Geneza i rozwój pedagogiki ogólnej

I. Geneza pedagogiki ogólnej

Pedagogika jest to nauka należąca do grupy nauk społecznych, nauka o wychowaniu. Jej polska nazwa pochodzi od greckiego paidagos, ( paidagos -niewolnik towarzyszący dziecku w szkole:”prowadzący dziecko”). Pierwotnie termin ten obejmował opiekę, nauczanie i wychowanie dzieci, z upływem czasu mianem pedagogów zaczęto nazywać osoby zajmujące się wychowaniem zarówno praktycznym jak i teoretycznym. Celami pedagogiki są : formułowanie teorii, celów, treści,metod, środków i form procesu wychowania. Nauka ta ponadto stanowi zasób wiedzy praktycznej na ten temat.

2. Powstanie i rozwój pedagogiki ogólnej

• Pedagogika narodziła się w starożytnej Grecji prekursorami byli Sofiści: którzy uważali iż dzieci da się wykształcić przez naukę i ćwiczenia. Zapoczątkowali ideę NAUCZYCIELA WĘDROWNEGO , twórcy pierwszej myśli pedagogicznej., Jednakże pojęcie pedagogiki pojawiło się dopiero w XIX wieku ponieważ dotychczasowo było ono traktowane jako przedmiot opisu i działań praktycznych było raczej pedagogia i edukacją. Pojawienie się pojęcia pedagogiki było związane z procesem nadawania refleksji o edukacji statusu wiedzy naukowej z naukami uprawianymi w pradygmacie kartezjańsko- newtonowskim, wiązano nadzieje usprawnienia „panowania” człowieka w świecie społ. , podobnie jak to dokonało się w świecie przyrodniczym. Wprowadzenie pojęcia wychowanie ( zamiast pojęcia edukacji) miało sygnalizować w warstwie językowej , że przedmiotem badań jest ten typ działań, który daje się zaprojektować. Uzyskiwanie statusu nauki wymagało spełnienia następujących warunków : 1) wyznaczenie przedmiotu badań za pomocą wspólnego systemu kategorialnego, 2) przyjęcia (zmodyfikowania lub wytworzenia) określonej metodologi badań, 3) tworzenia struktur instytucjonalnych dla korzystania z właściwego kapitału autorytetowi nauki (prowadzenia badań , publikowania, nadawania stopni naukowych,kształcenia ludzi ).Znaczący wkład w spełnienie tych warunków wniósł niemiecki uczony J.F Herbart , który uzyskał na uniw. w Getyndzie stanowisko pierwszego habilitowanego docenta pedagogiki (1802).Po objęciu katedry w królewcu utworzył seminarium pedagogiczne dla nauczycieli szkól średnich i wyższych. Jego uczniowie doprowadzili do powołania Towarzystwa popierania pedagogiki naukowej. Tak narodziła się szkoła Herbartowska, która zdominowała europe myślenie o edukacji na kilka dziesięcioleci. Na przełomie wieków pojawi ły się nowe nurty pedagogiczne m.in.: pedagogika reform, ruch nowego wychowania, pedologie pedagogika pragamtyzmu, pedagogika kultury wprowadzono również metode eksperymentalna i badania empiryczne

• Pedagogika współczesna na Zachodzie

Myślenie o edukacji w II połowie XX w. Było inspirowane ideologiami liberalnymi, promującymi indywidualistyczne koncepcje człowieka i pluralizm światopoglądowy. Opisy, wyjaśnienia i interpretacje problemów edukacyjnych wpisywały się w najważniejsze spory cywilizacyjne tego okresu. Rozwój pedagogiki zachodniej cechowało: 1) przezwyciężanie myślenia inspirowanego utopiami i ideologiami o uniwersalnych roszczeniach, oczekujących nauk. Systemu kreowania „nowego człowieka”, 2) przezwyciężenie scjentycznych zasad tworzenia wiedzy , 3) przezwyciężenie mitu o bezzałożeniowości badań nauk. 4) uznanie odrębności paradygmatycznej wiedzy wytwarzanej przez nauki humanistyczne 5)przezwyciężenie zjawiska antropologizmu, psychologizmu, socjologizmu i pedagogizmu, 6) przezwyciężenie ostrych podziałów między różnymi dyscyplinami nauki. W rozwoju pedagogiki zachodniej wyróżnia się 3 etapy :

1. Etap ortodoksji objął pierwsze 20 lat po II wojnie światowej największe zasługi przypisuje się Międzynarodowe Stowarzyszenie do Badania Osiągnięć Szkolnych IEA

2. Etap heterodoksji objął lata 70 i 80 w badaniach nad edukacją zaczęły dominować ujęcia krytyczne

trwałą wartością tego etapu jest odkrycie wielości pedagogii , paradygmatów edukacyjnych (doktryn ,ideologii)

3. Etap heterogeniczności przypada na lata 90 i jest związany z przejściem od sporu o paradygmaty do etapu debatujących społeczeństw co w odniesieniu do pedagogów oznacza porzucenie roli prawodawców i przyjęcie funkcji tłumaczy

• Pedagogika polska do 1939

Poziom badań nauk. I kształcenia nie odbiegał w Polsce od standardów europejskich. Rozwój pedagogiki wiąże się z tworzeniem jej ram instytucjonalnych co dokonało się dopiero w II RP . Szczególne zasługi mieli : A. Danysz , W. Heinrich, B. Nawroczyński i Z. Mysłakowski. W tym okresie powstały też jednostki organizacyjne kształcenia na uczelni wyższej. Duży wkład dla rozwoju pedagogiki mieli również : S. Baley, S. Bystroń J. Chałaśiński, L Chmaj, W. Dawid, A.B Dobrowolski , M , Falski, B Suchodolski i wielu innych .

• Pedagogika polska po 1945

Do 1949 mieliśmy do czynienia z kontynuacją tradycji wypracowanej w II RP. Największym sukcesem tego okresu było odbudowanie struktur nauk dydaktycznych w uniwersytetach, uruchomienie kształcenia akademickiego w zakresie nauk pedagogicznych. Na przełomie lat 40 i 50 nauka zorganizowana została na nowych zasadach zaczoł się proces intensywnego kształcenia nowych kadr, uwarunkowania te sprawiły że był to okres ścierania się dwóch paradygmatów pedagogicznych pedagogiki tradycyjnej i i nauk pedagogiki socjalistycznej w okresie tym dokonało się upraktycznienie pedagogiki(odcięcie od kontekstu filozoficznego i historycznego). Po przełomie lat 60 i &0 nastąpiła wymiana pokoleniowa naturalny proces tej wymiany został wsparty działaniami zainspirowanymi wydarzeniami polit. 1968r. Kapitał związany z autorytetem nauki prawie w całości został zawłaszczony przez tradycję socjalistyczną.

Powstały nowe instytucje naukowe i naukowo dydaktyczne , wielokrotnie wzrosły limity miejsc na kierunkach pedagogicznych. W latach 1973-77 liczba studjujących pedagogikę wzrosła 5 krotnie. Plan i program studiów miał na celu oddzielnie kształcenia pedagogicznego od tradycji, dostosowanie systemu kształcenia do socjalistycznego systemu oświaty, obok tego dominującego nurtu pojawiły się osoby podejmujące problemy i zadania nie zamieszczone w nurcie dominującym były to : prace wychodzące poza pradygmat pedagogiki instrumentalnej , rzetelne badania empiryczne rzeczywistości

• Pedagogika po 1989

Mimo zorganizowania I zjazdu pedagogicznego (1993) dotyczącego ewolucji tożsamości pedagogiki nie został dokonany bilans jej stanu w pedagogice postępuje proces kształcenia pedagogicznego jest to zjawisko które utrudnia proces pozyskiwania przez wspól. Pedagogikę polską tożsamości wykraczającej poza kategorie instrumentalne

III. Twórcy

• Sofiści, Sokrates, a zwłaszcza Platon i Arystoteles - zajęli pierwszy plan ówczesnej im epoki starożytności, był to okres niezwykłej różnorodności intelektualnej, oraz ciągłej przemiany umysłów. Wiedza wkraczała na drogę szybkiego postępu przez co tworzył się jej zasób trudny do objęcia przez jednego człowieka. Szkolnictwo greckie stało się pierwowzorem dla wieków następnych, a większość charakterystycznych cech współczesnego europejskiego wychowania szkolnego wywodzi się właśnie z tego okresu.

• Karol Marks - stworzył teorie człowieka jako istoty obiektywizującej się w społeczno-rewolucyjnej działalności, chociaż Marks nie uogólniał żadnych bezpośrednich doświadczeń w praktyki szkolnej.

• Stefan Wołoszyn - określa pedagogikę ogólną jako ogólne rozważania dotyczące filozoficznych, biologicznych, psychologicznych i społeczno-historycznych podstaw i założeń wychowania. Odnoszą się one do sensu, celu, środków, form procesu wychowawczego.

• Kazimierz Sośnicki - uważa, że pedagogika ogólna to teoria wychowania, która ustala ideał wychowania i normy postępowania umożliwiające jego skuteczną realizację. Pedagogika bada istotę wychowania, zagadnienia, doświadczenia, cele wychowania, jego zasady i wartości na których się opiera.

• Zygmunt Wiatrowski - jest autorem najbardziej współczesnego podejścia. Wskazuje on na istnienie wąskiej i szerokiej definicji pedagogiki ogólnej. W znaczeniu szerokim jest to tradycyjnie pojmowana dyscyplina (tak jak przedstawiał ją Sośnicki). W znaczeniu wąskim zalicza się ona do subdyscyplin pedagogicznych, która ma badać podstawowe zagadnienia metodologiczne, zagadnienia reprezentacji instytucjonalnej i personalnej. Ma stanowić podstawowy system pojęć i twierdzeń pedagogicznych.