EPISTOLOGRAFIA EPOKI ROMANTYZMU
Rodzaje listów:
a)konfesyjny-mówi o emocjach, doświadczeniach miłosnych, cierpieniu, szczęściu
b)dysertacyjny-dociekania filozoficzne i polemiki światopoglądowe(Krasiński)
c)utylitarny-nastawiony na przekaz informacji(Kraszewski)
Adam Mickiewicz
-pierwszy list:7.07.1817r., ostatni: 19.11.1855r.
-pisał z Wilna, Drezna, Paryża, co świadczy o braku stabilności poety
-adresatami są współuczestnicy biografii duchowej (kierował się zmianą środowisk i wydarzeniami historycznymi)
-mało listów dotyczących emigracji, co potwierdza fakt, że poeta trzymał się na uboczu
-listy do kobiet nie są listami intymnymi, brak listów do Maryli Wereszczakówny
-listy konfesyjne skierowane do: Jadwigi Rzewuskiej, Klaudyny Potockiej
-kręgi tematyczne listów:
I)korespondencja młodzieńcza zdominowana przez problematykę filomacką
II)korespondencja towianistyczna
III)listy-manifesty i listy-wyznania, mające na celu zdobycie przyjaciół
-brak listów, które zawierają pogląd na sztukę, mało też o własnej twórczości, jeśli już to z dystansem(choć najbardziej cenił Dziady), brak też informacji o sytuacji rodzinnej
-w listach do Odyńca opisywał powstawanie Pana Tadeusza
Juliusz Słowacki
-najbardziej literackie są listy do matki
-Trzy style korespondencyjne:
a)reportażowo-opisowy: głównie w listach do matki, na samym początku emigracji,z jej upodobania, nie szczędził informacji o swoim sposobie życia, ważna dla niego jest bliskość kontaktu psychicznego
b)liryczno-emocjonalny: kreacja na samotnika, skrzywdzonego, pozbawionego uczuć, z kamienną twarzą, matka to obiekt emocjonalnej adoracji
c)filozoficzno-dydaktyczny: nauczyciel nowej wiary(towianistycznej), matka jako siostra. Ważne są tu listy do Joanny Bobrowej
-Tematyka: autorefleksja własnej twórczości, idylla wiejska, zmaganie z Mickiewiczem(w liście do matki napisał nawet „nienawidzę go”!)
Zygmunt Krasiński
-Najwybitniejszy epistolograf o największym dorobku:3500listów
-stali adresaci: Delfina Potocka, August Cieszkowski, Jerzy Lubomirski, Adam Sułtan
-adresaci wybrani z powodu związków uczuciowych, potrzeby wyznań i pobudek intelektualnych
-listy konfesyjne pisane do D.Potockiej, filozoficzne do A.Cieszkowskiego i B.Trentowskiego
-w listach kreował się dość odmiennie(był kochankiem, dyndałem, poetą, wojażerem, dobrym i złym synem), stąd pytanie o prawdziwość tych wyznań
-listy opisujące wysublimowaną poetykę romantyczną jak i dosadność konkretu
-człowiek romantyczny istnieje w listach w dojrzałym kształcie artystycznym
-listy próbują dotrzeć do niepoznawalnego, chcą przekroczyć literaturę i ograniczenia słowa
Cyprian Norwid
-jego listy mają wartość poznawczą, są uzupełnieniem biografii poety, są autokomentarzem do utworów
-pisze o narodowości Polaków, codzienności podejmowanie decyzji, krytykuje mesjanizm i niezrozumiałość własnej twórczości przez autorów, opisuje własne wnioski
-jest to korespondencja literacka, mało ważni byli adresaci(A.Cieszkowski, T.Lenartowicz, J.I.Kraszewski), ale sądy o polskiej literaturze, wielkich pisarzach, o egzystencji
-listy do adresatek:Maria Trębicka, Konstancja Górska
Fryderyk Chopin
-korespondencja niepełna, ale zawiera cenne uwagi biograficzne
-w listach do przyjaciół(Tytus Wojciechowski, Ludwik Fontana i Wojciech Grzymała) zawarty jest kontrast językowy, mieszanie się konwencji wysokiej i niskiej, ironizowanie, jednak zawsze bez przekraczanie granic
-Uczuciowość tuszuje humor i rygor
-motywy egzystencjalne -opuszcenie, samotność, sieroctwo narodowe-są obecne
-o sobie:skromność, autoironia, samokrytycyzm, podporządkowanie życia muzyce
-z listów dowiadujemy się o konieczności zarobkowania i cenach kompozycji fortepianowych
Józef Ignacy Kraszewski
-korespondencja nieromantyczna
-listy do rodziny, T.Lenartowicza i Leopolda Kronenberga dotyczą kwestii majątkowych i zawodowych
-zachowywał sferę prywatności i interesów
-zawierają opis Kraszewskiego jako uczulonego na choroby i niekochanego syna
-owe uczulenie na choroby połączyło go z Lenartowiczem