,5 m oraz odległość wylotu od okien i ryzalitów - nie mniej niż 0,5 m. W budynkach produkcyjnych, halach magazynowych, sportowych i widowiskowych, moc instalowanych kotłów z zamkniętą komorą spalania i bezpośrednim wyprowadzeniem przez ścianę nie jest ograniczo-na. Obowiązuje jednocześnie reguła jak wyżej, tzn. muszą być użyte indywidualne przewody powietrzno - spalinowe, koncentryczne (WSPS) lub rozdzielne przewody powietrzno spalinowe (RSPS) (§ 175 p. 4).
W każdym innym przypadku niż wyżej opisane, należy stosować przewody wyprowadzone ponad dach budynku.
Urządzenia z zamkniętą komorą spalania mogą być przyłączane do indywidualnych, ale też i do zbiorczych przewodów kominowych, typu L.A.S.(§174 p.3).
W takim przypadku do jednego systemu można podłączyć nawet do 10 urządzeń gazowych, jednakże należy zachować minimalne odległości przyłączy wynoszących odpowiednio:
- dla kotłów z przyłączami usytuowanymi naprzeciw siebie, różnica wysokości powinna wynosić minimum 60 cm;
- gdy wyloty spalin nie znajdują się naprzeciw siebie, różnica wysokości może być zmniejszona do 30cm.
Na jednej kondygnacji można instalować kilka urządzeń pod warunkiem, iż są takiej samej mocy i posiadają zabezpieczenia przed zanikiem ciągu kominowego.
W ofertach firm instalacyjnych oraz produkujących systemy kominowe znajduje się wiele produktów wykonanych ze stali kwasoodpornej lub ceramiki. Zadaniem mistrza kominiarskiego jest sprawdzenie, czy zainstalowany wyrób posiada dopuszczenie wydane w oparciu o aktualną Aprobatę Techniczną, o którą należy poprosić inwestora lub kierownika budowy. W dokumencie tym jest wyraźnie określone, jakiego rodzaju jest to system i ile aparatów gazowych może obsłużyć. W Aprobacie wymienione są również poszczególne elementy systemu, składające się na prawidłowo zainstalowany przewód powietrzno - spalinowy. Nie należy opiniować pozytywnie instalacji kominowej, która została wykonana z pominięciem niektórych elementów, np. bez elementu bazowego, odprowadzenia kondensatu lub zakończenia dachowego.
W tym miejscu chciałbym przytoczyć pewną sytuację, która zdarzyła mi się podczas opiniowania instalacji kominowej, przeznaczonej do obsługi gazowego, dwufunkcyjnego kotła z zamkniętą komorą spalania, pewnej bardzo znanej firmy.
Zaprojektowany rozdzielczy system powietrzno - spalinowy został wykonany w taki sposób, iż zamontowano jedynie przewód odprowadzający spaliny, natomiast króciec przyłączeniowy powietrza zewnętrznego pozostawiono otwarty na pomieszczenie łazienki. W tej sytuacji, wydanie pozytywnej opinii uzależniałem od wykonania instalacji nawiewnej oraz od kubatury pomieszczenia - minimum 8 m3. Warunki te obowiązują, gdy zainstalowane jest urządzenie gazowe czerpiące powietrze do spalania z tego pomieszczenia.
Niestety Pani Inżynier, nadzorująca inwestycję z ramienia firmy instalacyjnej, przekonywała mnie, iż montaż kotła jest przeprowadzony właściwie z racji jego konstrukcji i powinny mimo wszystko obowiązywać warunki takie, jak dla instalacji kotłów z zamkniętą komorą.
Moje argumenty, iż przy braku instalacji nawiewnej wentylatorowa obsługa paleniska będzie negatywnie wpływać na wentylację grawitacyjną łazienki oraz że przez fakt czerpania powietrza z pomieszczenia kocioł pozbawiony został jednej z głównych zalet, nie spotkały się ze zrozumieniem i opinia pozostała negatywna do czasu wykonania zaleceń.
Wróćmy do naszych rozważań i zastanówmy się, na jakie jeszcze elementy kontrolowanego przewodu musimy zwrócić uwagę.
- Długość odcinka poziomego przewodu powietrzno - spalinowego nie może być dłuższa niż 1m, pionowego odcinka przewodu spalinowego nie więcej jednak niż 3 m, a nachylenie odcinków nie pionowych nie może być mniejsza niż 30.
- Długość przewodu spalinowego, po wyjściu z czapy, nie może być mniejsza niż 40 cm.
- Długość kanału powietrznego dostarczającego powietrze z zewnątrz nie powinna przekraczać 4 m.
Wszystkie, dotychczasowo wymienione, elementy sprawdzenia wymagają jedynie uwagi i dokładnego obejrzenia kontrolowanego pomieszczenia oraz systemu kominowego.
Ale w jaki sposób sprawdzimy szczelność całego układu? Możemy być pewni, iż jeżeli występuje nieszczelność przewodu spalinowego, a my jej nie wykryjemy, to zrobi to wilgoć z kondensatu.
Tradycyjne metody badania szczelności przy pomocy materiałów kopcących, świecy dymnej itp. w tym przypadku nie są odpowiednie, tym bardziej, iż coraz częściej Zleceniodawca prosi o podanie granicznych wartości ciśnienia i podciśnienia, przy których przewód jest całkowicie szczelny.
Wymagana szczelność nadciśnieniowa kanałów spalinowych i powietrznych powinna wynosić minimum 250Pa, a podciśnieniowa -125Pa (taka, jak dla tradycyjnych wkładów kominowych).
Jedynym znanym mi urządzeniem, mogącym pomóc nam w powyższym badaniu, są aparaty DP 94-200 (tylko nadciśnienie) i DP 97 (nad i podciśnienie) firmy WÖHLER. Urządzenia te mierzą objętość strumienia koniecznego dla utrzymania stałego ciśnienia, zadanego w badanym przewodzie kominowym. Wartości te są wyświetlane na ekranie LDC. Wynik może zostać również wydrukowany.
Jest to wygodne w użyciu urządzenie i wydaje się niezastąpione przy badaniu systemów kominowych obsługujących nowoczesne urządzenia grzewcze. Jak zwykle w takich przypadkach problemem jest cena, jednakże przy tak szybko rozwijających się technologiach odprowadzenia spalin nie mamy praktycznie innego wyboru, jak inwestowanie w nowoczesny sprzęt pomiarowy.
Jeśli mamy być wiarygodni i wydawać precyzyjne i rzetelne opinie, to kontrola powinna być przeprowadzona w sposób zapewniający uzyskanie wszelkich informacji, służących do określenia sprawności przewodów kominowych oraz możliwości ich bezpiecznego użytkowania.
Powyższy materiał z całą pewnością nie wyczerpuje zagadnienia, lecz powinien posłużyć do zasygnalizowania niektórych problemów, związanych z odbiorami systemów kominowych obsługujących kotły gazowe z zamkniętą komorą spalania, a także zachęcić do studiowania opracowań technicznych i gromadzenia wiedzy na powyższy temat.
Sądzę, iż koniecznym jest opracowanie precyzyjnych wytycznych, w rodzaju Warunków technicznych wykonania i odbioru przewodów kominowych i instalacji odprowadzania spalin, czego Państwu i sobie życzę.
Renard Fornalski
mistrz kominiarski