Kazanie- przemówienie religijne wygłaszane zwykle przez kapłana. Jego treść dotyczy kwestii wiary i moralności, może być poświęcone rozważaniom teologicznym czy też objaśnieniom fragmentów tekstu biblijnego. Od 16w kazania poruszają tematy społeczne oraz polityczne.

Kazania skargi:

• profetyczny charakter

• krytykował politykę państwa

• bronił chrześcijan

• odnosił się do patriotyzmu

• pierwsza refleksja ma charakter uogólnienia, odwołuje się do myśli Koheleta, wszystko przemija, nic nie jest trwałe

• gloryfikuje rozum,

• ojczyzna- chora matka, Polacy- dzieci

• egoizm, brak patriotyzmu

• ojczyzna jako tonąc okręt

• potępia tych, którzy odwracają się od ojczyzny w czasie zagrożenia

• za poświecenie czeka nagroda

• ojczyzna jest najważniejszą wartością w życiu każdego obywatela

Styl Piotra Skargi:

• sugestywność obrazów

• przykłady z życia świętych

• środki stylistyczne i pytania retoryczne, wyliczenia, hiperbole, apostrofy, wykrzyknienia, anafory

stylizacja- celowe i świadome wprowadzenie do wypowiedzi zespołu środków językowych typowych dla innego stylu (epoki, autora, dzieła) Najczęściej wykorzystuje różnorodne elementy języka: leksykę, składnię czy frazeologię. Ten zabieg pełni określone funkcje: może czynić tekst bardziej przystępnym, nadawać mu charakter podniosły lub humorystyczny

Stylizacja biblijna- kształtowanie wypowiedzi na wzór języka Biblii. Celem tej stylizacji jest najczęściej nadanie dziełu powagi i dostojeństwa, podkreślenie doniosłości myśli w nim wypowiedzianych. Stylizacja może być realizowana zarówno w warstwie językowej jak i ideowej:

• zapożyczenie biblijnych motywów, idei

• kształtowanie na podstawie opisów biblijnych zdarzeń opisywanych w dziele literackim

• naśladowanie gatunków literackich występujących w Biblii

• charakterystyczne słownictwo

• składnia

• frazeologia wywodząca się z Pisma Świętego

• podział na wersety

• obrazowe, wyraziste porównania

• posługiwanie się sentencjami, maksymami pochodzącymi z Biblii lub naśladującymi oryginalne.

Andrzej Frycz- Modrzewski:

• traktat o:

• obyczajach - moralizatorskie tezy, surowe obyczaje kontrolowane przez państwo

• prawach- niesprawiedliwość prawa, rozróżnianie na stany społeczne, nierówność w traktowaniu obywateli, odwołanie do Biblii, poparcie uboższych

• wojnie - dzielą się na sprawiedliwe ( w obronie granic kraju) i nie sprawiedliwe, popiera dyplomatyczne rozwiązywanie konfliktów

• kościele- wyznawca reformacji, kościół- instytucja służąca obywatelom i nie bogacąca się

• szkole- odpowiednie płace dla nauczycieli, odpowiednia motywacja do nauki i nauczania

fraszki- epigramaty oraz inne krótkie utwory literackie. Wprowadził J.Kochanowski, określa gatunek.

„Człowiek reżyserem życia” „Życie to fraszka” „Topos świata-teatru( Theatrum mundi)”

„Hierarchia wartości” „Człowiek- boże igrzysko” „Koncepcja losu człowieka”

Fraszki Kochanowskiego:

• człowiek pyszny pozbawiony pokory

• człowiek- błazen

• nawiązanie do motywu vanitas

• życie to chwila, fraszka- drobiazg

• człowiek powinien cieszyć się tym co ma

• poezja jest zabawą, ma sprawiać radość

• miłość jest namiętnością

• miłość bierze górę nad wszystkim

• z przymróeniem oka patrzy na wady ludzi

• rozumowe korzystanie z życia

Raki- pokazują przewrotność ludzi:

• idealna kobieta → wcielone zło