NATO
ESDI UZE
ESDP
UE
Początek - lata 70., odprężenie, KBWE, Europa chce odgrywać większą rolę w NATO, Kissinger mówi „nie”, UZE w tym okresie jest „śpiącym tygrysem”
12 XII 1979 - decyzja NATO o „dozbrojeniu jądrowym flanki europejskiej”, umieszczenie w Europie rakiet Cruise i Pershing II, potem Reagan wychodzi z pomysłem SDI i ograniczonej wojny jądrowej, przez co Europa czuje się zagrożona
SALT i SALT II - ograniczenie zbrojeń ofensywnych, w arsenale ZSRR pozostały jednak „eurorakiety” - rakiety średniego zasięgu mogące porazić Europę
27 XI 1984 - konferencja z okazji 30-lecia UZE w Rzymie, decyzja o zdefiniowaniu bezpieczeństwa europejskiego i reaktywowaniu organizacji
27 XI 1987 - sesja Rady Ministerialnej UZE w Hadze, ogłoszenie Platformy europejskiego systemu bezpieczeństwa (różnego od systemu euroatlantyckiego)
19 VI 1992 - Deklaracja petersberska (od pałacu Petersberg w Bonn), UZE miała prowadzić operacje pokojowe „out of area”- misje petersberskie: misje humanitarne i ratownicze, rozjemcze (peace-keeping) oraz zadania bojowe przy rozwiązywaniu kryzysów (peace-making, peace-enforcing), przy okazji do członkostwa zaproszono resztę państw Unii (ale IRL nie mogła z racji na neutralność, a DAN nie chciała), a do stowarzyszenia państwa kandydujące, które stały się członkami Forum Konsultacyjnego UZE (odpowiednik NACC), zbierającego się 2 razy w roku na szczeblu MSZ i MON
9 V 1994 - sesja w Kirchbergu, zawieszenie działania Forum, państwa kandydujące do UE członkami stowarzyszonymi UZE, zaproszenie ich do operacji petersberskich
V 1997 - dołączenie do misji petersberskich partnerów śródziemnomorskich (Paryż)
ESDI - koncepcja już w 1984, miała ją podjąć UZE (jako wyjście kompromisowe między NATO a WE)
I 1994 - szczyt NATO w Brukseli, powołanie PdP, poparcie dla ESDI ale z użyciem CJTF - Combined Joint Task Forces, wypożyczanych przez NATO dla operacji petersberskich, ale powstało pytanie, kto ma decydować o ich użyci
VI 1996 - „formuła berlińska”, operacje pokojowe bez udziału USA będą prowadzone przez UZE w porozumieniu z NATO, UZE nie była jednak zdolna do prowadzenia dużych operacji
Polityka obronna - pytanie, czy to jest obrona terytorialna, czy również operacje pokojowe, do drugiej koncepcji skłaniają się państwa neutralne (Austria, Irlandia, Finlandia), w traktacie konstytucyjnym UE jest casus foederis.
Kierunki europejskiej polityki bezpieczeństwa:
stworzenie europejskiej sił i struktur obronnych
stworzenie europejskiego systemu odstraszania atomowego (FRA-UK, inicjatywa Francji, ale UK była oporna ze względu na możliwą reakcję USA)
współpraca w zakresie uzbrojenia:
1993 - WEAG - Western European Armaments Group (Zachodnioeuropejska Grupa Zbrojeniowa)
1997 - WEAO - Western European Armaments Organisation (Zachodnioeuropejska Organizacja Zbrojeniowa) i OCCAR/JACS - Joint Armaments Cooperation Structure (Wspólne Struktury Współpracy Zbrojeniowej)
13 VI 2004 - Agencja ds. Uzbrojenia UE
udział w światowym procesie kontroli zbrojeń i rozbrojenia
Pierwsza operacja pokojowa UZE - oczyszczenie wód Zatoki Perskiej po wojnie iracko-irańskiej, kryptonim „Clean Sweep”, miała to robić Holandia, ale zabrakło sprawnego dowództwa i się zrobił burdel, dlatego w Petersbergu przewidziano powstanie „sił podległych UZE” (FAWEU - Forces Answerable to WEU), niezależnych od narodowych kontyngentów:
Eurokorpus - powstał jeszcze przed Petersbergiem jako korpus francusko-niemiecki, później dołączyły inne kraje, obecnie 60 tys. żołnierzy)
Dywizja Centralna - jednostka NATO (BEL, HOL, NIE, UK)
Brytyjsko-Holenderskie Siły Amfibijne
Eurofor - siły szybkiego reagowania
Euromarfor - morskie siły szybkiego reagowania z możliwym udziałem państw śródziemnomorskich
1 Korpus Niemiecko-Holenderski
Hiszpańsko-Włoskie Siły Amfibijne
Wielonarodowe Siły Lądowe - WŁO, WĘG, SŁO
Misje petersberskie:
misja nadzorcza na Adriatyku (od VII 1992), pilnowanie przestrzegania embarga nałożonego na Jugosławię, ale równoległą misję przygotowało NATO i się zaczęła gonitwa, kto lepszy, w końcu siły UZE podporządkowano NATO
misja celno-policyjna na Dunaju (od VI 1993), też chodziło o embargo, nie była zbytnio skuteczna i w 1996 została zawieszona
misja stabilizacyjna w Mostarze, pilnowanie pokoju między Chorwatami a Bośniakami (1993-1996)
misja rozminowywania Chorwacji (1999-2001)
misja MAPE (Multinational Advisory Police Element) w Albanii, patrole policyjne w latach 1997-2000
Generalnie - charakter ograniczony, najpierw misje o charakterze wojskowym, ale wskutek problemów przerzucono się na policyjne, nie udało się przeprowadzić efektywnej operacji zaczepnej (casus Bośni - ostatecznie wojska europejskie weszły, ale jako siły NATO), brak sensownego wywiadu (centrum wywiadowcze UZE kupowało dane od Rosji i Ukrainy), w końcu po Kosowie dojrzała wola do zmian, szczególnie ze strony UK.
XII 1998 - spotkanie Blair-Chirac w St. Malo, deklaracja o budowie europejskiej polityki bezpieczeństwa
3-4 VI 1999 - szczyt UE w Kolonii, rozmowy o wspólnej europejskiej polityce bezpieczeństwa i obrony
10-11 XII 1999 - szczyt w Helsinkach, proklamowanie ESDP - European Security and Defense Policy (Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony
13 XII 2000 - Rada Ministerialna UZE na spotkaniu w Marsylii podejmuje dezycję o jej deinstytucjonalizacji, jej organy przejmuje UE i to ona może wykonywać operacje petersberskie, UZE ponownie staje się jedynie sojuszem, ale państwa członkowskie nie chcą z niego zrezygnować, bo casus foederis jest jaśniej określony niż w przypadku NATO
Przesłanki ESDP:
potrzeba stworzenia skutecznych instrumentów zapobiegania i reagowania na konflikty
wzmocnienie II filaru UE
zaakcentowanie autonomii interesów europejskich wobec USA (jednak zachowanie sojuszu i współpracy fundamentem bezpieczeństwa europejskiego)
fiasko idei ESDI
Kolonia, Helsinki - współpraca także z USA w ramach NATO, operacje tylko z mandatem RB, European Headline Goal (Europejski Cel Zasadniczy) - utworzenie korpusu sił szybkiego reagowania (50-60 tys. żołnierzy, wojska lądowe, morskie i powietrzne, zgodnie z programami NATO, PdP i DCI
28 II 2000 - spotkanie w Sintrze, ograniczenie zasięgu misji petersberskich do Europy i obszarów przyległych, dalsze misje tylko przy zredukowanych siłach, UE może jednocześnie przeprowadzić 2 równoległe operacje pokojowe, powołanie (na razie tymczasowego) komitetu politycznego i wojskowego, dołączenie do Sekretariatu Rady Europejskiej wojskowych
22 V 2000 - powołanie Komitetu ds. Cywilnych Aspektów Zarządzania Kryzysowego (CIVCOM)
VI 2000 - powołanie Centrum Sytuacyjnego, pełniącego rolę systemu wczesnego ostrzegania
7-12 XII 2000 - szczyt w Nicei, włączenie ESDP do zasad traktatowych w specjalnej deklaracji, powołanie Komitetu ds. Politycznych i Bezpieczeństwa (PSC/COPS), który miał zarządzać ESDP, miał się zbierać na 2 poziomach: przedstawicieli w Brukseli i dyrektorów odpowiednich departamentów
I 2001 - decyzja o powołaniu organów stałych: Komitetu Wojskowego UE (działa od IV 2001, pierwszym przewodniczącym Fin, potem Włoch), Sztabu Wojskowego UE (od VI 2001, tu już Niemiec i Francuz) oraz komórki policyjnej w Sekretariacie Rady UE
I 2002 - przejęcie centrum satelitarnego UZE
29 XI 2002 - „konklawe neapolskie”, decyzja o utworzeniu komórki planistycznej UE przy kwaterze głównej NATO, silniejsze związanie NATO z UE
2000-2003 - 3 konferencje planistyczne w Brukseli dotyczące utworzenia sił zbrojnych i policyjnych UE, państwa członkowskie zdecydowały się przekazać 100 tys. żołnierzy, 400 samolotów i 100 okrętów oraz 4500 policjantów, utworzenie wspólnotowego mechanizmu obrony cywilnej (koordynowanego przez UE), miało to być gotowe na wiosnę 2003
2001 - spotkanie w Laeken, przyjęcie ECAP - programu likwidacji niedoborów materiałów do 2010
V 2002 - pierwsze manewry
XI 2003 - wspólne manewry UE-NATO, ustalenie kalendarza na 5 następnych lat
ESDP a NATO:
16 XII 2002 - porozumienie Solany z Robertsonem, ramowy układ o strategicznym partnerstwie
III 2003 - porozumienie szczegółowe, możliwość przejmowania misji pokojowych przez UE
20 V 2003 - Koncepcja szybkiej odpowiedzi militarnej NATO - projekt Europy
XI 2003 - Siły Odpowiedzi NATO - projekt USA (na spotkaniu MSZ w Warszawie)
II 2004 - koncepcja Grup Taktycznych UE (UK, FRA, NIE)
Terroryzm:
21 IX 2001 - Unia przyjmuje Plan zwalczania terroryzmu
III 2004 - po zamachach w Madrycie nowy projekt, zapowiedź utworzenia wspólnej agencji wywiadowczej (jest już przyszły szef - de Vries)
Unijne misje petersberskie:
„Concordia” (III-XII 2003) - misja wojskowa w Macedonii, jako przedłużenie misji NATO
„Proxima” (od XII 2003) - misja policyjna w Macedonii
„Artemis” - operacja stabilizacyjna w DRK, jako przedłużenie misji ONZ
„Themis” (od IV 2004) - operacja „rządów prawa” w Gruzji, wysłanie doradców cywilnych
EUFOR (od I 2005) - misja stabilizacyjna na Bałkanach, zastąpienie wojsk SFOR i KFOR
Problemy ESDP:
brak pieniędzy
trudności w przekształcaniu wojsk państw UE z sił obrony terytorialnej w siły szybkiego reagowania
niedobory materiałowe
Członkostwo w UZE: 4 kategorie - pełni członkowie (UK, FRA, NIE, WŁO, HOL, BEL, LUX, HISZ, POR, GRE), członkowie stowarzyszeni (POL, CZE, WĘG, TUR, ISL), obserwatorzy (DAN, IRL, SZW, FIN, AUS) i partnerzy stowarzyszeni (LIT, ŁOT, EST, SŁO, SŁW, RUM, BUŁ), ale w praktyce nie ma większych różnic.
Wyszukiwarka