SZCZEPIONKI = PREPARATY BIOLOGICZNE STOSOWANE

W UODPORNIANIU CZYNNYM, ZAWIERAJĄCE ANTYGENY,KTÓRE

WPROWADZONE DO ORGANIZMU POBUDZAJĄ GO DO WYTWORZENIA SWOISTEJ ODPORNOŚCI KOMÓRKOWEJ I HUMORALNEJ.

Ze względu na postać antygenu wchodzącego w skład preparatu rozróżnia się szczepionki zawierające:

• żywe drobnoustroje szczepów atenuowanych ( odzjadliwionych )

bakteryjnych (np. szczepionka BCG), lub wirusowych

(np. szczepionka przeciw odrze, polio, różyczce, śwince)

• zabite albo rozbite drobnoustroje lub ich fragmenty

( Zabite komórki bakterii zawierają preparaty takie jak np. szczepionka

przeciw cholerze, durowi brzusznemu, krztuścowi. Zabite wirusy - szczepionka przeciw wściekliźnie i polio wg Salka. Rozbite bakterie zawiera np. szczepionka przeciw durowi brzusznemu wg Grasseta. Wybrane fragmenty bakterii - acelularna szczepionka przeciw krztuścowi.

• produkty metabolizmu drobnoustrojów

Szczepionki zawierające odpowiednio przetworzone metabolity drobnoustrojów noszą nazwę anatoksyn (synonim = toksoidy ). Należą do nich m. i. szczepionki przeciw tężcowi i przeciw błonicy.

Ze względu na swoistość szczepionek rozróżnia się preparaty:

• monowalentne, zawierające jeden rodzaj drobnoustroju lub antygenu

• poliwalentne ( wieloważne ) zwane też szczepionkami skojarzonymi,

w skład których wchodzi więcej niż jeden drobnoustrój lub substancje pochodzące z kilku drobnoustrojów, lub też drobnoustrój i substancja pochodząca z innego drobnoustroju. Takie szczepionki uodporniają równocześnie przeciw kilku chorobom.