To co ważne do zapamiętania oznaczone jest tak

Państwo Partie i systemy partyjne

Literatura:

1)Antoszewskie A. Herbut R. „Systemy polityczne współczesnego świata”

2)Pod. Red. K. Wojtaszczyka „Społeczeństwo i polityka. Podstawy nauki o polityce”

3)Sartori G. „Teoria demokracji”

Państwo to zgodnie z prawem międzynarodowym taka jednostka podziału politycznego świata, której przysługuje pełna niepodległość tj. nie podlega żadnej innej jednostce politycznej.

Prawne kryteria państwowości, przyjęte na mocy Konwencji w Montevideo

Państwo jest podmiotem prawa międzynarodowego powinno posiadać następujące elementy:

-stałą ludność

-struktury karne

-suwerenną władzę

-określone terytorium

Uznane pastwo powinno mieć charakter jednoznaczny i nieodwracalny, chodź w praktyce spotyka się przypadki zawieszenia lub zarwania stosunków.

Symbole państwa:

-flaga państwa

-godło państwa

-hymn państwa

Cechy państwa:

-przymusowość (Obywatele są zmuszeni do subordynacji względem władz państwowych, w przeciwnym razie może zostać zastosowane wobec niech aparat przymusu)

-suwerenność (państwo jest niezależne od innych organizacji państwowych w zakresie realizacji funkcji wewnętrznych i zewnętrznych państwa)

-powszechność(cecha ta dotyczy powszechności zasad prawnych w państwie, które obejmują wszystkich obywateli w różnym stopniu)

-terytorium(to obszar lądowy i w głąb ziemi jak i wody przybrzeżne, strefa powietrza nad państwem, statki wodne, a także placówki dyplomatyczne.

Funkcje:

-wewnętrzne (tradycyjne, konserwatywne, liberalne)

-prawodawcze (państwo za pośrednictwem swojego aparatu tworzy prawo, które obowiązuje na jego terytorium)

-porządkowa (państwo jest zobowiązane do zachowania porządku i bezpieczeństwa na całym terytorium jego jurysdykcji

-administracyjna (państwo jest zobowiązane zarządzać krajem za pomocą aparatu administracyjnego

-gospodarczo - organizacyjna (państwo jest zobowiązane zarządzać gospodarką i finansami państwa)

-socjalna (państwo jest zobowiązane zapewnić swoim obywatelom minimum środków do życia)

-kulturalno - oświatowa (państwo jest zobowiązane zorganizować system edukacji i instytucji kulturalnych szerzących rozwój intelektualny obywateli)

Funkcje Zewnętrzne:

-Obrona granic (zapewnienie obywatelom poczucia bezpieczeństwa przez niwelowanie zagrożenia agresją ze strony innych państw

-kontakt z innymi państwami (państwo powinno organizować współpracę z innymi państwami)

Ze względu na strukturę terytorialno-prawną państwa dzielimy na:

-państwo unitarne(charakteryzująca się wewnętrzną jednolitością )

-państwo złożone(federacja, konfederacja, unia personalna, unia realna)

Ustrój terytorialny- to system podziału państwa oraz sposób skupienia władz w ośrodkach

System polityczny- ogół organów państwowych partii politycznych oraz organizacji i grup społecznych(formalnych i nieformalnych) uczestniczących w działaniach politycznych w ramach danego państwa oraz ogół generalnych zasad i norm regulujących wzajemne stosunki między nimi.

Elementy pierwotne systemów politycznych- zachowanie jednostek ludzkich

Elementy wtórne systemu politycznego- są to wytwory elementów pierwotnych : partie, grupy, organy władzy, normy prawne i pozaprawne.

Podmioty (uczestnicy) działań politycznych to: partie polityczne, grupy interesu (nacisku) oraz organy władzy.

Podsystem instytucjonalny - sprowadza się do istnienia organów władzy partii politycznych i grup nacisku a więc instytucji, za pośrednictwem których podejmowane są decyzje polityczne.

Podsystem funkcjonalny- składa się z wszelkich działań i funkcji występujących w obrębie systemu politycznego. Działania te mogą zmierzać do umocnienia danego systemu, ale przede wszystkim powinny dążyć do jego rozwoju. Istotą podsystemu funkcjonalnego jest przetwarzanie impulsów społecznych w decyzje i działania polityczne.

Podsystem normatywny- reguluje stosunki społeczno polityczne za pomocą norm prawnych i poza prawnych.

Podsystem komunikacyjny- jego istotą jest tworzenie się związków między poszczególnymi podmiotami działań politycznych (strukturami podsystemu instytucjonalnego) a także obieg informacji między nimi.

Funkcje systemu politycznego:

-regulacyjna

-mediacyjna

-adaptacyjna

-innowacyjna

System polityczny jest skuteczny (efektywny) jeśli spełni trzy warunki:

-jest zdalny funkcjonować bez uciekania się do stosowania przemocy wobec społeczeństwa

-jest w stanie zapewnić rozwój społeczeństwa i państwa

-jest w stanie zapewnić bezpieczeństwo zewnętrzne mieszkańcom państwa

Partia polityczna:

-organizacja społeczna o określonym programie politycznym

-program realizuje poprzez zdobycie i sprawowanie władzy lub funkcje jakie w demokratycznym systemie państwowym pełnią partie polityczne

-wpływają na kształtowanie opinii społecznej

Aby założyć partię potrzeba - co najmniej 1000 podpisów 18lat i pełna zdolność do czynnści prawnych.

Koalicja rządowa- porozumienie między partiami politycznymi w celu powołania wspólnego rządu.

Rząd koalicyjny tworzony jest wówczas gdy żadna partia nie ma większości.

Podstawowe założenia lewicy:

-promowanie idei równości i sprawiedliwości społecznej

-ochrona jednostki przez państwowości

-rozbudowane przywileje socjalne

-idea państwa opiekuńczego

-interwencjonizm

-eliminacja dyskryminacji jakichkolwiek grup społecznych

Podstawowe założenia prawicy:

-konserwatywny światopogląd

-przywiązanie do własności prywatnej

-prywatna służba zdrowia i edukacji

System instytucjonalny:

-ogólny porządek prawny społeczeństwa

-podmioty w tym organizacje i jednostki-

mechanizmy

Instytucja to całokształt wzajemnych relacji społecznych i gospodarczych określonych prawem.

Ojciec założyciel tradycji liberalnej w filozofii polityki” -John Locke

Zasady naczelne Konstytucji to normy prawne zawarte w Konstytucji, których szczególna doniosłość wyraża się w tym, że:

-z norm tych wynikają inne normy Konstytucyjne

Zasady naczelne Konstytucji RP:

-zasada suwerenności Narodu

-zasada niepodległości i suwerenności państwa

-zasada demokratycznego państwa prawa

-zasada podziału władzy

-zasada społeczeństwa obywatelskiego

-zasada społecznej gospodarki rynkowej

-zasada przyrodzonej godności człowieka

Funkcje Konstytucji:

-prawna

-polityczna

-organizacyjna

-prognostyczna

-gwarancyjna

-wychowawcza

Zasady współczesnej demokracji:

-zasada poszanowania praw mniejszości

-zasada podziału władzy

-zasada państwa prawa i konstytucjonalizmu

-zasada pluralizmu (społecznego, gospodarczego, politycznego)

Wartości demokratyczne

Wolności

-słowa

-zgromadzeń

-wyznania

-gospodarcza

-prasy (pozytywna, negatywna )

Równości

-naturalna

-wobec prawa

-szans

Sprawiedliwości

-spraw ekonomicznych

-prawa

Cechy państwa demokratycznego:

-władza powoływana na określony czas

-legalna opozycja

-władza ustawodawcza ma prawo krytyki rządu

-niezależne i niezawisłe sądy

-większość decyduje, a prawa mniejszości są szanowane

-społeczeństwo obywatelskie i uczestnicząca kultura polityczna

Zalety i wady demokracji:

+poszanowanie praw i wolności jednostki

+rzadziej wszczynane wojny

+samorealizacja i wybór drogii jednostki

+władza nie stosuje przemocy i przymusu

-nie sprawdza się w okresach przejściowych i kryzysach

-dłuższy proces decyzyjny - kompromis

-zagrożenie dla porządku publicznego

Zasada niepodzielności terytorium państwa- integralność terytorialna państwa, zazwyczaj państwa nie dopuszczają możliwości podziału.

Suwerenność- władza określonego zbiorowego lub indywidualnego podmiotu polityki wewnątrz określonego terytorium państwa.

Suwerenność

wewnętrzna zewnętrzna

Zasada państwa prawnego:

-przestrzeganie prawa przez obywateli oraz przez organy państwowe

-instytucje państwowe działają tylko na podstawie i w granicach prawa

-to jest zabezpieczenie przed arbitralnością rządzących oraz instrumentem ochrony obywateli przed naruszającą ich prawa integracją państwa

Gwarancja państwa prawa - kontrola konstytucjonalności aktów

Prawa człowieka- podstawowe standardy przysługujące każdemu człowiekowi z tytułu człowieczeństwa, z samego faktu bycia człowiekiem. Prawa człowieka są takie same dla wszystkich.

System ochrony praw człowieka tworzy:

-Trybunał Konstytucyjny

-Rzecznik Praw Obywatelskich

-Sądy powszechne i administracyjnego

-Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji

-Organizacje pozarządowe

Wymogi na posła: 21lat, obywatelstwo polskie, niekaralność

Wymogi Prezydent: 35lat, obywatelstwo polskie, niekaralność

Dymisja Rady Ministrów:

-w razie braku wotum zaufania sejmu

-w przypadku wotum nieufności sejmu

-dymisja Premiera Rady Ministrów