Mikro i Makroelementy pierwiastki życia
Mikroelementy - greckie mikos, czyli mały, są to pierwiastki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmów. Występują one w ilościach niewspółmiernie małych w porównaniu z pierwiastkami podstawowymi takimi Jak:: Wodór (H), Węgiel (C), Tlen (O), Azot(N). Makroelementy - greckie makros czyli duży, są to pierwiastki niezbędne do prawidłowego rozwoju i funkcjonowania organizmów żywych, występujące w stosunkowo dużych ilościach w ich ciele (powyżej jednego procenta suchej masy). Do makroelementów należy Azot (N), występujący średnio w organizmach żywych do 3%, Wapń (Ca) występujący średnio do 2%,Potas (K) około 2%, Fosfor (P), Magnez (Mg), Siarka (S), Chlor (Cl), Sód (Na), występują w ilościach około 1%. Węgiel (C), Wodór (H), Tlen (O). są to podstawowe Składniki wszystkich związków organicznych, np. białek, węglowodanów, tłuszczów. MIED¬ (Cu, cuprum),Pierwiastek chem.; mikroelement, w organizmie człowieka (70 kg) jest jej 70-150 mg; bierze udział w procesach enzymatycznych (gł. reakcjach utleniania i redukcji) oraz w tworzeniu składników krwi; jej niedobór prowadzi do anemii. MOLIBDEN (Mo, molybdaenum),Pierwiastek chem. mikroelement; u roślin niezbędny m.in. do wiązania azotu; w organizmach zwierzęcych — Składnik enzymów katalizujących reakcje utleniania i redukcji; z niedoborem m. mogą wiązać się: deformacje szkieletu, nieprawidłowe działanie
gruczołów płciowych, z nadmiarem: m.in. Anemia, zaburzenia ruchu. MANGAN (Mn, manganum), Pierwiastek chem. jest mikroelementem, w organizmie człowieka (70 kg) jest go ok. 12-20 mg; bierze udział w procesach enzymatycznych (gł. w metabolizmie węglowodanów i tłuszczów), tworzeniu krwi, jest niezbędny m.in. do prawidłowej pracy mózgu; niedobór m. może być przyczyną anemii, zaburzeń krążenia, oddychania, zmian kostnych; ważny także dla rozwoju roślin. KOBALT (Co, cobaltum), Pierwiastek chem.); mikroelement — w organizmie dorosłego człowieka (70 kg) jest ok. 1 mg kobaltu; wchodzi w skład cząst. wit. B12 (kobalaminy), stymuluje działanie wielu enzymów, poprawia przyswajanie żelaza; jego niedobór prowadzi do anemii, karłowatości, uszkodzenia nerwów. FLUOR (F, fluorum), Pierwiastek chem— mikroelement, w organizmie człowieka (70 kg) jestgo ok. 2,6 g; u ludzi nadmiar f. odkłada się w kościach, prowadząc do zwyrodnień (fluoroza), jednak jego niedobory są przyczyną rozwoju próchnicy zębów oraz sprzyjają osteoporozie; większość roślin pobiera go z gleby w ograniczonej ilości, jedynie niektóre, np. Herbata, zawierają dużo fluoru. CHROM (Cr, chromium), Pierwiastek chem.; jest mikroelementem — w organizmie ludzkim jest go ok. 6 mg; występuje we wszystkich tkankach zwierzęcych (stymuluje działanie wielu enzymów, reguluje poziom cukru we krwi — przy niedoborze nieprawidłowy Metabolizm glukozy); pobudza wzrost roślin; w nadmiarze rakotwórczy. CYNK (Zn, zincum), Pierwiastek chem. w organizmie człowieka (70 kg) jest go 1,4-2,3 g; jest składnikiem lub aktywatorem kilkudziesięciu enzymów, określa strukturę niektórych białek, wpływa na przyswajanie witamin, funkcjonowanie narządów rozrodczych. SIARKA (S, sulphur), Pierwiastek chem.— w organizmie człowieka (70 kg) jest jej ok. 150 g; obecna we wszystkichkomórkach
, wchodzi w skład białek, wit. B1, koenzymuA; przy niedoborze s. występuje upośledzenie w przyswajaniu mikroelementów. źELAZO (Fe, ferrum), Pierwiastek chem.; makroelement — jego zawartość w organizmie człowieka (70 kg) wynosi 4-6 g; jest składnikiem hemoglobiny i mioglobiny, transportujących Tlen w organizmie, oraz wchodzi w skład metaloprotein, biorących udział w procesach utleniania-redukcji w komórkach; niedobór ż. jest przyczyną niedokrwistości. AZOT (N, nitrogenium), Pierwiastek chem.; makroelement — Organizmludzki (70 kg) zawiera ok. 2 kg a., występującego we wszystkich tkankach i płynach ustrojowych (w postaci aminokwasów, białek, kwasów nukleinowych) oraz produktach przemiany materii (amoniak, mocznik). CHLOR (Cl, chlorum), Pierwiastek chem. w organizmach żywych, makroelement — w organizmie ludzkim (70 kg) jest go ok. 95 g; występuje gł. w płynie mózgowo-rdzeniowym, także we krwi, mięśniach, jest składnikiem komórek; jon chlorkowy, Cl- (wraz z jonami sodu i potasu) utrzymuje prawidłowe ciśn. osmotyczne płynów ustrojowych, odgrywa też ważną rolę w utrzymywaniu równowagi kwasowo-zasadowej; w postaci cząsteczkowej (Cl2) toksyczny, drażni błony śluzowe. FOSFOR (P, phosphorus), Pierwiastek chem.w organizmach żywych — makroelement, całkowita zawartość w organizmie człowieka (70 kg) wynosi ok. 780 g; jest podstawowym składnikiem Kości (fosforan wapnia), występuje w każdej komórce organizmu gł. jako Składnik kwasów nukleinowych oraz kwasu adenozynotrifosforowego (ATP), tworzy także Układ buforujący krwi; jego niedobór prowadzi do osłabienia, wyczerpania nerwowego. POTAS (K, kalium), Pierwiastek chem. Składnik organizmów roślinnych i zwierzęcych; makroelement — w organizmie człowieka (70 kg) jest go ok. 140 g; jon K+ (z jonami sodu i chloru) utrzymuje prawidłowe ciśn. osmotyczne płynów ustrojowych, bierze udział w przewodnictwie impulsów elektrochem. w komórce, jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania nerwów i mięśni, aktywuje wiele enzymów. SÓD (Na, natrium), Pierwiastek chem. makroelement — w organizmie człowieka (70 kg) jest go ok. 100 g; w postaci kationu Na+ jest najważniejszym składnikiem płynów pozakomórkowych, wraz z jonami chloru i potasu utrzymuje prawidłowe ciśn. osmotyczne płynów ustrojowych, jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania nerwów i mięśni, reguluje gospodarkę wodną i kwasowo-zasadową. TLEN (O, oxygenium),Pierwiastek chem. makroelement — w organizmie człowieka (70 kg) jest ok. 45 kg t. w postaci podstawowych dla życia związków: wody, węglowodanów, tłuszczów, białek, kwasów nukleinowych, witamin i in.; Pierwiasteknajbardziej rozpowszechniony w przyrodzie. WAPĂ` (Ca, calcium), Pierwiastek chem. w organizmie człowieka (70 kg) jest ok. 1 kg w.; występuje gł. (99%) w kościach w postaci fosforanu wapnia; w płynach ustrojowych bierze udział (w postaci jonów Ca2+) w wielu procesach regulacyjnych (wydzielanie m.in. hormonów, neurotransmiterów, insuliny), w procesach krzepnięcia krwi, skurczu mięśni szkieletowych; z niedoborem w. wiążą się m.in. deformacjeKości (np. Krzywica, osteoporoza), wzmożona pobudliwość nerwowo-mięśniowa (tężyczka). WĂPierwiastek chem b. ma wpływ na procesy wzrostu roślin (ich prawidłowy Przebieg jest uwarunkowany odpowiednim stosunkiem ilościowym b. i wapnia); mimo, że jest obecny w organizmie zwierząt i człowieka (dostaje się z pożywieniem) jegoRola jest mało poznana JOD (I, iodum), Pierwiastek chem. obecny w wodzie mor., organizmach żywych — u zdrowego człowieka (70 kg) jest 10-20 mg j., gł. w tarczycy, także w mięśniach, krwi; bierze udział m.in. w biosyntezie hormonów tarczycy, także wspomaga metabolizm; nadmiar rzadki, niedobór (objawia się wolem) może prowadzić do bezpłodności, mongolizmu; w postaci I2 toksyczny Mikro i Makroelementy niezbędne są do prawidłowego wzrostu i rozwoju roślin.Dostarczane są one za pomocą
liści i korzeni. Natomiast dla prawidłowego rozwoju i funkcjonowania organizmów zwierzęcych i człowieka dostarczane są przy pomocy pożywienia i wody. Ich niedobór lub nadwyżka mogą wywołać nieprawidłową przemianę materii,co może doprowadzić do zaburzeń w funkcjonowaniu organizmów