Postępowanie fizjoterapeutyczne u dzieci z przepukliną oponowo-rdzeniową
ćwiczenia indywidualne uczenie dziecka tego wszystkiego, co dla zdrowego malucha jest czymś naturalnym, wrodzonym. Nauczyć siedzieć, raczkować, w późniejszym etapie pionizować, czyli stawiać w specjalnym aparacie; ćwiczenia ciężarkowo bloczkowe, ćwiczenia indywidualne, basen, masaż suchy, fizjoterapia, zajęcia psychoruchowe oraz zajęcia terapii usprawniającej
Postępowanie fizjoterapeutyczne po zdjęciu opatrunku gipsowego (stan po złamaniu)
kończyny dolnej,
kończyny górnej
Kończyna górna:
Po zdjęciu unieruchomienia rozpoczynamy mobilizację stawów nadgarstka
Masaż częściowy w celu zapobiegania i leczenia zaników mięśniowych
po zdjęciu opatrunku gipsowego celem usunięcia lub rozciągnięcia zrostów oraz poprawy trofiki skóry i krążenia.
Z zabiegów fizykalnych:
Magnetronik
Elektrostymulacja
TENS
Kończyna dolna: mobilizacja stawu skokowego, ćwiczenia izometryczne, ćw. w odciążeniu z obciążeniem, masaż częściowy jak w kkg.
Postępowanie fizjoterapeutyczne u osób ze zmianami zwyrodnieniowo-zniekształcającymi stawów kręgosłupa:
-Masaż częściowy dotyczący kręgosłupa
światłoterapia podczerwienią
Laser, krioterapia, TENS,
Diadynamik, ultradźwięki, prądy interferencyjne,
10.Postepowanie terapeutyczne w stanach przeciążeniowych stawu łokciowego(łokieć tenisisty i golfisty).
Łokieć tenisisty jest zwyczajową nazwą schorzenia, które fachowo nazywa się zapaleniem nadkłykcia bocznego kości ramiennej (sąsiaduje on ze stawem łokciowym). Na owym nadkłykciu znajdują się przyczepy mięśni, które zawiadują pracą nadgarstka (jego prostowaniem). Dolegliwości pojawiają się zazwyczaj w stanach przewlekłego przeciążenia nadgarstka. Sytuacja ta występuje np. u tenisistów, gdyż podczas gry nadgarstek ciężko pracuje (stąd nazwa choroby).
unieruchomienie w szynie ramiennej w zgięciu w stawie łokciowym w 90º (stosowane z reguły na okres 14 dni) znoszące subiektywnie dolegliwości bólowe,
ćwiczenia mięśni przedramienia (opór dla dłoni) - dla łokcia tenisisty
ćwiczenia ipsilateralne dla prostowników mięśni przedramienia - dla łokcia golfisty
pacjent we własnym zakresie może stosować zimne lub ciepłe okłady, w zależności od tego, co pomaga bardziej
fizykoterapia- diatermia, ultradźwięki, jonoforeza, laser
masaż jako uzupełnienie leczenia
Metoda Cyriax, Mulligana, Kinezjotaping
14.Postępowaie fizjoterapeutyczne u osób z dystrofią mięśniową.
Terminem dystrofia mięśniowa określa się grupę miopatii mających podłoże genetyczne, stałym postępującym przebiegu. Chociaż choroby nerwowo-mięśniowe różnią się między sobą objawami, patologią i obrazem klinicznym, to jednak we wszystkich przypadkach wskazane jest usprawnianie spowodowane typowym dla tej grupy chorych postępującym osłabieniem mięśni, które pozostawione bez interwencji zawsze doprowadza do upośledzenia czynnościowego i zniekształceń.
Niezwykle ważne dla praktyki jest to, że dobrze przygotowany terapeuta jest w stanie przewidzieć, wpływać i czasem przeciwdziałać powikłaniom.
Fizjoterapeuta musi być: konsultantem, doradcą osobą motywującą dziecko i rodzinę do pracy. Konieczna jest znajomość sekwencji pojawiania się ograniczeń ruchomości, tworzenia się mechanizmów kompensacyjnych ułatwiających i utrudniających prawidłowe funkcjonowanie. Można mówić o kinezyterapii adaptacyjnej, która podtrzyma samodzielność chorych w zmieniających się na niekorzyść warunkach morfologicznych.
-w kinezyterapii stosuje się oddziaływanie indywidualne
-celem zapobiegania zniekształceń stosuje się ćwiczenia rozciągające i pozycjonowania, wyłącznie z użyciem aparatów stabilizujących
-utrzymanie zdolności do chodzenia
-utrzymanie zdolności oddechowej-stosuje się ćwiczenia oddechowe z nauka kaszlu, oklepywanie wspomagające kaszel, drenaż złożeniowy
-W kinezyterapii nie należy przekraczać granicy bólu
- Godne polecenia są ćwiczenia stosowane w wodzie, które są formą ćwiczeń ogólnousprawniających, najbardziej akceptowanych przez chorego.
Woda stwarza warunki odciążenia, umożliwiając lepszą stabilizację ciała. Środowisko wodne doskonale nadaje się do prowadzenia ćwiczeń oddechowych.
Zajęcia w wodzie należałoby podzielić na trzy części:
Ćwiczenia oswajające z wodą i ćw. czynne w odciążeniu dla tych grup mięśniowych, które najtrudniej jest ćwiczyć w środowisku naturalnym
Ćwiczenia doskonalące lokomocję. zabawy i gry w pozycji stojącej
Ćwiczenia oddechowe wraz z pływaniem na dystansie.
Mówiąc o ćwiczeniach w wodzie jeszcze raz należy podkreślić aspekt bezpieczeństwa i unikania przetrenowania, bardzo szkodliwego dla tej grupy chorych.
Wśród innych działów rehabilitacji wykorzystuje się terapię zajęciową.
Z fizykoterapii stosuje się.
kąpiele solankowe
masaż wirowy
łagodny masaż klasyczny
ultradźwięki o małym natężeniu 0, 1-0, 2 W/cm przykręgosłupowo w celu uzyskania ogólnego wpływu autonomicznego i poprawę ukrwienia tętniczego [Ketz. Kihn]
elektrostymulację prądem niskiej częstotliwości [Scott O] .
7.Postepowanie fizjoterapeutyczne u dzieci z kręczem szyi.
Kręcz szyi to przymusowe ustawienie głowy w pochyleniu do boku z jednoczesnym skręceniem jej w stronę przeciwną pochyleniu. To nieprawidłowe ustawienie głowy i szyi spowodowane jest najczęściej jednostronnym skróceniem mięśnia mostkowo- obojczykowo-sutkowego, który przebiega po bocznej stronie szyi, skośnie do tyłu i góry ku dołowi przodowi.
-Leczenie polega na zapewnieniu prawidłowego, symetrycznego ułożenia głowy w stosunku do tułowia i barków, wykonywania masażu, ruchów biernych i czynnych oraz rozciąganiu przykurczonego mięśnia. ciągu dnia
- Ćwiczenia w domu należy wykonywać 2-3 razy dziennie przez 5-10 minut, pamiętając aby nie wykonywać ich bezpośrednio po lub przed jedzeniem
-Najmłodsze dzieci powinny mieć zapewnione prawidłowe ułożenie głowy za pomocą woreczków z piaskiem lub wałków. U dziecka leżącego na plecach układa się po jednym woreczku po z każdej strony głowy. Sięgając do barków utrzymują one swoim ciężarem symetryczne ustawienie głowy. W leżeniu na brzuchu dziecko układa się zwracając głowę w stronę przeciwną do istniejącego przykurczu („dziecko patrzy na chore ramię”). Utrzymanie w odpowiedniej pozycji głowy niemowlęcia można zapewnić przez wieszanie nad łóżeczkiem zabawek na takiej wysokości, aby dziecko mogło swobodnie patrzeć wokół i bawić się rękoma, ale skupiać wzrok na jednej stronie. Łóżeczko należy ustawić tak, aby dziecko z zainteresowaniem mogło śledzić, co dzieje się w pokoju ustawiając głowę w stronę przeciwną niż występująca u niego tendencja.
- Ćwiczenia poprzedza się masażem mającym na celu rozluźnienie i rozciągnięcie napiętych mięśni. Ruchy należy wykonywać opuszkami palców, bardzo delikatnie, ale dość zdecydowanie. Masaż składa się z ruchów głaskania, rozcierania i ugniatania po natłuszczeniu skóry szyi oliwką. Nie wykonywać masażu przy podrażnionej i zaczerwienionej skórze.
- Ruchy bierne i rozciąganie (redresję) przykurczonego mięśnia wykonuje się bardzo ostrożnie, śledząc reakcje dziecka i stopniowo zwiększając zakres ruchów. Najlepiej jeżeli wykonują je dwie osoby. Osoba pomagająca utrzymuje obręcz barkową, a osoba ćwicząca obejmuje głowę dziecka dłońmi (bez uciskania uszu) nieznacznie ją obniżając, bez odchylania do tyłu (broda przyciągnięta do mostka), wykonuje ruch skłonu bocznego kręgosłupa w odcinku szyjnym w stronę przeciwną przykurczonemu mięśniowi z jednoczesnym jej skręceniem w stronę przykurczonego mięśnia. Rozciąganie (redresję) mięśnia mostkowo- obojczykowo-sutkowego wykonuje się w leżeniu na plecach na stole. Strona, po której znajduje się przykurczony mięsień, jest dalej od brzegu stołu przy którym siedzi osoba wykonująca ćwiczenia. Jedną ręką przełożoną nad dzieckiem utrzymuje ona bark, drugą trzyma głowę dziecka ( nie uciskać ucha), odciąga ją lekko od ustabilizowanego barku, następnie powtarzając odciąganie głowy dodaje ruch skręcania głowy (rotacji) w stronę przykurczonego mięśnia. Te dwa elementy ruchu, zginanie boczne i skręcanie, mogą być wykonywane równocześnie lub oddzielnie. Oddzielne wykonywanie, najpierw ruchu zgięcia bocznego, a następnie skrętu, jest łagodniejsze, ponieważ daje dziecku dłuższe okresy odpoczynku.
- Początkowo rozciąganie mięśnia należy wykonywać krótko, stopniowo wydłużając do około 5 minut. Ruchy czynne u dzieci najmłodszych, które samodzielnie nie potrafią utrzymać głowy można wykonywać wykorzystując ruchy tułowia przy odpowiednim ustawieniu głowy.
-U dzieci, które samodzielnie siedzą, ale nadal mają tendencje do nieprawidłowego ustawienia głowy stosuje się kołnierze ortopedyczne, ustalające głowę w prawidłowym ułożeniu. Powinny one być zakładane na dzień i na noc, a zdejmowane do ćwiczeń i mycia.
- Ważne też jest stosowanie ćwiczeń czynnych mięśni szyi i obręczy barkowej
-stosuje się także cieplne zabiegi fizykalne: parafinoterapię, solux, laser
13.Postepowanie fizjoterapeutyczne u dzieci i dorosłych z astma oskrzelowa!!
Astma oskrzelowa jest to choroba z charakterystycznymi napadami duszności, zwłaszcza wydechowej, wskutek zwężenia oskrzeli wskutek skurczu ich mięsni gładkich, obrzęku i nadmiernego wydzielania śluzy połączona z odksztuszaniem gęstej wydzieliny z świszczącym oddechem. Zwykle o podłożu alergicznym, alergeny te dostają się do drog oddechowych. Dominującym objawem klinicznym jest duszność napadowa, która może zjawić się o każdej porze dnia. Długotrwała choroba prowadzi do rozedmy płuc zniekształcenia klatki piersiowe, tzw klatka beczkowata-trwale uszkodzenia w pozycji wdechu, niewydolność krążenia. Fizjoterapeuta powinien nauczyć takiego pacjenta jak należy poprawnie używać inhalatorów, czyli najpierw musi zrobić głęboki wydech, potem zaaplikować dawkę leku z inhalatora i wdechnac go i wstrzymać oddech przez ok. 10sek. Fizykoterapi-kąpiete letnie 28-33stopnie 10-20min, kapiele solankowe, inhalacje celkowe, indywidualne w kabinach, inhalacje dymowe, ultadzwiekowe, inhalacje z wod mineralnych, inhalacje z lekami rozszerzającymi oskrzela- cele nawilżenie drog oddechowych ,przyspieszenie regeneracji nabłonka. Masaz- oklepywanie klatki piersiowej,w celu lepszego odksztuszenia zalegajacej wydzieliny masaz klasyczny w celu rozluzniebnia przykurczonych miesni,kineza- oddechowe, rozluźniające klatke piersiowa!!
8 postepowanie fizjoterapeutyczne w bolach kręgosłupa.
Klasyfikacja bólów kręgosłupa
Bóle pochodzenia dyskowego są spowodowane mechaniczną niewydolnością krążka i drażnieniem zakończeń nerwowych przez produkty rozpadu polisacharydów budujących krążek międzykręgowy. Obraz kliniczny charakteryzuje się poranną sztywnością, uczuciem rozlanego bólu.
Bóle w przebiegu zmian zwyrodnieniowych w tylnych stawach kręgosłupa i rozwijającej się niestabilności. Mają klinicznie różny obraz. W zmianach zwyrodnieniowych pojawiają się po rozpoczęciu aktywności, a następnie się zmniejszają. Przy niestabilności bóle ustępują podczas odciążenia kręgosłupa.
Bóle korzeniowe są następstwem ucisku na korzeń nerwu. Cechą charakterystyczną jest promieniowanie bólu (rwa kulszowa, rwa barkowa) oraz towarzyszące im zaburzenia czucia i nierówność lub brak odruchów. Ważnym klinicznie objawem jest objaw Lasegue'a. Ból nasila się podczas ruchów kręgosłupa, ale możliwe są bezbolesne ruchy w wybranych i ustali mych podczas badania klinicznego kierunkach.
Bóle o charakterze chromania neurogennego przypominające chromanie naczyniowe. Powstają one w następstwie stenozy kanału kręgowego i wtórnego niedokrwienia korzeni rdzeniowych. Zniesienie lordozy zwiększa pojemność kanału kręgowego i poprawia ukrwienie korzeni, zmniejszając dolegliwości.
Bóle nowotworowe są spowodowane przekrwieniem guza przez wypełnione naczynia krwionośne i wtórne pęcznienie krążka między-kręgowego podczas leżenia. Charakterystyczne przy bólach nowotworowych są bóle nocne.
Bóle w przebiegu zapalenia, których przyczyną jest toksyczne działanie produktów rozpadu tkanek niszczonych przez drobnoustroje. Bóle te są stałe, niezależnie od ułożenia, i nasilają się podczas każdego ruchu. Występuje podwyższenie temperatury ciała.
Bóle w przebiegu osteoporozy są związane z mikrozłamaniami beleczek kostnych trzonów kręgowych. Zazwyczaj są to bóle umiejscowione w obrębie złamań. Mogą jednak promieniować wzdłuż żeber. Stwierdzenie zwiększającej się kifozy w odcinku piersiowym po okresie menopauzy i ustępowanie bólów przy odciążeniu kręgosłupa w łóżku przybliżają rozpoznanie.
Bóle psychogenne i roszczeniowe są spowodowane stanami histerycznymi, roszczeniami, psychozami itp.
Bóle naczyniowe u palaczy papierosów i osób z tętniakiem aorty.
Inne przyczyny bólu związane z promieniowaniem bólów w przebiegu chorób narządów w obrębie jam ciała.
Wśród najczęściej stosowanych zabiegów należy wymienić:
Zabiegi laserowe, stosowane w schorzeniach zwyrodnieniowych najczęściej techniką skaningową w miejscach bolesnych, a w przypadku objawów dyskopatycznych metodą kontaktową na punkty spustowe lub odpowiednie punkty w przebiegu nerwu kulszowego
Lampy z odpowiednimi filtrami, np. stosowanie lampy Solux z niebieskim filtrem, który zmniejsza natężenie ciepła, ale wzmacnia przeciwbólowe działanie podczerwieni
Zabiegi ultradźwiękowe stosowane przykręgosłupowo lub w przebiegu nerwu kulszowego
Pole magnetyczne małej częstotliwości
Pola elektromagnetyczne wielkiej częstotliwości (np. diatermia krótkofalowa)
Prądy impulsowe średniej częstotliwości (najczęściej prądy interferencyjne)
Prądy impulsowe małej częstotliwości (najczęściej prądy diadynamiczne wg Bernarda)
Jonoforeza, czyli wprowadzanie do tkanek siłami stałego pola elektrycznego jonów działających leczniczo lub przeciwbólowe
Termoterapia (zabiegi cieplne - okłady z parafiny, krioterapia)
Hydroterapia (ćwiczenia w wodzie, masaż wirowy, pływanie).
Kinezyterapia, czyli leczenie ruchem, jest istotną składową leczenia usprawniającego. Kinezyterapia przyspiesza procesy naprawcze i zastępcze w układzie ruchu i narządach wewnętrznych, chroni przed wykształcaniem wadliwych stereotypów zastępczych, przeciwdziała wtórnym zmianom w układzie kostno-stawowo-mięśniowo-więzadłowym, zapobiega powikłaniom krążeniowo-oddechowym, poprawia ogólną wydolność ustroju i jest jedną z podstawowych form profilaktyki schorzeń narządu ruchu, krążenia i układu oddechowego.
Celem kinezyterapii jest przede wszystkim przerwanie błędnego koła bólowego przez zmniejszenie odruchowego wzmożonego napięcia mięśni przy kręgosłupowych i poprawę stabilności odcinka lędźwiowego kręgosłupa przez zwiększenie tłoczni brzusznej oraz przywrócenie równowagi mięśniowej zapobiegającej nawrotom dolegliwości.
Od bardzo wielu lat znany jest korzystny wpływ zwiększonego ciśnienia w obrębie jamy brzusznej, tzw. tłoczni brzusznej, na zjawisko stabilności kręgosłupa w odcinku lędźwiowym. Zjawisko tłoczni brzusznej wykorzystuje się do stabilizacji i ochrony odcinka lędźwiowego w czasie ruchów i dźwigania. Zwiększenie siły i stabilności tłoczni brzusznej uzyskuje się przez odpowiednie ćwiczenia mięśni prostych i skośnych brzucha.
Kinezyterapia w schorzeniach kręgosłupa odgrywa określoną ważną rolę. Podlega ścisłemu doborowi i dawkowaniu. Przez dobór rozumie się określenie rodzaju ćwiczeń, kolejności realizowania. Przez dawkowanie rozumie się czas trwania ćwiczenia, liczbę powtórzeń danego ćwiczenia oraz czas trwania serii ćwiczeń. Ważna jest technika wykonywania ćwiczeń leczniczych.
W zespołach bólowych w okresie ostrym lub podostrym kinezyterapię zaczyna się od ćwiczeń dobieranych indywidualnie dla chorego. Analizując wydolność chorego, po badaniu fizjoterapeuty dobiera się rodzaj ćwiczeń, ich pozycję wyjściową, stopień nasilenia. Kompleksowa ocena kliniczna określa potrzeby wpływu wzmacniającego pewne grupy mięśniowe i relaksującego inne, będące w odruchowym napięciu, np. mięśnie grzbietu. Konieczna staje się reedukacja ruchowa kręgosłupa i aparatu więzadłowo-mięśniowego, jaki go otacza. W ocenie ruchomości kręgosłupa sprawdza się, które jego segmenty zachowują hipermobilność, a które hipomobilność. W sytuacji nadmiernej ruchomości segmentu staramy się wpłynąć na jego stabilizację, natomiast miejsca zblokowane, hipomobilne należy ruchowo mobilizować, by kręgosłup po reedukacji zachowywał maksymalną harmonię ruchową. Kinezyterapia zwykle jest poprzedzona odpowiednimi zabiegami fizykalnymi, a kończyć się powinna spokojnym wyciszeniem i zabiegami relaksującymi.
W okresie ostrym ćwiczenia indywidualne mogą być prowadzone już w łóżku chorego, po uprzednio starannie dobranej pozycji wyjściowej, najczęściej z ułożeniem nóg na trójkącie ćwiczebnym. W programie ćwiczeń zwracamy uwagę na wzmacnianie mięśni brzucha i mięśnia czworobocznego lędźwi, przy jednoczesnym znoszeniu lordozy lędźwiowej. W dalszej kolejności zwracamy uwagę na ćwiczenia wzmacniające mięśni goleni, mięśni prostujących biodro, mięśni pośladkowych. W programie leczniczym bardzo często zawieramy elementy trakcji osi kręgosłupa. Możliwości wyciągów jest wiele. Najczęściej stosowanymi są: wyciąg krzesełkowy w pozycji Perschla, wyciąg grawitacyjny - głową w dół, wyciąg pulsacyjny. Czas trwania zabiegów wynosi od kilku do 20 minut. Rolą wyciągów jest wpływ relaksujący na mięśnie grzbietu i wpływ na poszerzenie przestrzeni między-kręgowych.
Kinezyterapię uzupełniamy stosowaniem hydroterapii, najlepiej masaży wirowych wodnych.
Ćwiczenia realizowane są w trzech zasadniczych pozycjach wyjściowych:
Pozycji leżącej na plecach ze zgiętymi kończynami w kolanach i biodrach,
Pozycji klęku podpartego,
Pozycji ułożenia na boku. Dobór pozycji wyjściowej jest indywidualny dla każdego chorego.
W okresie wczesnym możliwe są też ćwiczenia po podwieszeniu chorego na bloczkach. Po wyciszeniu objawów bólowych rozszerzamy ćwiczenia o ćwiczenia z większym oporem, ćwiczenia grupowe i dalszą edukację ćwiczeń wykonywanych samodzielnie przez chorego.
Wykonywane ćwiczenia nie mogą wywoływać bólu, zwłaszcza kręgosłupa czy o typie ischialgicznym, i źle wpływać na układy krążenia i oddechowy. Fizjoterapeuta powinien dobrać ćwiczenia w taki sposób, aby mobilizować wszystkie układy stawowo-mięśniowo-więzadłowe wpływające na funkcję i stan kręgosłupa.
W okresie dolegliwości przewlekłych włącza się chorego do małych grup terapeutycznych, pamiętając o ciągłym nadzorze fizjoterapeuty. Rolą fizjoterapeuty w czasie leczenia jest edukacja pacjenta w zakresie ergonomii pracy zarówno w obowiązkach zawodowych, jak i domowych. Edukacja ruchowa powinna zawierać elementy życia codziennego.
Warunkiem utrzymania dobrego wyniku leczenia w schorzeniach kręgosłupa jest regularne kontynuowanie kinezyterapii w warunkach domowych.
Wykonywane ćwiczenia nie mogą wywoływać bólu i źle wpływać na układy krążenia i oddechowy.
1. Postępowanie fizjoterapeutyczne u osób ze skoliozą
Najczęściej spotykanym podziałem skolioz jest podział Cobba, który dzieli skoliozy na:
czynnościowe
strukturalne
Przez skoliozy czynnościowe rozumiemy skoliozy, w których nie stwierdza się utrwalonych zmian w budowie kręgosłupa.
Skoliozy strukturalne - to skoliozy, w których stwierdzamy utrwalone zmiany.
Ze względów etiologicznych dzielimy je na:
kostno - pochodne
wrodzone
torakopochodne
układowe
neuropochodne
wrodzone
porażenne - wiotkie
porażenne - spastyczne
inne
mięśniowo - pochodne
wrodzone
dystrofie mięśniowe
inne.
idiopatyczne - o nie ustalonej etiologii / 80-90% skolioz strukturalnych/.
Inne podziały :
1.ze względu na lokalizację skrzywienia:
skoliozy piersiowe
skoliozy lędźwiowe
skoliozy szyjne
2. z uwagi na liczbę łuków skrzywienia
jednołukowe
dwu i wielołukowe / maksymalnie 4-łukowe/
biorąc pod uwagę stopień mechanicznego wyrównania się skrzywienia :
wyrównane
nie wyrównane
4. ze względu na stopień wyrównania się czynno - biernego skrzywienia:
skrzywienia wyrównujące się czynnie - za pomocą napięcia mięśni
skrzywienia wyrównujące się biernie - poprzez np. ułożenie na boku , zwis itp.
5. z uwagi na wielkość kąta skrzywienia skoliozy dzielimy na stopnie;
6. ze względu na występowanie skolioz w różnych okresach wzrostu dziecka dzielimy je na:
skrzywienia wczesno-dziecięce - od ½ do 3 roku życia
skrzywienia dziecięce od 3 do 8 roku życia
skrzywienia dorastających - występują w okresie pokwitania.
LECZENIE
PODZIAŁ LECZENIA SKOLIOZ:
-zachowawcze -obserwacja, fizjoterapia, gorsety ( ortopedyczny Milwaukee - Blounta, gipsowy Stagnary, Rissera), wyciągi (Ducroqueta, halo, stały Cotrela, grawitacyjny);
- operacyjne - etapowe - u pacjentów w okresie wzrostu;
- ostateczne - dostęp przedni, dostęp tylni, operacje łączone
Następuje niewydolność układu krążenia i oddychania, zmiany zwyrodnieniowe w układzie ruchu, narastające w raz z wiekiem. Towarzysząca temu asymetria innych elementów budowy ciała (barków, łopatek tułowia, miednicy, głowy).Skrzywienia powodują ból.
Skoliozy statyczne - wynikające z zaburzeń statyki ciała, duży udział mają anomalie kończyn dolnych, wpływające na ich długość: złamania kończyn dolnych ze skróceniem kończyny, przykurcz lub usztywnienie stawu, np. kolanowego, choroby stawu biodrowego, np. jego zwichniecie. Funkcjonalnie krótsza kończyna powoduje na drodze kompensacji wstępującej skośne ustawienie miednicy i wygięcie kręgosłupa w jej stronę, bowiem środek ciężkości ciała musi padać na podstawę, jaką tworzą nasze stopy.
FIZJOTERAPIA:
- kineza:
- ćw. mięśni grzbietu, oraz pozostałych mięśni posturalnych,
- ćw. odruchu prawidłowej postawy,
- ćw. derotacyjne - przeciw kierunkowi rotacji ( płaszczyzna poprzeczna)
- ćw. oddechowe, ogólnorozwojowe, elongacyjne, równoważne, antygrawitacyjne,
- ćw. symetryczne - pozycje niskie w odciążeniu,
- ćw. Klappa (na czworakach),
- ćw. gry i zabawy sportowe,
- pływanie.
Dzieci powinny uczestniczyć w zajęciach w -f, jeśli nie ma przeciwwskazań ortopedy.
PRZECIWWSKAZANE: długotrwale marsze, dłuższe wysiłki w pozycji stojącej, mostki, skoki, dźwiganie, przewroty w przód, nadmiar skłonów w przód (zastępujemy opadami), bieg (z drugiej strony najlepsze ćw. ukł. krążenia i oddechowego).
WSKAZANE: bieg ślizgowy w miękkich kapciach typu muzealnego, pływanie, jazda na nartach - ślizgowych, rowerze - po gładkich nawierzchniach, łucznictwo.
- fizyko - p/bólowo
- masaż - rozluźniająco
W zachowawczym leczeniu skolioz idiopatycznych należy zatem:
1) kifozować i równocześnie derotować kręgosłup;
2) skracać, wzmacniać wybiórczo mięśnie strony wypukłej skrzywienia i rozciągać przykurcze po stronie wklęsłej;
3) oddziaływać korygująco na wszystkie trzy płaszczyzny skrzywienia: - czołowa, strzałkowa, poprzeczna
4) przywrócić prawidłowe wygięcie kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej.
CEL: wyrobienie gorsetu mięśniowego.
1) Prowadzenie ćwiczeń w pozycji na czworakach, która znosi działanie szkodliwych w tym przypadku na kręgosłup sił grawitacji;
2) Stabilizacja obręczy barkowej i biodrowej, dzięki czemu podniesiona znacznie zostaje efektywność działania siły nacisku w miejscu szczytu skrzywienia, czego nie spotyka się w innych metodach (np. gorset);
3) Zastosowanie specjalnej konstrukcji derotatora i korektora, dzięki którym można oddziaływać na kręgosłup i klatkę piersiową trójpłaszczyznowo, kifozując cały kręgosłup.
W terapii skolioz wykorzystujemy elementy najlepszych metod rehabilitacyjnych. Łączymy ze sobą metody asymetrycznego oddychania z terapią manualną, elementami masażu, PNF. Wybieramy to, co w danym momencie będzie najbardziej efektywne. Bierzemy pod uwagę wiek, wadę, zaangażowanie i predyspozycje pacjenta. Tworzymy indywidualny program dla każdego i tłumaczymy celowość wykonywania ćwiczeń. W terapię zaangażowany jest rodzic. On także musi opanować techniki terapeutyczne po to by kontynuować proces rehabilitacji w domu Staramy się by terapia była procesem zrozumiałym i logicznym dla dziecka i rodzica. Stąd olbrzymi nacisk, jaki kładziemy na edukację pacjenta.
2. Postępowanie fizjoterapeutyczne w wadach postawy
a)plecy okrągło - wklęsłe - zarówno kifoza piersiowa, jak i lordoza lędźwiowa są nadmiernie zaakcentowane. Głowa i barki są wysunięte do przodu. Kręgosłup w odcinku piersiowym wykazuje zwiększanie się wygięcia ku tyłowi, skutkiem czego klatka piersiowa ulega zapadnięciu. W odcinku lędźwiowym kręgosłup wygina się przesadnie ku przodowi, powodując uwypuklenie brzucha.
b)plecy wklęsłe - kręgosłup na całej długości jest silnie uwypuklony , miednica ustawiona niemal poziomo. Silnie uwypuklony ku przodowi kręgosłup lędźwiowy wykazuje dość znaczne zmiany.
c)plecy okrągłe - kręgosłup w całym swym przebiegu tworzy nadmierne wygięcie ku tyłowi. Na skutek powiększenia się kifozy odcinka piersiowego sylwetka odznacza się wyraźnym ogólnym pochyleniem ciała ku przodowi, głowa wysunięta znacznie ku przodowi. Ważnym czynnikiem kifozy piersiowej są odstające łopatki i zapadnięta klatka piersiowa.
d)plecy płaskie - kifoza i lordoza są spłaszczone , kręgosłup nie spełnia swej resorującej roli. Głowa jest lekko wysunięta do przodu, barki silnie ściągnięte do tyłu, zaś klatka piersiowa wyraźnie uwypuklona.
LECZENIE
PODZIAŁ LECZENIA WAD POSTAWY:
- zachowawcze -obserwacja, fizjoterapia;
- operacyjne
- kineza:
1. ćwiczenia ogólnorozwojowe,
2. ćwiczenia specjalne - korygującą określoną wadę,
3. ćwiczenia elongacyjne,
4. ćwiczenia antygrawitacyjne,
5. ćwiczenia odruchu prawidłowej postawy,
6. ćwiczenia oddechowe,
7. ćwiczenia Klappa,
8. pływanie.
* ćwiczenia czynne wolne bądź ćwiczenia z przyborem.
PLECY OKRĄGŁO - WKLĘSŁE
Założenia ogólne
Stosujemy:
- ćwiczenia zwiększające ruchomość w poszczególnych odcinkach,
- ćwiczenia elongacyjne, antygrawitacyjne,
- ćwiczenia Klappa,
- ćwiczenia specjalne,
- ćwiczenia odruchu prawidłowej postawy,
- ćwiczenia oddechowe, gry i zabawy ruchowe, pływanie.
Pozycje wyjściowe
- te same, co przy plecach okrągłych i wklęsłych.
Wzmocnić należy:
- mięśnie ściągające łopatki - czworoboczny, równoległoboczny, najszerszy grzbietu,
jak również głębokie mięsnie grzbietu:
- prostownik grzbietu (odcinek piersiowy),
- mięśnie karku,
- pośladkowe,
- brzucha (szczególnie prosty brzuch),
- kulszowo - goleniowe.
Oprócz mięsni należy także wzmocnić więzadło długie tylne, żółte międzykolcowe, oraz nadkolcowe.
Rozciągnąć należy:
- piersiowy mniejszy, większy,
- zębaty przedni,
- biodrowo - lędźwiowe,
- prostownik grzbietu (odcinek lędźwiowy),
- czworoboczny lędźwi,
- prosty uda.
Rozciągnąć także należy więzadło podłużne przednie kręgosłupa.
Zaburzenia oddychania i krążenia, na skutek przesunięcia narządów jamy brzusznej oraz upośledzenia ruchów oddechowych przepony - utrudniony jest odpływ krwi żylnej.
PLECY WKLĘSŁE
Założenia ogólne
Stosujemy:
- ćwiczenia elongacyjne, antygrawitacyjne,
- ćwiczenia Klappa,
- ćwiczenia specjalne,
- ćwiczenia odruchu prawidłowej postawy,
- ćwiczenia oddechowe, gry i zabawy ruchowe, pływanie.
Pozycje wyjściowe
- dawkowanie pozycji wyjściowych, należy mieć na względzie, ze podczas wykonywania zgięcia w stawie biodrowym przyczepy mięśnia biodrowo - lędźwiowego zbliżają się do siebie,
- leżenie tyłem z przylegającym do podłoża kręgosłupem, podczas unoszenia prostych kończyn dolnych, ze względu na lordozujące działanie,
- leżenie przodem, najlepiej na podwyższeniu (działanie mięśni przeciw sile ciężkości).
Wzmocnić należy:
- pośladkowe,
- brzucha (szczególnie prosty brzuch),
- kulszowo - goleniowe.
Rozciągnąć należy:
- biodrowo - lędźwiowe,
- prostownik grzbietu (odcinek lędźwiowy),
- czworoboczny lędźwi,
- prosty uda.
PLECY OKRĄGŁE
Założenia ogólne
Stosujemy;
- ćwiczenia specjalne - wzmocnienie mięśni grzbietu, jak również pozostałych mięśni posturalnych,
- ćwiczenia rozwijające mięśnie klatki piersiowej - zwiększenie ruchomości,
- ćwiczenia oddechowe,
- równolegle ćwiczenia elongacyjne, antygrawitacyjne,
- ćwiczenia odruchu prawidłowej postawy,
- pływanie.
Pozycje wyjściowe do ćwiczeń
Przeważają pozycje w odciążeniu, izolowane, antykifotyczne. Indywidualnie stosujemy ćwiczenia bierne, redresyjne.
Wzmocnić należy:
- mięśnie ściągające łopatki - czworoboczny, równoległoboczny, najszerszy grzbietu; jak również głębokie mięsnie grzbietu:
- prostownik grzbietu (odcinek piersiowy),
- mięśnie karku.
Oprócz mięsni należy także wzmocnić więzadło długie tylne, żółte międzykolcowe, oraz nadkolcowe.
Rozciągnąć należy:
- piersiowy mniejszy, większy,
- zębaty przedni.
Rozciągnąć także należy więzadło podłużne przednie kręgosłupa.
PLECY PŁASKIE
Założenia ogólne
- ćwiczenia zwiększające przodopochylenie miednicy, ukształtowanie prawidłowej lordozy lędźwiowej,
- ćwiczenia kifotyzujące,
- ćwiczenia ogólnorozwojowe,
- ćwiczenia oddechowe, gry i zabawy ruchowe, pływanie.
ZAKAZ ćwiczeń elongacyjnych (wyciągów, zwisów).
Można wyróżnić dwa rodzaje pleców płaskich:
- o astenicznej budowie ciała,
- u osób silnie umięśnionych.
Gimnastyka korekcyjna ma za cel:
- skorygowanie istniejących zaburzeń statyki ciała i doprowadzenie jej, o ile jest to możliwe, do stanu prawidłowego,
- niedopuszczenie do powstania wad postawy, gdy zaistnieją warunki sprzyjające ich powstaniu,
- doprowadzenie sprawności fizycznej dziecka do stanu uznanego za prawidłowy.
Cel ten osiąga się drogą realizacji następujących zadań:
- wyrobienie nawyku prawidłowej postawy ciała,
- wytworzenie silnej i wytrzymałej stabilizacji mięśniowo - więzadłowej kręgosłupa po uprzednim usunięciu dystonii mięśniowej
Cele szczegółowe:
- stymulacja rozwoju fizycznego i psychicznego,
- dbałość o higienę i zdrowie,
- poprawa ogólnego samopoczucia i stanu zdrowia,
- zapobieganie wadom postawy,
- korygowanie wad postawy,
- kompensowanie niedoboru ruchu oraz zaburzeń w rozwoju motorycznym,
- podnoszenie wydolności i sprawności fizycznej,
- rozbudzenie zainteresowań różnymi formami aktywności ruchowej,
- kreowanie postawy, tj. wyrobienie nawyku poprawnej postawy przez:
• uświadomienie jej znaczenia, uznanie za wartość,
• nauczenie przybierania postawy prawidłowej,
• stwarzanie fizycznych warunków i emocjonalnych bodźców stymulujących jej
utrzymanie,
• przekonanie o potrzebie autokorekcji,
- rozwijanie umiejętności współpracy i współdziałania w zespole,
- zwiększenie aktywności motorycznej,
- kompensacja ujemnych skutków obciążenia pracą szkolną i nieodpowiedniego trybu życia,
- wzbudzenie motywacji do wysiłku i ćwiczeń,
- zaspokajanie naturalnej potrzeby ruchu.
Zadania ćwiczeń korekcyjnych:
- uaktywnienie układów narządów ruchu: krążeniowego i oddechowego,
- uzyskanie pełnego zakresu ruchów w stawach, odpowiedniej długości i siły określonych grup mięśniowych,
- kształtowanie nawyku przybierania prawidłowej postawy.
- fizyko - p/bólowo
- masaż - rozlużniająco
Zajęcia korekcyjne, które odbywają się w szkole średnio 2 - 3 razy w tygodniu są ważnym elementem, który w pewnym stopniu pomaga w leczeniu zachowawczym wady postawy, mimo to są niewystarczające, by zupełnie skorygować wadę.
Postępowanie wyrównawczo - korekcyjne ma na celu likwidację wady lub zahamowanie jej dalszego rozwoju, a tym samym przywrócenie prawidłowej postawy ciała. W postępowaniu zasadniczą rolę odgrywają ćwiczenia, dzięki którym uzyskujemy: zwiększenie ruchomości w stawach, zwiększenie siły mięśni (wyrobienie tzw. gorsetu mięśniowego) i wyrobienie nawyku prawidłowej postawy. Wykorzystując różne rodzaje i formy ruchu - ćwiczenia kształtujące, gry i zabawy - oddziaływujemy nie tylko na narząd ruchu, ale także na narządy wewnętrzne zwiększając tym samym wydolność układu oddechowego i sercowo - naczyniowego.
W leczeniu zachowawczym bardzo ważną rolę odgrywają również zajęcia prowadzone indywidualnie w domu. Przede wszystkim zajęcia musza być wykonywane systematycznie, 2 razy dziennie, po 20 minut. Obowiązkiem rodzica jest dopilnowanie, by dziecko ćwiczyło codziennie - najlepiej w godzinach popołudniowych lub wieczornych przed posiłkiem, koniecznie pod jego okiem. Głównym zadaniem rodzica jest zarówno korygowanie postawy dziecka, jak również dbanie o bezpieczeństwo podczas wykonywania ćwiczeń, np. na stole, krześle. Często musi przyjąć rolę współćwiczącego. Ćwiczenia wykonujemy na podłodze, materacu czy kocu,
w kostiumie i na boso.
TO JEST WAŻNE!!!!!!!!!!!!!!
2. Postępowanie fizjoterapeutyczne u osób po udarach mózgu.
Udar mózgu oznacza nagłe upośledzenie krążenia mózgowego na pewnym obszarze, występujące w skutek zmian organicznych, bądź czynnościowych.W związku z rodzajem zaburzeń krążenia wyróżniamy:
udar krwotoczny - krwotok mózgowy i wylew podpajeczynówkowy, w krwotoku dochodzi do przerwania ciągłości ściany naczynia, zmienionej miażdżycowo bądź uszkodzonej czynnikami toksycznymi lub infekcjami.
udar niedokrwienny - zakrzep naczynia mózgowego, powstaje w przebiegu chorób serca, lub w wyniku procesów zakrzepowych lub ropnych.
Objawy można podzielić na 3 grupy:
ogólne- zaburzenia świadomości, regulacji temperatury, oddechu i krążenia.
zaburzenia ruchowe - porażenia i niedowłady dotyczące kończyn - najczęściej połowicze, zanik mięśni, zaburzenia czucia, spastyczność w poźniejszym okresie, chód koszący, przykurcze i deformacje narządu ruchu, zaburzenia równowagi, ataksja, bóle w obrębie kończyn.
zaburzenia wyższych czynności nerwowych- obniżenie sprawności intelektualnej, chwiejność emocjonalna, upośledzenie mowy, praksja, brak kontroli oddawania moczu i stolca.
Przebieg stanów po udarach dzieli się na trzy okresy: ostry, poprawy i przewlekły. Celem leczenia jest obniżenie napięcia mięśniowego, zapobieganie tworzeniu się przykurczów, zwiększeniu zdolności do samoobsługi i usprawnianie chodu.
Fizykoterapia
jonoforeza,
okłady parafinowe na przykurczone mięśnie,
lampa sollux z niebieskim filtrem,
diatermia krótkofalowa,
kąpiele solankowe,
masaż segmentowy i klasyczny,
Kinezyterapia
kapiele z ćwiczeniami w basenach,
pozycje złożeniowe pacjenta,
ćwiczenia bierna- w pierwszym okresie,
ćwiczenia oddechowe,
pionizacja,
ćwiczenia czynno - bierne,
ćwiczenia czynne,
nauka chodzeni,\
PNF,
Metoda Bobath,
Psychoterapia i Socjoterapia
(I) 6. Postępowanie fizjoterapeutyczne po porażeniu nerwu twarzowego.
zazwyczaj występuje jednostronnie
początkowo ból za uchem
niemożność zmarszczenia czoła
trudności w zamykaniu oka
niemożność wyszczerzenia zębów
osłabienie smaku na przedniej części języka
osłabienie słuchu
choroba nerwów obwodowych
samoistne porażenia Bella
Kinezyterapia: bierna, ręczna stymulacja
ćw. wspomagane, reedukacja ruchów czynnych(unoszenie brwi, marszczenie czoła wyszczerzanie zębów, żucie gumy po stronie porażonej, robienie dzióbka, gwizdanie)
masaż wibracyjny( wzdłuż przebiegu gałęzi nerwu)
Fizykoterapia:
termoterapia(ciepłolecznictwo)
galwanizacja katodowa
jonoforeza
magnetoterapia
laseroterapia
akupunktura
Masaż suchy wibracyjny
(I) 10. Postepowanie terapeutyczne w stanach przeciążeniowych stawu łokciowego(łokieć tenisisty i golfisty).
Łokieć tenisisty jest zwyczajową nazwą schorzenia, które fachowo nazywa się zapaleniem nadkłykcia bocznego kości ramiennej (sąsiaduje on ze stawem łokciowym). Na owym nadkłykciu znajdują się przyczepy mięśni, które zawiadują pracą nadgarstka (jego prostowaniem). Dolegliwości pojawiają się zazwyczaj w stanach przewlekłego przeciążenia nadgarstka. Sytuacja ta występuje np. u tenisistów, gdyż podczas gry nadgarstek ciężko pracuje (stąd nazwa choroby).
unieruchomienie w szynie ramiennej w zgięciu w stawie łokciowym w 90º (stosowane z reguły na okres 14 dni) znoszące subiektywnie dolegliwości bólowe,
ćwiczenia mięśni przedramienia (opór dla dłoni) - dla łokcia tenisisty
ćwiczenia ipsilateralne dla prostowników mięśni przedramienia - dla łokcia golfisty
pacjent we własnym zakresie może stosować zimne lub ciepłe okłady, w zależności od tego, co pomaga bardziej
fizykoterapia- diatermia, ultradźwięki, jonoforeza, laser
masaż jako uzupełnienie leczenia
Metoda Cyriax, Mulligana, Kinezjotaping
(I) 11. Postępowanie fizjoterapeutyczne u dzieci z mózgowym porażeniu dziecięcym .
Mózgowe porażenie dziecięce jest zespołem trwałych, lecz nie niezmiennych, różnorodnych zaburzeń napięcia mięśni , czynności ruchowych i postawy wywołanych uszkodzeniem mózgu lub nieprawidłowościami w jego rozwoju nabytymi przed urodzeniem, w okresie okołoporodowym lub wkrótce po urodzeniu.
Objawy:
zaburzenia napięcia mięśni i czynności ruchowych,
Z powodu nieprawidłowego napięcia mięśniowego , które początkowo najczęściej jest obniżone, dziecko posługuje się możliwymi do wykonania przez nie ruchami, zwiększając stopniowo napięcie w niektórych grupach mięśni. Powoduje to powstawanie nieprawidłowych wzorców ruchowych, które staja się charakterystyczne dla poszczególnych postaci zespołu mpdz.
Napady padaczkowe,
zaburzenia słuchowe,
zaburzenia widzenia,
niedorozwój umysłowy,
zaburzenia zachowania,
asymetria w ułożeniu ciała,
nadmierna wiotkość mięśni,
trudności w połykaniu pokarmów,
Rodzaje mpd
1. Porażenie połowicze,
2. Porażenie obustronne,
3. Porażenie czterokończynowe,
4. postać pozapiramidowa mpd. Najbardziej charakterystyczną cechą są ruchy mimowolne, zwłaszcza obejmujące mięśnie twarzy, artykulacyjne i całej głowy.
5. postać móżdżkowa- cechą wyróżniającą jest tzw. drżenie zamiarowe: przy próbie wykonywania ruchu (np. sięgania) występuje drżenie kończyny. W niektórych postaciach długo utrzymującym się objawem jest wiotkość mięśniowa
W zespole mózgowego porażenia dziecięcego pewne uszkodzenia są nieodwracalne. Jednak duże możliwości kompensacyjne rozwijającego się mózgu stwarzają realną szansę na poprawę stanu psychofizycznego niepełnosprawnego dziecka, dlatego kompleksowe usprawnianie powinno rozpocząć się jak najwcześniej.
Kinezyterapia:
Wśród metod usprawniania ruchowego najczęściej wymienia się: metody Vojty, Bobath, Petö, skafandra kosmicznego oraz hipoterapię, metodę Domana. Ponadto ćwiczenia prowadzone w wodzie i ciepłym piasku sprzyjają rozluźnianiu mięśni.
(I) 12. Postępowanie fizjoterapeutyczne u dzieci z przepukliną oponowo-rdzeniową
jest to wada wrodzona polegająca na protruzji rdzenia kręgowego i jego opon poprzez wrodzony ubytek ścian kanału kręgowego.
ćwiczenia indywidualne uczenie dziecka tego wszystkiego, co dla zdrowego malucha jest czymś naturalnym, wrodzonym. Nauczyć siedzieć, raczkować, w późniejszym etapie pionizować, czyli stawiać w specjalnym aparacie ;ćwiczenia ciężarkowo bloczkowe, ćwiczenia indywidualne, basen, masaż suchy, fizjoterapia, zajęcia psychoruchowe oraz zajęcia terapii usprawniającej
(I) 13. Postępowanie fizjoterapeutyczne u osób z stwardnieniem rozsianym.
Stwardnienie rozsiane jest jednym z najczęściej występujących schorzeń neurologicznych. Cechuje się występowaniem drobnych rozrzuconych ognisk zapalnych w OUN. Uszkodzenie występuje najczęściej w osłonkach mielinowych ( rdzennych).
Objawy:
zapalenie nerwu wzrokowego- Objawy wzrokowe obejmują dwojenie, wrażenie niewyraźnego widzenia, osłabienie ostrości wzroku lub jego utratę po jednej albo po obu stronach, zaburzenia pola widzenia od jednostronnego mroczka lub ograniczenia pola widzenia do niedowidzenia połowiczego.
zaburzenia ruchowe- niedowład jednej kończyny, niedowład połowiczy lub czterokończynowy, pełne porażenia, czyli paraplegia, bolesne kurcze mięśni, zespół niespokojnych nóg, współistniejąca spastyczność i ataksja nasilają zaburzenia chodu, niezborność ruchów, brak koordynacji ruchów tułowia i kończyn,
Zaburzenia czucia jak i parestezje (mają charakter mrowień, pieczenia, opasującego zaciskania, cierpnięć lub drętwień),
zaburzenia w oddawaniu moczu, np. nieotrzymanie moczu, nagłe parcie na mocz, nietrzymanie stolca lub nagłe parcie na stolec,
zaburzenia seksualne,
bóle,
zmęczenie i zmiany psychiczne,
U większości pacjentów choroba początkowo przebiega z rzutami i remisjami. Rzut stwardnienia rozsianego jest to wystąpienie i utrzymywanie się powyżej 24 godzin jednego lub kilku nieprawidłowych objawów świadczących o uszkodzeniu układu nerwowego. Remisja to ustępowanie objawów rzutu.
Kinezyterapia:
pozycje ułożeniowe,
Ćwiczenia rozciągające - zwiększające elastyczność mięśni i zakres ruchu w stawach oraz zmniejszające swastykę,
Ćwiczenia dynamiczne - zwiększające siłę mięśniową, poprawiające odżywienie tkanek poprzez wzmocnienie pompy mięśniowo - naczyniowej, podnoszące ogólną kondycję i wydolność oraz odporność organizmu,
Ćwiczenia oddechowe - zwiększające wydolność układu oddechowego, rozluźniające, relaksacyjne oraz zwiększające efektywność ćwiczeń dynamicznych,
Ćwiczenia równoważne - poprawiają równowagę, ułatwiając samokontrolę nad organizmem i stabilność podczas poruszania się,
Ćwiczenia koordynacyjne - poprawiają zborność ruchów, co ułatwia poruszanie się oraz eliminują nadmierne zużycie energii spowodowane brakiem koordynacji,
ćwiczenia ogólnokondycyjne - poprawiają ogólną sprawność fizyczną, co ma także wpływ na samopoczucie chorego,
ćwiczenia w wodzie,
ćwiczenia grupowe np. aerobik,
metoda Bobach,
uprawianie sportów,
Fizykoterapia; Leczenie fizykalne u pacjentów chorych na stwardnienie rozsiane należy stosować bardzo ostrożnie i nigdy nie w okresie rzutu choroby.
naświetlania biostymulujące,
magnetoterapia,
krioterapia,
tonoliza- elektrostymulacja prądami małej częstotliwości,
Ultradźwięki,
prądy diadynamiczne,
Masaż stosowany jako punkt wyjścia dla ćwiczeń ruchowych. Stosuje się masaż klasyczny rozluźniający,
hipoterapia,
(I) 14. Postępowaie fizjoterapeutyczne u osób z dystrofią mięśniową.
Terminem dystrofia mięśniowa określa się grupę miopatii mających podłoże genetyczne, stałym postępującym przebiegu. Chociaż choroby nerwowo-mięśniowe różnią się między sobą objawami, patologią i obrazem klinicznym, to jednak we wszystkich przypadkach wskazane jest usprawnianie spowodowane typowym dla tej grupy chorych postępującym osłabieniem mięśni, które pozostawione bez interwencji zawsze doprowadza do upośledzenia czynnościowego i zniekształceń.
Niezwykle ważne dla praktyki jest to, że dobrze przygotowany terapeuta jest w stanie przewidzieć, wpływać i czasem przeciwdziałać powikłaniom.
Fizjoterapeuta musi być: konsultantem, doradcą osobą motywującą dziecko i rodzinę do pracy. Konieczna jest znajomość sekwencji pojawiania się ograniczeń ruchomości, tworzenia się mechanizmów kompensacyjnych ułatwiających i utrudniających prawidłowe funkcjonowanie. Można mówić o kinezyterapii adaptacyjnej, która podtrzyma samodzielność chorych w zmieniających się na niekorzyść warunkach morfologicznych.
-w kinezyterapii stosuje się oddziaływanie indywidualne
-celem zapobiegania zniekształceń stosuje się ćwiczenia rozciągające i pozycjonowania, wyłącznie z użyciem aparatów stabilizujących
-utrzymanie zdolności do chodzenia
-utrzymanie zdolności oddechowej-stosuje się ćwiczenia oddechowe z nauka kaszlu, oklepywanie wspomagające kaszel, drenaż złożeniowy
-W kinezyterapii nie należy przekraczać granicy bólu
- Godne polecenia są ćwiczenia stosowane w wodzie, które są formą ćwiczeń ogólnousprawniających, najbardziej akceptowanych przez chorego.
Woda stwarza warunki odciążenia, umożliwiając lepszą stabilizację ciała. Środowisko wodne doskonale nadaje się do prowadzenia ćwiczeń oddechowych.
Zajęcia w wodzie należałoby podzielić na trzy części:
Ćwiczenia oswajające z wodą i ćw. czynne w odciążeniu dla tych grup mięśniowych, które najtrudniej jest ćwiczyć w środowisku naturalnym
Ćwiczenia doskonalące lokomocję. zabawy i gry w pozycji stojącej
Ćwiczenia oddechowe wraz z pływaniem na dystansie.
Mówiąc o ćwiczeniach w wodzie jeszcze raz należy podkreślić aspekt bezpieczeństwa i unikania przetrenowania, bardzo szkodliwego dla tej grupy chorych.
Wśród innych działów rehabilitacji wykorzystuje się terapię zajęciową.
Z fizykoterapii stosuje się.
kąpiele solankowe
masaż wirowy
łagodny masaż klasyczny
ultradźwięki o małym natężeniu 0, 1-0, 2 W/cm przykręgosłupowo w celu uzyskania ogólnego wpływu autonomicznego i poprawę ukrwienia tętniczego [Ketz. Kihn]
elektrostymulację prądem niskiej częstotliwości [Scott O] .
(II) 1. Postępowanie fizjoterapeutyczne u osób ze skoliozą
Najczęściej spotykanym podziałem skolioz jest podział Cobba, który dzieli skoliozy na:
czynnościowe
strukturalne
Przez skoliozy czynnościowe rozumiemy skoliozy, w których nie stwierdza się utrwalonych zmian w budowie kręgosłupa.
Skoliozy strukturalne - to skoliozy, w których stwierdzamy utrwalone zmiany.
Ze względów etiologicznych dzielimy je na:
kostno - pochodne
wrodzone
torakopochodne
układowe
neuropochodne
wrodzone
porażenne - wiotkie
porażenne - spastyczne
inne
mięśniowo - pochodne
wrodzone
dystrofie mięśniowe
inne.
idiopatyczne - o nie ustalonej etiologii / 80-90% skolioz strukturalnych/.
Inne podziały :
1.ze względu na lokalizację skrzywienia:
skoliozy piersiowe
skoliozy lędźwiowe
skoliozy szyjne
2. z uwagi na liczbę łuków skrzywienia
jednołukowe
dwu i wielołukowe / maksymalnie 4-łukowe/
biorąc pod uwagę stopień mechanicznego wyrównania się skrzywienia :
wyrównane
nie wyrównane
4. ze względu na stopień wyrównania się czynno - biernego skrzywienia:
skrzywienia wyrównujące się czynnie - za pomocą napięcia mięśni
skrzywienia wyrównujące się biernie - poprzez np. ułożenie na boku , zwis itp.
5. z uwagi na wielkość kąta skrzywienia skoliozy dzielimy na stopnie;
6. ze względu na występowanie skolioz w różnych okresach wzrostu dziecka dzielimy je na:
skrzywienia wczesno-dziecięce - od ½ do 3 roku życia
skrzywienia dziecięce od 3 do 8 roku życia
skrzywienia dorastających - występują w okresie pokwitania.
PODZIAŁ LECZENIA SKOLIOZ:
-zachowawcze -obserwacja, fizjoterapia, gorsety ( ortopedyczny Milwaukee - Blounta, gipsowy Stagnary, Rissera), wyciągi (Ducroqueta, halo, stały Cotrela, grawitacyjny);
- operacyjne - etapowe - u pacjentów w okresie wzrostu;
- ostateczne - dostęp przedni, dostęp tylni, operacje łączone
Następuje niewydolność układu krążenia i oddychania, zmiany zwyrodnieniowe w układzie ruchu, narastające w raz z wiekiem. Towarzysząca temu asymetria innych elementów budowy ciała (barków, łopatek tułowia, miednicy, głowy).Skrzywienia powodują ból.
Skoliozy statyczne - wynikające z zaburzeń statyki ciała, duży udział mają anomalie kończyn dolnych, wpływające na ich długość: złamania kończyn dolnych ze skróceniem kończyny, przykurcz lub usztywnienie stawu, np. kolanowego, choroby stawu biodrowego, np. jego zwichniecie. Funkcjonalnie krótsza kończyna powoduje na drodze kompensacji wstępującej skośne ustawienie miednicy i wygięcie kręgosłupa w jej stronę, bowiem środek ciężkości ciała musi padać na podstawę, jaką tworzą nasze stopy.
FIZJOTERAPIA:
- kineza:
- ćw. mięśni grzbietu, oraz pozostałych mięśni posturalnych,
- ćw. odruchu prawidłowej postawy,
- ćw. derotacyjne - przeciw kierunkowi rotacji ( płaszczyzna poprzeczna)
- ćw. oddechowe, ogólnorozwojowe, elongacyjne, równoważne, antygrawitacyjne,
- ćw. symetryczne - pozycje niskie w odciążeniu,
- ćw. Klappa (na czworakach),
- ćw. gry i zabawy sportowe,
- pływanie.
Dzieci powinny uczestniczyć w zajęciach w -f, jeśli nie ma przeciwwskazań ortopedy.
PRZECIWWSKAZANE: długotrwale marsze, dłuższe wysiłki w pozycji stojącej, mostki, skoki, dźwiganie, przewroty w przód, nadmiar skłonów w przód (zastępujemy opadami), bieg (z drugiej strony najlepsze ćw. ukł. krążenia i oddechowego).
WSKAZANE: bieg ślizgowy w miękkich kapciach typu muzealnego, pływanie, jazda na nartach - ślizgowych, rowerze - po gładkich nawierzchniach, łucznictwo.
- fizyko - p/bólowo
masaż - rozluźniająco
W zachowawczym leczeniu skolioz idiopatycznych należy zatem:
1) kifozować i równocześnie derotować kręgosłup;
2) skracać, wzmacniać wybiórczo mięśnie strony wypukłej skrzywienia i rozciągać przykurcze po stronie wklęsłej;
3) oddziaływać korygująco na wszystkie trzy płaszczyzny skrzywienia: - czołowa, strzałkowa, poprzeczna
4) przywrócić prawidłowe wygięcie kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej.
CEL: wyrobienie gorsetu mięśniowego.
1) Prowadzenie ćwiczeń w pozycji na czworakach, która znosi działanie szkodliwych w tym przypadku na kręgosłup sił grawitacji;
2) Stabilizacja obręczy barkowej i biodrowej, dzięki czemu podniesiona znacznie zostaje efektywność działania siły nacisku w miejscu szczytu skrzywienia, czego nie spotyka się w innych metodach (np. gorset);
3) Zastosowanie specjalnej konstrukcji derotatora i korektora, dzięki którym można oddziaływać na kręgosłup i klatkę piersiową trójpłaszczyznowo, kifozując cały kręgosłup.
W terapii skolioz wykorzystujemy elementy najlepszych metod rehabilitacyjnych. Łączymy ze sobą metody asymetrycznego oddychania z terapią manualną, elementami masażu, PNF. Wybieramy to, co w danym momencie będzie najbardziej efektywne. Bierzemy pod uwagę wiek, wadę, zaangażowanie i predyspozycje pacjenta. Tworzymy indywidualny program dla każdego i tłumaczymy celowość wykonywania ćwiczeń. W terapię zaangażowany jest rodzic. On także musi opanować techniki terapeutyczne po to by kontynuować proces rehabilitacji w domu Staramy się by terapia była procesem zrozumiałym i logicznym dla dziecka i rodzica. Stąd olbrzymi nacisk, jaki kładziemy na edukację pacjenta.
(II) 2. Postępowanie fizjoterapeutyczne w wadach postawy
a) plecy okrągło - wklęsłe - zarówno kifoza piersiowa, jak i lordoza lędźwiowa są nadmiernie zaakcentowane. Głowa i barki są wysunięte do przodu. Kręgosłup w odcinku piersiowym wykazuje zwiększanie się wygięcia ku tyłowi, skutkiem czego klatka piersiowa ulega zapadnięciu. W odcinku lędźwiowym kręgosłup wygina się przesadnie ku przodowi, powodując uwypuklenie brzucha.
b) plecy wklęsłe - kręgosłup na całej długości jest silnie uwypuklony , miednica ustawiona niemal poziomo. Silnie uwypuklony ku przodowi kręgosłup lędźwiowy wykazuje dość znaczne zmiany.
c) plecy okrągłe - kręgosłup w całym swym przebiegu tworzy nadmierne wygięcie ku tyłowi. Na skutek powiększenia się kifozy odcinka piersiowego sylwetka odznacza się wyraźnym ogólnym pochyleniem ciała ku przodowi, głowa wysunięta znacznie ku przodowi. Ważnym czynnikiem kifozy piersiowej są odstające łopatki i zapadnięta klatka piersiowa.
d) plecy płaskie - kifoza i lordoza są spłaszczone , kręgosłup nie spełnia swej resorującej roli. Głowa jest lekko wysunięta do przodu, barki silnie ściągnięte do tyłu, zaś klatka piersiowa wyraźnie uwypuklona.
PODZIAŁ LECZENIA WAD POSTAWY:
- zachowawcze -obserwacja, fizjoterapia;
- operacyjne
- kineza:
PLECY OKRĄGŁO - WKLĘSŁE
Założenia ogólne
Stosujemy:
- ćwiczenia zwiększające ruchomość w poszczególnych odcinkach,
- ćwiczenia elongacyjne, antygrawitacyjne,
- ćwiczenia Klappa,
- ćwiczenia specjalne,
- ćwiczenia odruchu prawidłowej postawy,
- ćwiczenia oddechowe, gry i zabawy ruchowe, pływanie.
Pozycje wyjściowe
- te same, co przy plecach okrągłych i wklęsłych.
Wzmocnić należy:
- mięśnie ściągające łopatki - czworoboczny, równoległoboczny, najszerszy grzbietu,
jak również głębokie mięsnie grzbietu:
- prostownik grzbietu (odcinek piersiowy),
- mięśnie karku,
- pośladkowe,
- brzucha (szczególnie prosty brzuch),
- kulszowo - goleniowe.
Oprócz mięsni należy także wzmocnić więzadło długie tylne, żółte międzykolcowe, oraz nadkolcowe.
Rozciągnąć należy:
- piersiowy mniejszy, większy,
- zębaty przedni,
- biodrowo - lędźwiowe,
- prostownik grzbietu (odcinek lędźwiowy),
- czworoboczny lędźwi,
- prosty uda.
Rozciągnąć także należy więzadło podłużne przednie kręgosłupa.
Zaburzenia oddychania i krążenia, na skutek przesunięcia narządów jamy brzusznej oraz upośledzenia ruchów oddechowych przepony - utrudniony jest odpływ krwi żylnej.
PLECY WKLĘSŁE
Założenia ogólne
Stosujemy:
- ćwiczenia elongacyjne, antygrawitacyjne,
- ćwiczenia Klappa,
- ćwiczenia specjalne,
- ćwiczenia odruchu prawidłowej postawy,
- ćwiczenia oddechowe, gry i zabawy ruchowe, pływanie.
Pozycje wyjściowe
- dawkowanie pozycji wyjściowych, należy mieć na względzie, ze podczas wykonywania zgięcia w stawie biodrowym przyczepy mięśnia biodrowo - lędźwiowego zbliżają się do siebie,
- leżenie tyłem z przylegającym do podłoża kręgosłupem, podczas unoszenia prostych kończyn dolnych, ze względu na lordozujące działanie,
- leżenie przodem, najlepiej na podwyższeniu (działanie mięśni przeciw sile ciężkości).
Wzmocnić należy:
- pośladkowe,
- brzucha (szczególnie prosty brzuch),
- kulszowo - goleniowe.
Rozciągnąć należy:
- biodrowo - lędźwiowe,
- prostownik grzbietu (odcinek lędźwiowy),
- czworoboczny lędźwi,
- prosty uda.
PLECY OKRĄGŁE
Założenia ogólne
Stosujemy;
- ćwiczenia specjalne - wzmocnienie mięśni grzbietu, jak również pozostałych mięśni posturalnych,
- ćwiczenia rozwijające mięśnie klatki piersiowej - zwiększenie ruchomości,
- ćwiczenia oddechowe,
- równolegle ćwiczenia elongacyjne, antygrawitacyjne,
- ćwiczenia odruchu prawidłowej postawy,
- pływanie.
Pozycje wyjściowe do ćwiczeń
Przeważają pozycje w odciążeniu, izolowane, antykifotyczne. Indywidualnie stosujemy ćwiczenia bierne, redresyjne.
Wzmocnić należy:
- mięśnie ściągające łopatki - czworoboczny, równoległoboczny, najszerszy grzbietu; jak również głębokie mięsnie grzbietu:
- prostownik grzbietu (odcinek piersiowy),
- mięśnie karku.
Oprócz mięsni należy także wzmocnić więzadło długie tylne, żółte międzykolcowe, oraz nadkolcowe.
Rozciągnąć należy:
- piersiowy mniejszy, większy,
- zębaty przedni.
Rozciągnąć także należy więzadło podłużne przednie kręgosłupa.
PLECY PŁASKIE
Założenia ogólne
- ćwiczenia zwiększające przodopochylenie miednicy, ukształtowanie prawidłowej lordozy lędźwiowej,
- ćwiczenia kifotyzujące,
- ćwiczenia ogólnorozwojowe,
- ćwiczenia oddechowe, gry i zabawy ruchowe, pływanie.
ZAKAZ ćwiczeń elongacyjnych (wyciągów, zwisów).
Można wyróżnić dwa rodzaje pleców płaskich:
- o astenicznej budowie ciała,
- u osób silnie umięśnionych.
Gimnastyka korekcyjna ma za cel:
- skorygowanie istniejących zaburzeń statyki ciała i doprowadzenie jej, o ile jest to możliwe, do stanu prawidłowego,
- niedopuszczenie do powstania wad postawy, gdy zaistnieją warunki sprzyjające ich powstaniu,
- doprowadzenie sprawności fizycznej dziecka do stanu uznanego za prawidłowy.
Cel ten osiąga się drogą realizacji następujących zadań:
- wyrobienie nawyku prawidłowej postawy ciała,
- wytworzenie silnej i wytrzymałej stabilizacji mięśniowo - więzadłowej kręgosłupa po uprzednim usunięciu dystonii mięśniowej
- fizyko - p/bólowo
- masaż - rozlużniająco
(II) 3. Postępowanie fizjoterapeutyczne w wadach stóp.
stopa płaska
Przyczyna: niewydolność mięśni odpowiedzialnych za utrzymanie łuków stopy, szybki skok wzrostu w okresie pokwitania, siedzący tryb życia
Objawy: kość piętowa ustawia się koślawo, przodostopie w odwiedzeniu, modzele i odciski podeszwy, pieczenie, wrażliwość w fazie odbicia.
Kinezyterapia: ćw. redresyjne, ćw. wzmacniające mięśnie łydek i stóp, wkładki, ćw. właściwej postawy ciała.
Kąpiele, pływanie
Przeciwwskazania: długotrwałe stanie, dźwiganie ciężarów, piłka nożna, skoki i zeskoki na twarde podłoże.
stopa płasko - koślawa
Objawy: bóle okolicy podbicia, zmęczenie stóp, zaburzenia krążenia w obrębie stopy.
Kinezyterapia: wzmocnienie mięśni stóp i goleni, ćw. właściwej postawy ciała, odciążenie stóp (wkładki ortopedyczne), obcas Thomasa
Kąpiele i masaże
stopa szpotawa
Objawy: stopa odwrócona (skręcenie podeszwy do wewnątrz), zwiększone wydrążenie stopy, palce młotkowate.
Kinezyterapia: delikatne redresje, ćw. m. strzałkowych poprzez drażnienie brzegu zewnętrznego stopy
Masaże
(II) 4. Postępowanie fizjoterapeutyczne w wadach kończyn dolnych
koślawość kolan
Objawy: przy kłykciach przyśrodkowych zwartych, odstęp między kostkami przyśrodkowymi jest większy niż 5 cm. (kształt litery X)
Wskazania: pływanie, jazda na rowerze, siad po turecku
Przeciwwskazania: długie spacery, długie przebywanie w pozycji stojącej, ćw. w rozkroku, narciarstwo, łyżwiarstwo, wrotki.
kolana szpotawe
Objawy: przy stopach zwartych ( kostki przyśrodkowe zwarte), odległość między kłykciami przyśrodkowymi wynosi więcej niż 3cm. (kształt pałąka)
Przeciwwskazania: długie spacery, długie stanie, dźwiganie, siad po turecku
(II) 5. Postępowanie fizjoterapeutyczne po zdjęciu opatrunku gipsowego (stan po złamaniu)
kończyny dolnej,
kończyny górnej
Kończyna górna:
Po zdjęciu unieruchomienia rozpoczynamy mobilizację stawów nadgarstka
Masaż częściowy w celu zapobiegania i leczenia zaników mięśniowych
po zdjęciu opatrunku gipsowego celem usunięcia lub rozciągnięcia zrostów oraz poprawy trofiki skóry i krążenia.
Z zabiegów fizykalnych:
Magnetronik
Elektrostymulacja
TENS
Kończyna dolna: mobilizacja stawu skokowego, ćwiczenia izometryczne, ćw. w odciążeniu z obciążeniem, masaż częściowy jak w kkg.
(II) 7. Postepowanie fizjoterapeutyczne u dzieci z kręczem szyi.
Kręcz szyi to przymusowe ustawienie głowy w pochyleniu do boku z jednoczesnym skręceniem jej w stronę przeciwną pochyleniu. To nieprawidłowe ustawienie głowy i szyi spowodowane jest najczęściej jednostronnym skróceniem mięśnia mostkowo- obojczykowo-sutkowego, który przebiega po bocznej stronie szyi, skośnie do tyłu i góry ku dołowi przodowi.
-Leczenie polega na zapewnieniu prawidłowego, symetrycznego ułożenia głowy w stosunku do tułowia i barków, wykonywania masażu, ruchów biernych i czynnych oraz rozciąganiu przykurczonego mięśnia. ciągu dnia
- Ćwiczenia w domu należy wykonywać 2-3 razy dziennie przez 5-10 minut, pamiętając aby nie wykonywać ich bezpośrednio po lub przed jedzeniem
-Najmłodsze dzieci powinny mieć zapewnione prawidłowe ułożenie głowy za pomocą woreczków z piaskiem lub wałków. U dziecka leżącego na plecach układa się po jednym woreczku po z każdej strony głowy. Sięgając do barków utrzymują one swoim ciężarem symetryczne ustawienie głowy. W leżeniu na brzuchu dziecko układa się zwracając głowę w stronę przeciwną do istniejącego przykurczu („dziecko patrzy na chore ramię”). Utrzymanie w odpowiedniej pozycji głowy niemowlęcia można zapewnić przez wieszanie nad łóżeczkiem zabawek na takiej wysokości, aby dziecko mogło swobodnie patrzeć wokół i bawić się rękoma, ale skupiać wzrok na jednej stronie. Łóżeczko należy ustawić tak, aby dziecko z zainteresowaniem mogło śledzić, co dzieje się w pokoju ustawiając głowę w stronę przeciwną niż występująca u niego tendencja.
- Ćwiczenia poprzedza się masażem mającym na celu rozluźnienie i rozciągnięcie napiętych mięśni. Ruchy należy wykonywać opuszkami palców, bardzo delikatnie, ale dość zdecydowanie. Masaż składa się z ruchów głaskania, rozcierania i ugniatania po natłuszczeniu skóry szyi oliwką. Nie wykonywać masażu przy podrażnionej i zaczerwienionej skórze.
- Ruchy bierne i rozciąganie (redresję) przykurczonego mięśnia wykonuje się bardzo ostrożnie, śledząc reakcje dziecka i stopniowo zwiększając zakres ruchów. Najlepiej jeżeli wykonują je dwie osoby. Osoba pomagająca utrzymuje obręcz barkową, a osoba ćwicząca obejmuje głowę dziecka dłońmi (bez uciskania uszu) nieznacznie ją obniżając, bez odchylania do tyłu (broda przyciągnięta do mostka), wykonuje ruch skłonu bocznego kręgosłupa w odcinku szyjnym w stronę przeciwną przykurczonemu mięśniowi z jednoczesnym jej skręceniem w stronę przykurczonego mięśnia. Rozciąganie (redresję) mięśnia mostkowo- obojczykowo-sutkowego wykonuje się w leżeniu na plecach na stole. Strona, po której znajduje się przykurczony mięsień, jest dalej od brzegu stołu przy którym siedzi osoba wykonująca ćwiczenia. Jedną ręką przełożoną nad dzieckiem utrzymuje ona bark, drugą trzyma głowę dziecka ( nie uciskać ucha), odciąga ją lekko od ustabilizowanego barku, następnie powtarzając odciąganie głowy dodaje ruch skręcania głowy (rotacji) w stronę przykurczonego mięśnia. Te dwa elementy ruchu, zginanie boczne i skręcanie, mogą być wykonywane równocześnie lub oddzielnie. Oddzielne wykonywanie, najpierw ruchu zgięcia bocznego, a następnie skrętu, jest łagodniejsze, ponieważ daje dziecku dłuższe okresy odpoczynku.
- Początkowo rozciąganie mięśnia należy wykonywać krótko, stopniowo wydłużając do około 5 minut. Ruchy czynne u dzieci najmłodszych, które samodzielnie nie potrafią utrzymać głowy można wykonywać wykorzystując ruchy tułowia przy odpowiednim ustawieniu głowy.
-U dzieci, które samodzielnie siedzą, ale nadal mają tendencje do nieprawidłowego ustawienia głowy stosuje się kołnierze ortopedyczne, ustalające głowę w prawidłowym ułożeniu. Powinny one być zakładane na dzień i na noc, a zdejmowane do ćwiczeń i mycia.
- Ważne też jest stosowanie ćwiczeń czynnych mięśni szyi i obręczy barkowej
-stosuje się także cieplne zabiegi fizykalne: parafinoterapię, solux, laser
(II) 8. Postępowanie fizjoterapeutyczne u osób z zespołem Sudecka.
Objawy: bolesne obrzmienie tkanek okołostawowych ograniczające ruchy w stawie, czemu towarzyszą zmiany dystroficzne części miękkich oraz plamisty zanik struktury kostnej. Występuje po złamaniach kości. Wyróżniamy 3 okresy:
Ostry- od kilku tygodni do kilku miesięcy: ból, przekrwienie, obrzęk, zwiększone ucieplenie, zmiana koloru skóry, zanik mięśni i ograniczenie ruchu w stawach.
Kinezyterapia: zmienne ułożenie kończyny( wysokie-poziomo-niskie), ćw. synergistyczne, ćw. czynne( pompa mięśniowa). Można stosować kontrlateralnie zabiegi oziębiające.
Przeciwwskazania: ćw. bierne, zabiegi ciepłolecznicze, miejscowy masaż.
Dystrofia- 6 tyg.-4 m-ce. Skóra cienka, chłodna, wilgotna, postępujący zanik mięśni, przykurcze, a nawet zesztywnienia stawów.
Kinezyterapia: ćw. czynne, zmienne ułożenie kończyny.
Fizykoterapia: kontrlateralne kąpiele rozgrzewające, letnie masaże wirowe chorej kończyny. Masaż miękką szczoteczką.
Zanik- 6-12 m-cy. Ból przy ruchach i obciążeniu kończyny, skóra błyszcząca, cienka, chłodna. Dalszy zanik mięśni, zesztywnienie w stawach, zanik struktury kostnej.
Kinezyterapia: intensywność ćw. czynnych ze wzrastającym oporem
Fizykoterapia: ciepło, prądy interferencyjne
(II) 9. Postępowanie fizjoterapeutyczne u osób ze zmianami zwyrodnieniowo-zniekształcającymi stawów kręgosłupa:
-Masaż częściowy dotyczący kręgosłupa
światłoterapia podczerwienią
Laser, krioterapia, TENS,
Diadynamik, ultradźwięki, prądy interferencyjne,
(II) 10. Postępowanie u osób z reumatoidalnym zapaleniem stawów
Reumatoidalne zapalenie stawów (rzs) jest przewlekłą, zapalną, immunologicznie zależną, układową chorobą tkanki łącznej charakteryzującą się niespecyficznym, symetrycznym zapaleniem stawów, występowaniem zmian pozastawowych i powikłań układowych, prowadzącą do niepełnosprawności, kalectwa i przedwczesnej śmierci. Choroba występuje w różnym wieku, częściej u kobiet niż u mężczyzn.
Chorobą całego organizmu, z okresami zaostrzeń i remisji (ustąpienia ostrych objawów). Fizjoterapia:
Okres ostry:
kinezyterapia: W okresie ostrym chory często pozostaje w łóżku, najważniejszymi działaniami są więc profilaktyka przykurczów i zniekształceń, przeciwdziałanie obrzękom, bólowi oraz odleżynom.
- odpowiednie pozycje ułożeniowe
- ćwiczenia bierne
- ćwiczenia oddechowe
- ćwiczenia izometryczne
b) fizykoterapia:
- laseroterapia ( dawki z mniejszą mocą)
- magnetoterapia
- krioterapia
c) masaż - w okresie ostrym dozwolony jest delikatny masaż suchy, nie masuję się zapalnego stawu, nie wykonuje się oklepywania i wstrząsania kończyn.
Przeciwwskazania:
- masaż limfatyczny
- zabiegi cieplne
- diatermia krótkofalowa
Okres przewlekły:
kinezyterapia:
- ćwiczenia ogólnousprawniające,
- wolne,
- w odciązeniu w systemie bloczkowy,
- realizowane w wodzie
- w odciązeniu uzyskiwanym rękoma kinezyterapeuty
- samowspomagane
- oporowe w systemie bloczkowym
- redresje
b) fizykoterapia
- magnetoterapia
- laseroterapia
- ultradźwięki
- elektroterapia: TENS, diadynamiczne, Traeberta, kąpiele elektryczno - wodne, jonoforeza
- krioterapia miejscowa i ogólnoustrojowa
- zabiegi cieplne: okłady, owijania, nagrzewania
masaż suchy, masaż limfatyczny
(II) 11. Postępowanie fizjoterapeutyczne u osób z „ zzsk”.
Przewlekły proces zapalny postaci gośćca. Obejmuje: stawy krzyżowo-biodrowe, drobne stawy kręgosłupa, pierścienie i wiązadła kręgosłupa, prowadzi on do stopniowego ich usztywnienia. Jest chorobą reumatyczną i autoimmunologiczną.
Kinezyterapia: pływania, codzienna gimnastyka, ćw. przepony i klatki piersiowej ( ruchy ramion, nóg, i głowy, skłony, skręty tułowia)
Fizykoterapia: ma mniejsze znaczenie, bo nie zmienia przebiegu choroby.
prądy stałe i zmienne
krioterapia
kąpiele siarczkowe
okłady borowinowe
lampa Sollux
ultradźwięki
Masaże.
(II) 14. postępowanie fizjoterapeutyczne po amputacji
na wysokości uda:
Tendencja kikuta do ustawiania się w przykurczu zgięciowo - odwodzeniowym w stawie biodrowym, Przykurcz zgięciowy powoduje zwiększenie lordozy w odcinku lędźwiowym:
Kinezyterapia:
Kształtowanie kikuta bez bandażowania go. Zaleca się częste leżenie na brzuchu z obciążeniem pośladków workiem z piaskiem.
Stosowanie ćwiczeń czynnych kikuta ze szczególnym wzmacnianiem mięśni pośladków i przywodzących udo. Wskazane są ćwiczenia oporowe ze sprężyną lub na zestawie bloczkwo-ciężarkowym
Prowadzenie ćwiczeń ogólnie usprawniających. W ramach tych ćwiczeń zaleca się ćwiczenia równoważne, np. siad na piłce lekarskiej, podpór przodem z oderwaniem kończyn dolnych od podłoża
Nauka chodzenia
Masaż:
masaż pobudzający mięśni prostujących i staw biodrowy
masaż rozluźniający bocznej grupy mięśni uda
na wysokości podudzia:
Kikut podudzia ma tendencje do ustawiania się w przykurczu zgięciowym w stawie kolanowym
Kinezyterapia:
Układanie kikuta w wyproście w stawie kolanowym
Ćwiczenia czynne mięśni uda i obręczy biodrowej
Ćwiczenia ogólnie usprawniające
Ćwiczenia oporowe ( przede wszystkim m. czworogłowego uda, mm przywodzących i prostowników biodra )
Po otrzymaniu protezy: ćwiczenia równoważne a następnie nauka chodzenia
Masaż:
a. masaż pobudzający mięśni przedniej części uda
b. masaż rozluźniający tylnej części uda
z wyłuszczeniem w stawie ramiennym:
na wysokości ramienia:
Kikut ramienia ma tendencję do ustawiania się w przykurczu zgięciowym i odwiedzeniowym w stawie barkowym.
Kinezyterapia:
Przykurcze zgięciowo - odwiedzeniowe należy zwalczać stosując:
ćwiczenia redresyjne
ćwiczenia zwiększające siłę mięśni przywodzących i prostujących ramię. Ćwiczenia oporowe w systemie bloczkowo - ciężarkowym tylnych części mm. : naramiennego, najszerszego grzbietu, piersiowego większego
Ćwiczenia obręczy barkowej
Ćwiczenia kręgosłupa szyjnego
Ćwiczenia ogólnie usprawniające
Po otrzymaniu protezy ćwiczenia dnia codziennego: ubieranie, jedzienie itp.
Masaż:
masaż rozluźniający zginających i odwodzących staw barkowy
masaż pobudzający mięśni prostujących i przywodzących w stawie barkowym
masaż obręczy barkowj i karku
na wysokości przedramienia:
Kikut przedramienia ma tendencje do ustawiania się w nawróceniu i często w wyniku twgo dochodzi do przykurczu pronacyjnego w stawie łokciowym
Kinezyterapia:
Ćwiczenia czynne z oporem mm.: pronujących, supinujących, zginaczy i prostowników przedramienia ( szczególnie dużo ruchów supinacji )
Ćwiczenia obręczy barkowej i karku ( zwłaszcza mięśni zębatych przednich )
Ćwiczenia ogólnie usprawniające
Posługiwanie się protezą: ćwiczenia chwytania, przenoszenia itp.
Masaż:
masaż rozluźniający mięśni prostujących staw łokciowy i nawracających przedramię
przedramięmasaż pobudzający mięśni zginających staw łokciowy i odwracających przedramię
Fizykoterapia ( wszystkie rodzaje amputacji )
- hydroterapia
- elektroterapia ( elektrostymulacja, jonoforeza )
- naświetlanie promieniami nadfioletowymi
(III) 1. Postępowanie fizjoterapeutyczne u osób po zawale
Postępowanie fizjoterapeutyczne u osób po zawale
bez powikłań
z powikłaniami
zawał serca - martwica fragmentu mięśnia sercowego powstała w skutek nagłego zamknięcia światła jednej z tętnic wieńcowych (niedokrwienie mięśnia sercowego). Następstwo najczęściej miażdżycy tętnic wieńcowych lub zakrzepu.
a) Zawał niepowikłany to taki, w którym w ciągu 3-5 dni od incydentu nie stwierdza się:
wstrząsu kardiogennego,
poszerzenia strefy martwicy lub cech niedokrwienia w EKG,
groźnych dla życia zaburzeń rytmu przewodzenia,
ostrej niewydolności lewokomorowej,
poważnych chorób współistniejących.
Rehabilitacja fizyczna (kinezyterapia) 3 - etapowa według modeli (programów) zależy od stanu klinicznego i wydolności chorych.
KINEZYTERAPIA
I Etap - rehabilitacja szpitalna
Okres I rehabilitacji poszpitalnej rozpoczyna się najczęściej w 1 dobie po incydencie, na zlecenie lekarza. Należy wykonywać pomiar tętna i ciśnienia przed i po ćwiczeniach (nie może ono wzrosnąć powyżej 20 uderzeń, ani obniżyć się o więcej niż 10 uderzeń, a w ciągu 3 min parametry powinny wrócić do stanu wyjściowego).
Przechodzenie do kolejnych okresów odbywa się z porozumieniem z lekarzem prowadzącym i oparte jest na dobrej tolerancji wysiłku przez chorego, jego dobrym samopoczuciu oraz prawidłowych wynikach pomiarów.
II Etap rehabilitacji - wczesna poszpitalna
Trwa ona od ok. 4-6 tygodni i odbywa się według jednego z 4 modeli postępowania rehabilitacyjnego A, B, C lub D.
III Etap rehabilitacji - ambulatoryjna podtrzymująca
Etap ten rozpoczyna się w 8 - 12 tygodni po zawale i nie jest ograniczony czasowo.
Przeciwwskazania do kinezyterapii:
Bezwzględnym przeciwwskazaniem do kinezyterapii są stany bezpośredniego zagrożenia życia oraz niestabilny przebieg chorób układu krążenia.
Specjalnego dostosowania lub okresowego zaprzestania kinezyterapii (zwłaszcza w II i III etapie rehabilitacji) wymagają następujące stany:
ortostatyczny spadek wartości ciśnienia tętniczego ponad 20 mm Hg z objawami klinicznymi,
niepoddająca się leczeniu zatokowa tachykardia wynosząca powyżej 100/min,
złośliwe komorowe zaburzenia rytmu serca,
wyzwalane wysiłkiem nadkomorowe i komorowe
zaburzenia rytmu,
- stały blok przedsionkowo - komorowy III stopnia, jeżeli
istotnie upośledza tolerancję wysiłku,
- wyzwalane wysiłkiem zaburzenia przewodzenia
przedsionkowo - komorowego i śródkomorowego,
wywołana wysiłkiem bradykardia,
zwężenie zastawek znacznego stopnia,
kariomiopatia ze zwężeniem drogi odpływu,
niedokrwienne obniżenie odcinka ST ≥ 2 mm w
spoczynkowym badaniu EKG,
niewyrównana niewydolność serca,
ostre stany zapalne i niewyrównane choroby
współistniejące,
- powikłania pooperacyjne.
FIZYKOTERAPIA - nie wykonuje się zabiegów.
MASAŻ - przeciwwskazany jest m.in. przy niewydolności krążeniowej, świeżym zawale serca i przy zakrzepach.
b) Zawał z powikłaniami - to taki, w którym w ciągu 3-5 dni od incydentu stwierdza się:
wstrząs kardiogenny,
poszerzenie strefy martwicy lub cechy niedokrwienia w EKG,
groźne dla życia zaburzenia rytmu przewodzenia,
ostrą niewydolność lewokomorową,
poważne choroby współistniejące.
Usprawnianie po zawale z powikłaniami na etapie poszpitalnym i ambulatoryjnym jest takie samo jak w przypadku zawału bez powikłań. Różnice widoczne są jedynie w etapie szpitalnym (model B - tab. 1., 2.), w którym ćwiczenia są podobne jak w modelu A, tylko ulegają wydłużeniu w czasie w poszczególnych okresach rehabilitacji.
(III) 2. Postępowanie fizjoterapeutyczne po mastektomii
Usuniecie [odjecie ] piersi zmienionej chorobowo calosciowo lub czesciowo [sposob oszczedzajacy]
Ze wzgledu na mozliwosc rozprzeszczeniania sie choroby przez wezly chlonne , sa one zapopobiegliwie usuwane [40%kobiet ]
wykazuje test dodatni na obecnosc komorek rakowych w wezlach].
CHIRUGIA.
Calkowite usuniecie ukladu chlonnego dolu pachowego;
RADIOTERAPIA;.
Stosuje sie gdy stwierdza sie obecnosc przezutow do wezlow chlonnych.
Jezeli biopsja tego nie potwierdza -odchodzi sie do systematycznej obserwacji.
FAZA JAWNA- leczenie i rechabilitacja.
Po leczeniu operacyjnym -kalectwo:1 zmiany emocjone ,2 zmiany wygladu,- co daje nam obiawy nasilonego stresu.
Zmiany po leczeniu operacyjnym.
-zmiana postawy ciala
-ograniczenie ruchomosci barku -bardzo często spotykane uszkodzenia pooperacyjne -n.piersiowy odstawanie łopatki,ograniczenie odwodzenia irotacji
-obrzek
-rechabilitacja psychologiczna[;lek przed smiercia ,kalectwem,utrata kobiecosci,macierzynstwa]
Problem obrzeku
Pojawia sie okolo 6 m-cach.Po ok. 5 latach mozna je zaopserwowac u okolo 30% badanych.
Profilaktyka -przeciw obrzekowa-pare godzin po operacji[zabiegu]
-chusta trojkatna[odciazamy konczyne]
-cwiczenia czynno-bierne w ! dobie po zabiegu lub w podwieszkach w odciazeniu
-masaz wspomagajacy odplyw chlonnki \-ale bardzo delikatny,preferowal bym pozycje ulozeniowe]
-ciagla psychoedukacja\
Przyczyny-=bezpośrednie;
-usuniecie układu chłonnego
-szycie skory [tech. Operacyjna]
-[wtórnie] blizna
Pośrednie
-zaburzenia w układzie bialek plynu zewnatrz i wewnątrzkomórkowego
-zamykanie i zwężenie naczyn- ograniczenie dopływu zylnego a potem tetniczego
-przezuty
Radioterapia-pozny okres po promienny
FIZYKOTERAPIA
.-masaz wirowy[nieszkodliwa bezpieczna hydroterapia]
-masaz podwodny
-
-aguavibron z mieka koncowka
-drenaz limfatyczny[stosowanie specjalnie przygotowanych opasek uciskowych ]
-jonoforeza +jodek potasu
NIE WOLNO
-pole magnetyczne
-ultradzwieki
-diatermia
KINEZYTERAPIA
-sa to zregoly operacje planowane DLATEGO WAZNE JEST USPRAWNIANIE PRZEDOPERACYJNE JAK I POOPERACYJNE
-stosuje się cwiczenia usprawniające
-wzmacniajace
-cw.grawitacyjne [ulozeniowe]
-cw,postawy ciala[zabuzenia tensegracji]
Cw, oddechowe
-Wazne jest stosowanie skurczy mm.zginaczy iprostownikow [drenaz miesniwy]
Kobiece choroby;
-przewlekle choroby kobiece
-opóźnione dojrzewanie płciowe
-zaburzenia wieku pokwitania
-niepłodność i zaburzenia cyklu miesiączkowania
-zaburzenia funkcji jajników
-zaburzenia rozwoju macicy
-chroniczne zapalenie wew.dróg rodnych
-stany po rekonstrukcji wew. dróg rodnych
-stany po operacjach ginekologicznych [następstwa wyżej wymienionych powikłań]
-stany po operacji jamy brzusznej
Chirurgia
-ogólnie wszystkie zabiegi w okolicy jamy brzusznej
-usuniecie zmian z naddatkiem tkanki zdrowej
Fizykoterapia
-cw. wzmacniające mięśnie dna miednicy, są zestawem cw. mających za zadanie wzmocnienie
m. szkieletowych stanowiących podporę pęcherza, cewki moczowej, układu rodnego
,końcowego odcinka pokarmowego-zależy to w dużej mierze od stanu aparatu więzadłowego
tzw. hamaka. Jest to zespół więzadeł ,mięśni oraz powięzi utrzymujących
narządy miednicy mniejszej w prawidłowym położeniu. Przyczyna niedomogi jest rozluźnienie, zwiotczenie lub uszkodzenie tych mięśni i więzadeł z różnych przyczyn np .operacji
Powikłania
-uszkodzeni n. udowo -płciowego
-zrosty tkanek łącznych
-blizny
-nietrzymanie moczu
-nieprawidłowa praca tłoczni brzusznej
Cw.
-cw. kegla [umieszcza sie specjalny aparat do mierzenia ciśnienia w pochwie]- służy do oceny skurczu
-cw. oddechowe torem brzusznym
-cw.tzw trening pęcherza-polega na oddawaniu moczu o ustalonych porach a nie w razie potrzeby
-cw .izometryczne
-cw. wspomagające
-cw. wpływające na postawę ciała
-masaż wirowy
-masaż podwodny
-basen-15-20 min.
-kąpiele galwaniczne ,masaż ręczny, bicze szkockie,DD ,elektrostymulacja[miostymulatory],solux.,cw.m.krzyzowo-
miedniczne
-m. pośladkowy wielki
-m. smukły
-m. biodrowo- lędźwiowy
-m. lędźwiowo -udowy
-m. p .brzucha
-m. przeponowy
-m. przykręgosłupowe l-1 l-5
w. pachwinowe
(III) 3. Postępowanie fizjoterapeutyczne przed i po operacjach kardiochirurgicznych.
KINEZYTERAPIA
Usprawnienie po zabiegach kardiochirurgicznych (angioplastyka naczyń wieńcowych, wszczepienie tętniczych lub żylnych pomostów aortalno - wieńcowych) na etapie poszpitalnym i ambulatoryjnym jest takie samo jak po zawale mięśnia sercowego. Różni się rehabilitacja szpitalna. Dzieli się ona na usprawnianie przed - i po zabiegu.
Rehabilitacja przed zabiegiem kardiochirurgicznym.
Edukacja pacjenta na temat zabiegu i możliwych dolegliwościach po nim występujących np. bolesność mostka.
Nauka ćwiczeń, które pacjent będzie wykonywał po zabiegu:
nauka oddychania torem dolno - żebrowym i przeponowym, wdech nosem, wydech ustami. Ćwiczenia statyczne i dynamiczne obręczy barkowej
nauka efektywnego kaszlu i stabilizacji rany pooperacyjnej,
ćwiczenia oddechowe przy pomocy butli z solą fizjologiczną.
Ćwiczenia pacjent wykonuje samodzielnie kilkakrotnie w ciągu dnia.
Rehabilitacja po zabiegu kardiochirurgicznym.
Zaczynamy ją jak najwcześniej, aby zapobiec powikłaniom po stronie układu krążenia i oddechowego (zapalenie żył, niedodma, zapalenie oskrzeli, płuc itp.).
1 DOBA
Ćwiczenia oddechowe głównie torem przeponowym, statyczne (przy cieciu klatki piersiowej).
Ćwiczenia p/zakrzepowe
Inhalacje z leków mukolitycznych
Oklepywanie dla ułatwienia odksztuszania
Efektywny kaszel z odksztuszaniem.
Ilość i tempo ćwiczeń muszą być dostosowane do indywidualnych możliwości chorego. Pacjent może ostrożnie poruszać się w łóżku, zmieniać pozycje, siad bierny w łóżku.
2 - 3 DOBA
Czynności wykonywane w dobie 1 oraz:
- pionizacja bierna i czynna,
krótkie spacery po sali chorych,.
Pacjent może sam poruszać się w łóżku, siadać ze spuszczonymi podudziami, spożywać posiłki i robić codzienną toaletę w tej pozycji. Ćwiczymy 2 - 3 razy dziennie, po 6 - 10 powtórzeń.
4 - 5 DOBA
ćwiczenia w pozycji siedzącej,
wprowadzamy ćwiczenia oddechowe dynamiczne (uruchamiamy najpierw obręcz barkową w pł. S do 90 stopni).
gimnastyka poranna
spacery po sali i korytarzu z fizjoterapeuta, zwracamy uwagę na prawidłową postawę.
6 - 7 DOBA I DALEJ
ćwiczenia oddechowe dynamiczne
ćwiczenia obręczy barkowej wprowadzamy ćwiczenia w pozostałych płaszczyznach
spacery po korytarzu i po schodach, odpowiednio dozując wysiłek od ¼ do ½ pietra stopniowo podnosząc poziom
pełna samoobsługa.
Po zabiegu pomostowania aortalno - wieńcowego w II etapie rehabilitacji stosuje się DELIKATNĄ FIZYKOTERAPIĘ zmniejszającą bolesność klatki piersiowej (ciepło, leki, masaż).
(III) 4. Postępowanie fizjoterapeutyczne po operacjach ginekologicznych.
Postępowanie fizjoterapeutyczne ma na celu ułatwienie wchłaniania płynu wysiękowego i nacieków pooperacyjnych. Na skutek przekrwienia i wzmożonego przepływu płynów ustrojowych dochodzi do rozluźnienia i rozciągnięcia zgrubień łącznotkankowych blizn i zrostów.
Fizykoterapia:
lampa Sollux
budka Polano
diatermia krótkofalowa
kąpiele borowinowe
kąpiele jodkowe
kąpiele solankowe
kąpiele siarczkowe
kąpiele kwasowęglowe
Dziak A., „Bóle krzyża”, wydanie III zmienione i uzupełnione, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1990, str. 7-10