Należy przyjąć, ze w różnych przypadkach działają różne patomechanizmy.
Wszystkie kierunki badań nad patomechanizmem dysleksji, które historycznie pojawiły się w różnych okresach, są wobec siebie komplementarne : współistnieją ze sobą, nawzajem się uzupełniając i inspirując.
7.5. Typy dysleksji rozwojowej.
W literaturze przedmiotu wymienia się różne klasyfikacje typów dysleksji rozwojowej zależnie od przyjętych kryteriów podziału. Brak jest obowiązującej typologii. Trudno byłoby wymienić wszystkie typy dysleksji, ponieważ istnieje wiele klasyfikacji, proponowanych przez różnych autorów.
W praktyce najczęściej wymienia się dysleksję „typu wzrokowego”, u której podłoża leżą zaburzenia percepcji i pamięci wzrokowej, powiązane z zaburzeniami koordynacji wzrokowo - ruchowej i wzrokowo przestrzennej.
Równie często wymienia się dysleksję „typu słuchowego”. Uwarunkowaną zaburzeniami percepcji i pamięci słuchowej dźwięków mowy, najczęściej powiązanymi z zaburzeniami funkcji językowych.
Niektórzy autorzy wskazują na możliwość istnienia „dysleksji integracyjnej”,
kiedy to poszczególne funkcje nie wykazują zaburzenia integracji percepcyjno - motorycznej.
J. Kostrzewski wskazuje na istnienie „dysleksji typu mieszanego” - gdy występują zaburzenia zarówno w percepcji słuchowej, percepcji wzrokowej wyrazów, wzrokowej pamięci sekwencyjnej, pamięci wzrokowo - słuchowej oraz wyobraźni przestrzennej.
D. Bakler wyróżnia dwa typy dysleksji : typ „P” i typ „L”, zależnie od tego, która z półkul mózgowych wykazuje zaburzenia funkcjonalne, rzutujące na przebieg procesu czytania.
Jeśli jest starszy uczeń (klasa druga i powyżej) „czyta prawą półkulą”, gdy powinna już dominować aktywność lewej półkuli, wówczas D. Bakler wyróżnia typ dysleksji „P” - percepcyjny. Dziecko posługuje się perceptualnymi strategiami czytania, utrzymuje się u niego dekodowanie, typowe dla wcześniejszego etapu czytania. Czyta bardzo powoli, nie rozumie sensu przeczytanego tekstu i dlatego nie prezentuje oczekiwanego na tym etapie edukacji czytania zaawansowanego. Jeśli natomiast uczeń rozpoczynający naukę czytania zbyt szybko przechodzi do posługiwania się podczas czytania strategiami lingwistycznymi, typowymi dla etapu zaawansowanego czytania, czyli „czyta lewą półkulą”, wówczas wyróżnia się typ dysleksji „L” - lingwistyczny.
J. Aubry wymienia typ dysleksji zwany „psychodysleksją”, w której patomechaniźmie pojawiają się urazy emocjonalne (etiologia) i zaburzenia emocjonalne (przyczyny bezpośrednie), dezorganizujące czynność czytania i pisania.
Dysleksja nad liczbą i rodzajem typów dysleksji nie jest zakończona. Wiele publikacji i konferencji naukowych poświęconych problemom dysleksji przynosi nowe klasyfikacje. Wymienione typy dysleksji nie wyczerpują wszystkich proponowanych w różnych typologiach.
M. Bogdanowicz : Patomechanizmy i typy dysleksji. „ Scholasticus”. Nr 1 - 2. 1994, s. 63 - 68
Por. J. Mickiewicz Jedynka z ortografii ? Rozpoznawanie dysleksji, dysortografii i dysgrafii w starszym wieku
szkolnym. Toruń. Wyd. T N O i K. 1997
Por. M. Bogdanowicz : Integracja percepcyjno - motoryczna, metody diagnozy i terapii. Warszawa. 1990
Por. J. Kostrzewski : Dysleksja. Dysgrafia. Dysortografia[W:] Pańczyk (red) : Pedagogika specjalna.
Psychologiczne i medyczne studium terminologiczne. Warszawa. 1991
1
85