Lekcja teatru - Anna Janus- Sitarz
Wstęp
Książka przeznaczona dla młodzieży zainteresowanych teatrem, a także dla nauczycieli, którzy chcą tę młodzież nauczyć rozumienia teatru, oswoić z różnorodnymi konwencjami, wzbudzić poczucie gotowości do odkrywania metaforycznych znaczeń, zachęcić do bywania w teatrze i obcowania ze sztuką. Lekcje teatry powinny być ciekawe, pełne życia, dynamizmu, emocji, twórcze, rozwijać nie tylko wiedzę uczniów, ale i ich krytycyzm i możliwości kreacyjne.
Część I: TEATR
Dzieje sceny
Informacje teoretyczne dotyczące teatru antycznego, średniowiecznego, renesansu, teatru XVII i XVIII wieku, romantyzmu i realizmu oraz od Wielkiej Reformy po teatr współczesny.
(notatek z części teoretycznych robić nie będę, gdyż jest to wiedzą,która myślę każdy w większym lub mniejszym stopniu posiada lub posiadać powinien )
Lekcje teatru (I)
W tym rozdziale znajdują się gotowe scenariusze lekcji.
T: Konrad Wallenrod na scenie średniowiecznej
Wyróżnienie roli dekoratora, kostiumologa, charakteryzatora i reżysera.
Lekcja reżyserska
Trzy siostry Czechowa w trzech inscenizacjach (Stanisławskiego, Craiga Brechta) - porównanie różnych rozwiązań reżyserskich. Podział klasy na 3 grupy. Dyskusja jak wyglądałoby przedstawienie dramatu przygotowane przez trzech słynnych inscenizatorów.
„… jest potęgą społeczną i moralną”
„scena nie jest ani amboną ani katedrą ani trybuną, ale jest po części każdą z tych rzeczy, ą dzięki środkom, jakimi rozporządza, jest potęgą społeczną i moralną” (Józef Narzymski 1871 w szkicu „Słówko o teatrze, znaczeniu tegoż i o moralności scenicznej”
Zestawienie funkcji teatru z amboną, katedrą, trybuną. Na czym polega ich rola? W jakich punktach są zbieżne z zadaniami sztuki scenicznej?
Ambona - kazanie, nauka moralna, pouczenie, przestroga, wychowanie
Katedra - wiedza, funkcja poznawcza, poszerzenie horyzontów myślowych, autorytet, nauczanie
Trybuna - propaganda, apel i uczestnictwo, aktywizacja, wydawanie sądów
Funkcja teatru w poszczególnych epokach. (np. antyk - katharsis)
Kiedy miała największą moc oddziaływania?
Kiedy była dla szerokiej widowni przeznaczona, kiedy dla elitarnej?
Część II AKTOR
Historia sztuki aktorskiej (od antyku do współczesności)
Kostium, maska…
Lekcja teatru (II)
Aktor powinien panować nas swoim głosem, mimiką, gestykulacją, sprawnością własnego ciała.
Ćwiczenia mimiczne.(karteczki z określeniami stanów psychicznych, uczuć.)
Ćwiczenia pantomimiczne (krótkie scenki)
Zwrócenie uwagi na konieczność pracy nad dykcją i intonacją. Uświadomienie konieczności starannej wymowy. Głośno, wyraźnie artykułując każdą głoskę.
Część III WIDZ
Odbiorca sztuki teatralnej
Podobnie jak w poprzednich rozdz. i tu przedstawione są inf. Teoretyczne dotyczące widza jako odbiorcy i współtwórcy spektaklu.
Odbiorca - badacz
Odbiorca - krytyk
Funkcja krytyki:
Opisująca (opis dzieł i zjawisk kultury)
objaśniająca (skierowana do odbiorcy)
odziałowuje na rozwój sztuki i formowanie się nowych stylów
oceniająca
postulatywna
reklama
wartościowania
Wypowiedz krytyczna jest tylko jedną z możliwości pojmowania utworu, jedną z jego konkretyzacji.
Lekcja teatru III
Teatralny savoir-vivre
elegancki ubranie
przybycie wcześniej
teatr miejscem szczególnej kultury
nie wolno biegać, hałasować, głośno rozmawiać
nie wolno jeść cukierków, pić coli, itp.
Duże kapelusze należy zostawić w szatni
W trakcie spektaklu nie wolno rozmawiać, tupać, gwizdać, zamieniać się miejscami
Wychodzimy po zakończeniu spektaklu, gdy oklaski ucichną, a kurtyna opadnie
Itp.
Repertuar teatru
Afisze teatralne - funkcja informacyjna i reklamująca
Afisz zawiera: tytuł i autora sztuki, czas i miejsce premiery, głównych twórców, inf., które mogą zaciekawić widzów)specjalne efekty, komizm, etc.), elementy graficzne przyciągające wzrok przechodniów.
Redagujemy program teatralny
Nie ufaj krytykom, czyli trudna sztuka oceniania
Czytając recenzje, uczymy się od krytyków porównujemy ich wypowiedzi z naszymi przemyśleniami, ale nie pozwólmy by ich opinie odebrały nam prawo do własnego i osobistego przeżycia spektaklu.
Porównanie teatru telewizji z teatrem żywego planu.
Prasa teatralna: „Dialog”, „Didaskalia”, „Pamiętnik Teatralny”, „Ruch Teatralny” „Teatr”
Polonistyka nr 9 listopad 1995
(miesięcznik Ministerstwa Edukacji Narodowej)
EDUKACJA TEATRALNA
Czasopismo składa się z artykułów tematycznie uporządkowanych w następujące bloki:
horyzonty polonistyki
tajniki warsztatu
spotkania
recenzje i przeglądy
giełda pomysłów
Teatr sztuka obecna i żywą na szkolnej scenie. Wnosi ożywczy ferment i zadziwia dojrzałymi spektaklami, a dzieje się to w trudnych dla teatru czasach.
Złożony charakter edukacji teatralnej.
Teatr istnieje w szkole jako:
instytucja, (która się rutynowo i często bez większego pożytku z uczniami odwiedza)
sztuka, (jaką się poznaje przez wiedzę i analizę, bądź uczestniczenie w jej tajnikach poprzez różne formy teatralnych procesów edukacyjnych)
metoda, ( której celem jest nie tyle poznawanie teatru czy dramatu, ile rozwój osobowości ucznia, pobudzenie jego emocji, elokwencji, twórczej aktywności)
„drama” z ang. gry dramatyczne
Panuje moda na dramę, ale metoda ta często ulega różnym wykrzywieniom i stosowana jest niekiedy bezrefleksyjnie (opisuje to Barbara Dyduchowa w swym krytycznym artykule pt.” O potrzebie dystansu wobec dramy”)
Psychodrama:
umiejętność badania prawdy za pomocą gry
forma psychoterapii grupowej dla dzieci cierpiących na zahamowania
gra w role:
środek zdobywania samoświadomości o samym sobie w kontaktach z innymi
możliwość próby odegrania mało znanej sobie roli
możliwość użycia w grze różnego rodzaju ekspresji
socjodrama:
zwraca się ku zdominowanego instytucjonalnie lub socjalnie łańcuchowi ról
zasadza się nie na reakcjach, lecz na sytuacjach
Niebezpieczeństwa jakie niesie ze sobą „moda” na dramę.
Służy przede wszystkim wychowaniu, nie kształceniu.
Drama nie jest zabawą gdyż osadzona jest głęboko w edykacji psychomentalnej.
Zwraca uwagę na zagrożenie indentyfikacji dziecka z bohaterem, przedstawionymi treściami i obrazami.
„ Ortofonia - zaniedbana dziedzina polszczyzny” Danuta Hanna Grasiewicz
U podstaw sztuki teatru musi się znaleźć rzetelna wiedza i fachowość. Aktor musi umieć nie tylko mówić, ale znać - teoretycznie i praktycznie - zasady ortofonii.
Retoryka + staranna artykulacja!
Ćwiczenia ortofoniczne - ogromne ich znaczenie w edukacji teatralnej, ale i w życiu codziennym.
Polacy często nie potrafią zrozumieć się wzajemnie. Mówią bełkotliwie. Mowa pozbawiona intonacji, monotonna i niewyraźna.
„ Od arcydramaty do arcyteatru. Mickiewiczowskie „Dziady” w inscenizacji Konrada Swinaraskiego” Leokadia Kaczyńska - artykuł będący rzeczową analizą „arcyteatru Swinaraskiego.
1