POLITYKA SPOŁECZNA

11.10.2009

Uczniowie Ludwika Krzywickiego

• Konstanty Rzeczkowski

• Stanisław Rydzliński

• Kazimierz Korniłowicz

• Edward Strzelecki

ROLA POLITYKI SPOŁECZNEJ

1. POMAGAŁA OSIĄGNĄĆ SPOKÓJ SPOŁECZNY, BYŁA SPOSOBEM ROZWIĄZYWANIA NAPIĘĆ

1945-1989 PAŃSTWO ZMIENIŁO ROLĘ MEDIATORA NA ROLĘ SPRAWY, STAJĄC SIĘ ZBIOROWYM PRACODAWCĄ, JEDNOCZEŚNIE UPAŃSTWOWIŁA SIĘ POLITYKA SPOŁECZNA

ROZWÓJ POL SPOŁ. PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ

DWA OKRESY

1945-1989 1989 - nadal

Socjalistyczna polityka społeczna

Fazy wg Jana ROSNERA

A: 1945-1947 RATOWNICZA POLITYKA SPOŁECZNA

• Środki masowej pomocy zdrowotnej

• ………………………… społecznej,

• Przydział mieszkań

B: 1948-1955 INDUSTRIALIZACYNA POLITYKA SPOŁECZNA (ugospodarnienie)

• Werbunek pracowników ze wsi i miasteczek

• Kobiety dotąd zawodowo nieczynne, zaczęły pracować

W tym okresie panowało przekonanie o determinizmie ekon- społ. W myśl, którego wprowadzanie nowego systemu automatycznie rozwiąże wszelkie kwestie społeczne i nie tworzy nowych, Był to okres blokady nauki o polityce społ.

Ustrój kapitalistyczny.

C: 1956-1960 WYRÓWNAWCZA POLITYKA SPOŁECZNA

Okres odrabiania zaległości w zakresie rozwoju społ. W stosunku do jednostronnie ujętych celów gospodarczych lat 49-55

W tym okresie kształtuje się spostrzeganie polityki społ. jako nauki i polityki praktycznej. Kształtowanie form samorządu robotniczego, zaczęto budować system rentowny, rozbudowywano służbę zdrowia, przywrócenie pomocy społecznej.

D: lata '60 -DEMOGRAFICZNA POLITYKA SPOŁECZNA

Podporządkowana polityce społecznej konsekwencjom powojennego wyżu demograficznego w takich dziedzinach jak kształcenie młodego pokolenia, tworzenie dla nich miejsc pracy.

E: lata '70 ROZWOJOWA PLITYKA SPOŁECZNA

• Oddzielanie polityki społecznej i pol. Gospodarczej

• Większy nacisk na ekonomie, cele postulowane

F: lata `80

• Spadek nakładów na polityke społ.

• Okres kwestionowania socjalistycznego systemu opiekuńczego

OD 1989

Okres przewartościowania polityki społ., dowodem na to jest przesunięcie się akcentów z wartości dominujących na wcześniejsze :

WARTOŚCI W POLSKIEJ POLITYCE SPOŁECZNEJ

DO 1989 OD 1989

- równość społeczna- EGOLITARYZM - sprawiedliwość społeczna

-pełne zatrudnienie - samowystarczalność

-bezp. Socjalne- szeroko rozumiane - samoorganizacja

- wzrost znaczenia instytucji

Rodziny, kościoła oraz wartości

z nimi związanych

- uczestnictwo społeczne

Zmiana nastawienia opiekuńczego na

„POMOC DLA SAMOPOMOCY”

Doświadczenia okresu przed 1989 dowiodły, że scentralizowany model państwowej polityki społecznej okazał się nieskuteczny. Wszystkie siły policyjne i społ. w walce z poprzednim systemem przyjęły hasło gospodarki rynkowej „ swobody gosp. Dopuszczając jednak interwencje państwa w formie odmiany socjalnej dla jednostek, grup i grup społ wymagających specjalnej opieki.

KONSEKWENCJE PRZEMIAN

POZYTYWNE POPRZEDNI SYSTEM ZJ. NOWE

- urynkowanie gosp. -ubóstwo -bezrobocie

-odejscie od centralnego sterowania - bezdomni -brak poczucia stabilności

-decentralizacja zycia społ i Polit. -obnizowny standard Życiowej i zawodowej

życia

-niezaradnosc życiowa - bariery w życiu osobistym

-trudna sytuacja os. I młodego pokolenia

starszych, niepełnosprawnych

wielorodzinnych

2 Koncepcje przezwyciężania ujemnych zjawisk w sferze socjalnej

„PRYWATYZACJA” odpowiedzialności za dobrobyt i bezp. Socjalne jednostki

• Powrót do czasów kiedy to każdy obywatel był „kowalem własnego losu”; a opieka przez rodzinę, wspólnotę lokalną lub org charytatywne

„USPOŁECZNIENIE” utrzymanie lub niewielkie zmniejszenie rozmiarów działalności socjalnej, zwiększenie działalności podziału : wpływ obywateli, społ. lokalne na kształt usług i świadczeń.

Nowe podejście do polityki społ. w okresie transformacji za Księznopolskim.

Zmiana od nastawienia opiekuńczego wyrażającego się w przejmowani odpowiedzialności za podopiecznego tym samym pogłębianiu ich bezrobocia, niewykorzystywaniu własnej zaradności do nastawienia pomocowego polegającego na usamodzielnianiu, maksymalnym wykorzystaniu własnej aktywności ludzi potrzebujących pomocy, zapewnieniu ich współdziałania w procesach rozwiązywania ich problemów i zaspokajania potrzeb słowem do nastawiania „ POMOC DLA SAMOPOMOCY”

WG WŁADYSŁAWA RATYŃSKIEGO

Okres obecny to podział odpowiedzialności na zasadzie solidaryzmu społecznego, co wymaga zaangażowania wszystkich potencjalnych podmiotów przy dominującym udziale państwa. Istota obecnego modelu polityki społecznej polega na utrzymaniu zakresu odpowiedzialności państwa oraz wzbogacania działań władz publicznych przez działania samych obywateli i pozapaństwowe podioty o charakterze społecznym i prywatnym. Natomiast obowiązkiem państwa jest tworzenie optymalnych warunków zarówno prawnych jak i materialnych..

ZASADA POMOCNICZOŚCI

(SUBSYDIARNOŚCI)

Zasada ta oznacza, że:

1. każda instytucja/grupa winna pospieszyć z pomocą innej nie potrafiącej lub nie mogącej samodzielne wypełnić swego zadania

2. pomoc winna być tak świadczona, by wzmacniać potencjał i autonomię biorcy

3. świadczenie pomcy służyć samopomocy co oznacza, iż:

• nie odbiera się ludziom możliwości robienia tego co lezy w granicach ich możliwości

• wsparcie pojawia się , gdy człowiek nie może sam sobie pomóc

• pomoc wycofywana, gdy osiągana jest samodzielność

ZASADA POMOCNICZOŚCI W KONSTYTUCJI, mniejsze organizacje prawo I pomocy przed większymi.

Jednostka dotknięta ryzykiem socjalnym

+++++++++ ZASOBY JEDNOSTKI I RODZINY (aspiracje, uzdolnienia etc)

+++++++++ ZASOBY ŚRODOWISKA LOKALNEGO (sąsiedzi, org. Lokalne)

++++++++ INSTYTUCJE PAŃSTWOWE

PODWÓJNE ZNACZENIE KAT .POLITYKA SPOŁECZNA

DYSCYPLINA NAUKOWA DZIAŁALNOŚĆ PRAKTYCZNA

Akcentuje się zakres przedmiotowy badań i Akcentuje się rolę państwa i innych podmiotów

Stosowane narzędzia badawcze oraz związek realizacji określonych przez naukę i możliwości

Z innymi dyscyplinami naukowymi ma kraju zadań poli. społ. Ma charakter celowości.

Charakter normatywny.

Polityka społ - dyscyplina naukowa z właściwą Polityka społ. to celowa działalność państwa i

Jej metodologią i zespołem metod badawczych, innych podmiotów w dziedzinie kształtowania

Która zajmuje się zagadnieniem potrzeb warunków zycia ludności i stosunków między-

Materialnych ludzkich. A. RAJKIEWICZ

I duchowych pojedynczych osób i grup społecznych

Z uwzględnieniem poziomu rozwoju oraz Przez polityke społ. rozumiemy celowe

uwarunkowań, geofizycznych , kształtowanie warunków bytu oraz warunków

kulturowych danego kraju pracy przez państwo, instytucji, org społ.

ROSNER

PROF. ROSSET

Działalność praktyczna wyprzedza w nich uogulniające sformułowania teoretyczne.

POLITYKA SPOŁECZNA NAUKA PRAKTYCZNA

Nauka dla polityki społ nauka o polityce społ.

• co robić - jaka jest polityka społ

• jak to robić - dlaczego taka jest

POLITYKA SPOŁECZNA NAUKA INTERDYSCYPLINARNA

Spokrewniona z: (wypozycza sobie stosowane przez nie narzędzia badawcze)

• socjologia

• prawo

• nauki ekonomiczne, medyczne, demograficzne

• psychologia społeczna

• statystyka i inne

CELE POLITYKI SPOŁECZNEJ JAKO DZIAŁALNOŚCI

• wyrównywanie warunków życia i pracy poprzez zaspokajanie potrzeb ludzkich w różnym wieku

• tworzenie równego dostępu w korzystaniu obywatelskich praw

• usuwanie nierówności społecznych

• kształtowanie stosunków społecznych

• asekurowanie przed ryzykami życiowymi

Kreowanie postępu społecznego wyrażającego się w jakości pracy i poziomie życia

Przedmiot polityki społecznej* Przedmiot identyczny z przedmiotem działalności praktycznej

(wg Jolanty Supińskiej) *wraz z jej rozwojem się rozszerza

1. od warunków pracy i życia warstw upośledzonych do ogółu zagadnień związanych z pracą

- praca; bezpieczna, ergonomiczna, satysfakcjonujaca, praworządna ochrona osob, które pracę straciły, dostępna

2. dobrobyt

- zabezpieczenie przed niedostatkiem materialnym, bezradnością zyciową, zagwarantowanie m.in. fizjologiczne i społeczne

DOBROBYT SPOŁECZNY to stan wysokiego zaspokojenia potrzeb ludności głównie bytowych ale i związanych ze zdrowiem, wykształceniem, czasem wolnym, miejscem zamieszkania

3. kultura społeczna

- kształtowanie wzorców osobowych poprzez system oświaty i edukacji oraz aktywną politykę w dziedzinie kultury

4. ład społeczny

- wpływanie ma organizację życia społecznego i stosunki społeczne w skali mikro, mezzo, makro

ŁAD SPOŁECZNY to określone sposoby zachowania się jednych członków społeczeństwa wobec innych oraz wobec społeczeństwa jako całości. Ludzie pomagają sobie, współzawodniczą , tworzą spory i walki wg określonych reguł. To uporządkowane życie społeczne toczące się wg pewnych stabilnych norm postępowania pozwalający przewidzieć poczynania członków danej społeczności i kształtować swoje plany i poczynania.

SUBDYSCYPLINY POLTYKI SPOŁECZNEJ

• p. ludnościowa i rodzinna

• p. w dziedzinie zatrudnienia, płac, warunków pracy

• p. mieszkaniowa

• p. ochrony zdrowia

• p. oświatowa

• p. kulturalna

• p. zabezpieczenia społecznego i opieki społecznej

• p. ochrony środowiska

• p. prewencji i zwalczania zjawisk patologii społecznej

Każda z nich składa się na swoisty katalog potrzeb wymagających zaspokojenia w określonej hierarchi i czasie.

PARADYGMAT (wzorzec) POLITYKI SPOŁECZNEJ

• dobro człowieka

• Idea przekształceń społecznych (Jolanta Supińska)

To znaczy , że polityka społeczna ma zawsze na uwadze przede wszystkim dobro człowieka, zakłada że jest możliwe i celowe wprowadzenie takich zmian aby to dobro się urzeczywistniło.

WZROST GOSP. ROZWÓJ SPOŁECZNY

Wzrost ekonomiczny stwarza materialne podstawy dla rozwoju społecznego, natomiast rozwój społeczny tworzy nowe bodźce dla przyspieszenia wzrostu gospodarczego.

Rozwój społeczny wpływa na wzrost gospodarczy przyspieszony wzrost gospodarczy dostarcza zasobów dla lepszego rozwoju społecznego

Zjawisko

• Spirali rozwoju

• Sprężenia zwrotne

BEZPIECZEŃSTWO SOCJALNE I JEGO ZAGROŻENIA

Bezpieczeństwo to jedna z wartości polityki społ. - mówi się w tym kontekście o bezp. Socjalnym.

Bezpieczeństwo to potrzeba, która psychologowie lokują na jednym z 1 miejsc w hierarchi ludzkich potrzeb. Jest wartością, która rzadko była głoszona przez ideologów, myślicieli przeszłości. Bezp. Jawiło się raczej sprawa Boga i losu niż sprawą społ. bezsilnego wobec żywiołów i plag.

Nobilitacja tej wartości jest nierozłącznie związana z genezą nowoczesnej polityki społ. kiedy to rewolucja przemysłowa zrodziła wiele zagrożeń a poza tym spowodowała, że zanikowi uległy tradycyjne instytucje dające przedtem ludziom min. Bezpieczeństwa.

Bezp. To wolność od zagrożeń. Jednostka ludzka osiąga stan bezp., wówczas gdy może stwierdzić, że w przyszłości nie grozi jej nieszczęście znaczne i trwałe pogorszenie sytuacji życiowej pod tymi względami, które uznaje za najważniejsze.

STAN BEZPIECZEŃSTWA

WYMIAR OBIEKTYWNY gdy zagrożenia nie mają dostępu do pewnego znacznego obszaru życia

WYMIAR SUBIEKTYWNY poczucie wynika z przeświadczeń, że człowiekowi nic nie grozi, zaspokojenie potrzeb oparcia

PRZECIWIEŃSTWO BEZPIECZEŃSTWA

OBIEKTYWNY ZAGROŻENIE SUBIEKTYWNIE STRACH, LĘK

Bezpieczeństwo jako wartość ideologiczna to potrzeba prorelamująca nadrzędność społecznych działań ludzi przed zagrożeniem i przed lękiem.

Bezpieczeństwo socjalne to kat. Polityki społ., która wyraża socjalne potrzeby społeczeństwa, prawo do określonych świadczeń oraz powinności państwa do org odpowiednich urządzeń /RAJKIEWICZ/

Poczucie bezp. Socjalnego to stan wolności od niedostatku materialnego środków utrzymania i istnienie realnych gwarancji pełnego rozwoju jednostki

BEZPIECZEŃSTWO SOCJALNE = WOLNOŚĆ OD RYZYK SOCJALNYCH

Choroba, wypadek przy pracy, choroba zawodowa, niepełnosprawni, zgon żywiciela rodziny, macierzyństwo, starość

w/w ryzyka sprowadzają się w praktyce do jednego wspólnego zagrożenia - utraty lub zmiejszenie dotychczasowych źródeł utrzymania.

Powyższe jest wąskim - soch - ekonomicznym rozumieniem bezpieczeństwa socjalnego.

Znając bezp. Socjalne można z pewnym uproszczeniem powiedzieć tym większe poczucie bezp. Socjalnego im większą liczbę ryzyk obejmuje system zabezpieczenia społ. i im wyższy stopień kompensacji utraconego dochodu.

Tak wąsko rozumiane bezp. Socjalne jest respektowane przez większość państwa już od 1952 kiedy to ukazała się konwencja nr. 102 MOP (międzynarodowa organizacja pracy), określająca ryzyka socjalne i normy min. Zabezpieczenia społ.

Konwencje 102 określa min, przedmiotowy i podmiotowy zakres zabezpieczeń społ. a także warunki dostępu do świadczeń socjalnych..

Podmiotowy zakres krąg osób chronionych

Przedmiotowy zakres zabezpieczenia społ. (w/w)

Stopa zastąpienia świadczeń socjalnych powinna wynieść 40-50% poprzedniego zarobku.

ART. 67 K

Konstytucja zapewnia bezp. Socjalne na wypadek zajścia ryzyk socjalnych, które stanowią klasyczne ryzyka ubezpieczenia.

- niezdolność do pracy spowodowana chorobą lub niepełnosprawnością

- osiągnięcie wieku emerytalnego

- ryzyko nie obejmowane bezp. - ryzyko bezrobocia

ART. 67 stanowi fragment normy prawnej i zapowiada jej uzupełnianie przez inny akt prawny.

---