Miedzynarodowe stosunki gospodarcze


I. Bilans płatniczy i równowaga płatnicza kraju

bilans płatniczy, równowaga bilansu płatniczego, mechanizmy równowagi bilansu płatniczego środki polityki przywracania równowagi bilansu płatniczego poziom wydatków, kurs walutowy a równowaga ekonomiczna programy dostosowawcze międzynarodowego funduszu walutowego i banku światowego.

II. Polityka handlowa

pojęcie polityki handlowej

instrumenty (narzędzia) polityki handlowej

-argumenty przemawiające za protekcją.

kierunki i tendencje zagranicznej polityki handlowej po II Wojnie Światowej.

cele i zasady GATT oraz WTO

III. Międzynarodowa integracja gospodarcza

pojęcie międzynarodowej integracji gospodarczej (definicje, przesłanki, kwestia

integracji międzynarodowej a suwerenność państw)

modele integracji gospodarczej

UNIA EUROPEJSKA jako najbardziej zaawansowana forma integracji gospodarczej

formy wspólnej polityki integracyjnej

zasady działania jednego rynku zewnętrznego

Polska a europejska integracja gospodarcza.

1. Bilans płatniczy i równowaga płatnicza kraju

bilans płatniczy, równowaga bilansu płatniczego, mechanizmy równowagi

bilansu płatniczego

Bilans płatniczy jest syntetycznym zestawieniem wszystkich płatności dokonanych między rezydentami krajowymi a zagranicą, dotyczącym określonego okresu, zazwyczaj jednego roku kalendarzowego.

Głównym celem sporządzania bilansu płatniczego jest zapewnienie informacji o stanie stosunków finansowych państwa z zagranicą, przeznaczonej dla administracji gospodarczej.

Oddziałuje on na kierunki polityki gospodarczej państwa, zwłaszcza:

Bilans jest zestawieniem sporządzanym według ogólnych zasad księgowości. Transakcje międzynarodowe są w nim sklasyfikowane jako kredytowe (ma) lub debetowe (winien).

Transakcje kredytowe to transakcje, które powodują otrzymanie płatności od podmiotów zagranicznych.

Transakcje debetowe zaś to takie transakcje, które wymagają płatności na rzecz

podmiotów zagranicznych ze strony danego kraju. Całość transakcji w bilansie płatniczym: dzieli się na dwie podstawowe części

Tak więc w bilansie płatniczym odnotowuje się:

Równowaga bilansu płatniczego

Z formalnego, rachunkowego punktu widzenia bilans płatniczy jest zawsze zrównoważony.

Saldo obrotów bieżących powinno być równe saldu obrotów kapitałowych

skorygowanych o zmianę stanu rezerw.

Obroty kapitałowe wyjaśniają nam, z jakich źródeł został sfinansowany deficyt lub na co została zużyta nadwyżka rachunku bieżącego.

Jeśli obroty kapitałowe nie równoważą deficytu lub nadwyżki obrotów bieżących, to funkcje te są przejmowane przez rezerwy płatnicze.

Nie zrównoważony przez obroty kapitałowe deficyt obrotów bieżących powoduje

odpowiednie ich zmniejszenie. Z kolei nadwyżka obrotów bieżących, jeśli nie jest

skompensowana eksportem kapitału, powoduje wzrost rezerw płatniczych.

Gdy spadek rezerw płatniczych jest znaczny i szybko się zwiększa zagraniczne zadłużenie długoterminowe, zmniejsza się wiarygodność płatnicza kraju.

Równowaga rzeczywista ma miejsce wówczas, gdy należności i zobowiązania handlowe są podejmowane bez ograniczeń i nie towarzyszą im utrzymująca się przez dłuższy czas nadwyżka ani deficyt należności i zobowiązań.

Równowaga pozorna ma natomiast miejsce wtedy, kiedy równowaga transakcji

autonomicznych jest osiągana wskutek restryktywnej polityki dewizowej lub handlowej.

Oprócz pojęcia bilansu płatniczego jest stosowane pojęcie międzynarodowej pozycji inwestycyjnej kraju.

Przedstawia ona łącznie sumę i strukturę aktywów krajowych za granicą i zagranicznych w kraju, zazwyczaj na koniec roku.

Mechanizmy równoważenia bilansu płatniczego

Między równowagą wewnętrzną a równowagą zewnętrzną kraju występuje ścisła

współzależność.

Jest ona tym silniejsza, im większy jest stopień liberalizacji systemu gospodarczego, w tym stosunków ekonomicznych z zagranicą.

Ta ścisła współzależność sprawia, że zagadnienie równowagi płatniczej nie może być analizowane wyłącznie z punktu widzenia kursu walutowego i polityki handlowej oraz międzynarodowych przepływów kapitałowych, lecz szerzej w kontekście równowagi wewnętrznej.

Punktem wyjścia w analizie makroekonomicznej czynników kształtujących równowagę wewnętrzną i zewnętrzną jest równanie:

Ex-Im/kurs = (O-n+(P-WJ = -obroty kapitałowe,

gdzie: Ex - eksport, Im - import, O - oszczędności, 1 - inwestycje, P - podatki, Wb - wydatki budżetowe.

Powyższe zależności wyprowadza się z równania:

Y = K + 1 + Wb + Ex - Im/kurs

oraz O = Y - P - K,

gdzie: Y- dochód narodowy, K - konsumpcja.

Takie trójczłonowe ujęcie współzależności pozwala kwestię równowagi wewnętrznej i zewnętrznej rozpatrywać z trzech podstawowych punktów widzenia:

1. równowagi rachunku bieżącego i wpływu na nią bilansu handlowego i kursu;

2. równowagi wewnętrznej kształtowanej w dużym stopniu zmianę relacji oszczędności i inwestycji, poziomu podatków i wydatków budżetowych;

3. przepływów kapitałowych z zagranicą

W teorii handlu międzynarodowego skupia się uwagę na analizie czynników kształtujących :

Z kolei w typowym ujęciu monetarystycznym akcentuje się problematykę przepływów kapitałowych.

W ujęciach pośrednich w większym stopniu zwraca się uwagę na znaczenie

makroproporcji gospodarczych i ich zmian. Przyjmuje się, że równowaga zewnętrzna jest pochodną równowagi wewnętrznej.

Ujęcie klasyczne

Ujęcie klasyczne objaśnia mechanizm przywracania równowagi płatniczej wyłącznie w systemie waluty złotej.

Dodatni bilans handlowy oraz związany z tym napływ kruszców powoduje wzrost ilości pieniądza w obiegu i w konsekwencji wzrost cen. To z kolei zmniejsza atrakcyjność cenową eksportu, a zwiększa importu.

Ujęcie neoklasyczne

Ujęcie neoklasyczne dotyczy działania mechanizmu dostosowawczego nie w warunkach waluty złotej, lecz papierowej.

Główną uwagę zwraca się na kurs walutowy. Jego zmiany w powiązaniu ze zmianami cen płatniczych stanu rezerw płatniczych stanowią podstawę neoklasycznego mechanizmu wyrównawczego

Podobnie jak w ujęciu klasycznym, neoklasycy zasadniczo ograniczają się do wpływu zmian cen i reakcji popytu na te zmiany. Uwzględniają jednak obroty kapitałowe. Z tego punktu widzenia ujęcie to jest pełniejsze.

W podejściu neoklasycznym, podobnie jak w klasycznym, pomija się nie tylko zmiany dochodu i zatrudnienia, lecz także zmiany strukturalne i instytucjonalne oraz rolę państwa w przywracaniu równowagi płatniczej.

Ujęcie keynesowskie

Dotyczy ono systemu waluty papierowej. W odróżnieniu od ujęcia klasycznego uwzględnia się w nim, oprócz:

Ujęcie monetarne

W latach siedemdziesiątych wraz z odejściem od systemu kursów stałych i postępującą liberalizacją obrotów kapitałowych oraz rozwojem rynku eurodolarowego rozwinęła się też teoria monetarna przywracania równowagi wewnętrznej i zewnętrznej.

Wychodzi się w niej z założenia, że współcześnie mamy do czynienia z sytuacją wysokiego i stale zwiększającego się stopnia zintegrowania rynków towarowych, finansowych i kapitałowych.

W konsekwencji obserwujemy przepływy towarów i pieniędzy z krajów o ich względnej obfitości do krajów o ich względnych niedoborach.

W ujęciu monetarystów bilans płatniczy kraju przedstawia przepływy netto kapitału między krajami.

Kapitały wykazują skłonność do przepływów z krajów, gdzie względnie tańsze i łatwiej dostępne do krajów gdzie są droższe.

Teoria racjonalnych oczekiwań

Teorię monetarną uzupełnia teoria racjonalnych oczekiwań.

Wychodzi się w niej z założenia, iż polityka stabilizacyjna wywołuje recesję m.in. dlatego, że inflacja słabnie wolniej, niż zmniejsza się podaż pieniądza wskutek utrzymywania się oczekiwań inflacyjnych.

Zadaniem polityki stabilizacyjnej jest więc przełamanie oczekiwań inflacyjnych i

dostosowanie tempa wzrostu cen do zmian w podaży pieniądza.

Przełamaniu oczekiwań inflacyjnych służy ogłaszanie przez władze monetarne zamiaru podjęcia polityki stabilizacyjnej oraz informowanie o tym, jaka będzie podaż pieniądza w przyszłości.

Taka polityka zmniejsza niepewność i ryzyko oraz tworzy przesłanki dostosowania tempa zmian cen do zmian podaży pieniądza.

Środki polityki przywracania równowagi bilansu płatniczego

Przedstawione wyżej mechanizmy przywracania równowagi płatniczej nie w każdym przypadku okazują się skuteczne.

Z takich też względów poszczególne kraje bardzo rzadko się zdają na automatyzm poszczególnych mechanizmów przywracania równowagi bilansu płatniczego lub też ściśle się stosują do przedstawionych koncepcji teoretycznych. Doceniając jednak konieczność przywracania równowagi bilansu płatniczego, dążą one do osiągnięcia tego celu za pomocą dostępnych środków.

Do podstawowych środków mających wpływ na zewnętrzną równowagę

ekonomiczną zaliczamy:

System monetarny i polityka monetarna odnoszą się do uwarunkowań prawno-formalnych działania instytucji w sferze podaży pieniądza. System ten może być w większym lub mniejszym stopniu przedmiotem kontr i regulacji państwowej.

O ile bank centralny z zasady koncentruje się problemach stabilizacji i równowagi

monetarnej, o tyle ministerstwo finansów kształtuje proces przemian instytucjonalnych i dąży do pogodzenia celów rozwojowych z polityką monetarną.

Ministerstwo Finansów zazwyczaj i zarazem odpowiedzialne jest za politykę budżetową, fiskalną, a w przypadku Polski także za rozwój rynku kapitałowego, zmiany systemu ubezpieczeń społecznych itd.

Polityka monetarna oddziałuje na zmiany podaży pieniądza, poziom stopy procentowej i rezerw bankowych.

System fiskalny i polityka fiskalna odnoszą się do zmian w podatkach oraz poziomie wydatków i strukturze wydatków budżetowych.

Mają one zasadnicze znaczenie dla podziału dochodu narodowego na akumulację i konsumpcję, w tym na zakres wydatków socjalnych.

Polityka fiskalna jest ekspansywna wówczas, gdy rząd zwiększa wydatki i (lub) zmniejsza podatki. Działania takie powodują wzrost popytu i podaży krajowej i przez mechanizm mnożnika pobudzają wzrost importu (w stopniu zależnym od krańcowej skłonności do importu).

Restryktywna polityka fiskalna ma miejsce wówczas, gdy rząd zmniejsza wydatki i (lub) zwiększa podatki, które obniżając krajowy popyt i produkcję, prowadzą do zmniejszenia importu.

Zmiana systemu fiskalnego oznacza zmianę zasad i proporcji podziału chodu narodowego. Zmniejszenie lub zwiększenie sfery świadczeń społecznych na edukację, zdrowie, kulturę, odpoczynek, pomoc społeczną ważne znaczenie dla poziomu akumulacji i równowagi makroekonominej w dłuższym okresie.

System i polityka dochodowa wiążą się w znacznym stopniu z budżetem i podatkami zasadami kształtowania płac w przedsiębiorstwach publicznych i państwowych oraz systemem ubezpieczeń społecznych (funduszowy czy repartycyjny).

Znaczący wpływ na równowagę wewnętrzną i pośrednio płatniczą ma także system, roszczeniowy lub negocjacyjny, kształtowania płac przez związki zawodowe i pracodawców.

System cen i polityka cenowa. Mechanizm dostosowania rynkowego obejmuje środki cenowe i dochodowe.

Mechanizm cenowy opiera się na reakcjach zmian popytu i podaży na zmiany cen deficytowych krajach deficytowych i krajach nadwyżkowych.

Do cen zaliczamy nie tylko ceny towarów i usług, lecz także pieniądza (stopę rocentową) oraz pracy (płace).

Kurs walutowy jest też ceną pieniądza krajowego wyrażonego w walutach obcych. Z punktu widzenia równowagi płatniczej mechanizm cenowy działa odmiennie w warunkach systemu waluty złotej pieniądza papierowego jak również kursu stałego i zmiennego.

Środki administracyjno-prawne. Administracja Centralna ma inicjatywę ustawodawczą i zasadniczy wpływ na kształt systemu społeczno-ekonomicznego, prawodawstwo i rozwój instytucji tworzących infrastrukturę sprawnej gospodarki rynkowej.

Rola państwa oraz znaczenie środków administracyjno-prawnych zależnych od układu sił politycznych i sytuacji gospodarczej kraju.

Postępujący proces liberalizacji i integracji gospodarczej, zwłaszcza krajów wysoko rozwiniętych, oraz rozbudowa międzynarodowych instytucji współpracy, zmniejszają skalę autonomicznego kształtowania polityki gospodarczej.

poziom wydatków, kurs walutowy a równowaga ekonomiczna

Na podstawie zaprezentowanego przeglądu środków przywracania równowagi bilansu płatniczego łatwo zauważyć, że większość z nich odnosi się także do wewnętrznej równowagi ekonomicznej danego kraju.

Może to rodzić sytuację, w której dany kraj staje przed wyborem między osiągnięciem równowagi zewnętrznej i wewnętrznej.

Dylemat ten, w odniesieniu do oddziaływania na kurs walutowy i wielkość wydatków, ilustruje się zazwyczaj za pomocą diagramu Swana

Oś pozioma diagramu oznacza zmiany w poziomie popytu i w realnych wydatkach krajowych, a oś pionowa zmiany kursu walutowego. Ujęcie takie pozwala przeanalizować wpływ zmiany poziomu wydatków i kursu walutowego na równowagę wewnętrzną i zewnętrzną. Wzrost na osi y oznacza dewaluację, spadek zaś - rewaluację waluty. Na wykresie linia równowagi rynkowej LRR ma charakter opadający, a równowagi płatniczej LRP - wznoszący. Linia równowagi rynkowej oznacza pełne zatrudnienie i brak inflacji.

Zakłada się, że ceny są stabilne do momentu osiągnięcia pełnego zatrudnienia. Linia

równowagi płatniczej z założenia jest równa linii bilansu handlowego (zakłada się brak

przepływów kapitałowych).

Punkt przecięcia się obu linii wykreśla punkt równowagi ogólnej O. Pola zakreślone przez

linię równowagi rynkowej i płatniczej charakteryzują cztery strefy nierównowagi.

Każda ze stref ma więc dwie wyróżniające ją cechy związane z odchyleniem od punktu

równowagi O.

Jeśliby przy poziomie popytu krajowego odpowiadającym punktowi kurs walutowy

kształtował się na poziomie R3, to odnotowalibyśmy nadwyżkę płatniczą, pełne

zatrudnienie oraz tendencje inflacyjne. Natomiast gdyby kurs ten uległ rewaluacji do

poziomu R,, odnotowalibyśmy - przy takim samym poziomie popytu krajowego -

pojawienie deficytu handlowego oraz bezrobocia.

Podobnie, zwiększając bądź zmniejszając poziom popytu krajów z punktu Dz do D3 lub

D~ spowodowalibyśmy, przy nie zmienionym ku walutowym, wzrost deficytu i inflację albo

nadwyżkę handlową i 1 robocie.

Wykres ułatwia określenie działań, jakie należy podjąć, aby osiągnąć poziom równowagi

rynkowej i płatniczej.

Przykład 1

Załóżmy, że znajdujemy się w sytuacji deficytu płatniczego i bezrobocia, tj. w polu IV w

punkcie C. Wówczas do osiągnięcia punktu równowagi O niezbędne są dwa działania:

dewaluacja i ograniczenie popytu krajowego. Gdybyśmy ograniczyli się do jednego

sposobu oddziaływania, moglibyśmy osiągnąć tylko jedną równowagę.

Przykład 2

Przyjmijmy, że znajdujemy się w polu nadwyżki i inflacji w punkcie D. Chcąc przywrócić

równowagę, tj. osiągnąć punkt O, musimy podjąć także dwa działania. Po pierwsze,

dokonać rewaluacji waluty, po drugie-zmniejszyć popyt krajowy. Gdybyśmy się

znajdowali w tym samym polu nadwyżki i inflacji w punkcie E, oprócz rewaluacji

powinniśmy zwiększyć popyt krajowy.

programy dostosowawcze międzynarodowego funduszu walutowego i banku

światowego

Zadaniem programów dostosowawczych jest nie tylko przeprowadzenie reform mających

na celu przywrócenie równowagi płatniczej, lecz także, a może przede wszystkim,

zbudowanie trwałych podstaw stabilnego rozwoju ekonomicznego.

Stabilizacja gospodarcza i opanowanie inflacji stanowią podstawę programów

dostosowawczych MFW i Banku Światowego.

Programy dostosowawcze są uzgodnionym przez kraj członkowski z MFW planem

postępowania, mającym zapewnić przywrócenie równowagi makroekonomicznej, w tym

płatniczej.

Kraj, który realizuje uzgodniony program dostosowawczy, może liczyć nie tylko na pomoc

merytoryczną w jego realizacji, lecz także na pomoc finansową ze strony MFW i Banku

Światowego.

Programy dostosowawcze zawierają tzw. kryteria wykonawcze. Kryteria te obejmują:

agregaty monetarne związane z podażą pieniądza, jak M1, M2, M3,

dodatnią stopą procentową,

ograniczeniem rozmiarów deficytu budżetowego,

stopą inflacji,

poziomem rezerw dewizowych,

saldem rachunku bieżącego,

polityką podatkową,

liberalizacją systemu bankowego,

obrotami handlowymi z zagranicą,

zmianami własnościowymi.

Pozytywna okresowa ocena realizacji uzgodnionego z MFW programu dostosowawczego

warunkuje uruchomienie kolejnych transz pożyczek stabilizacyjnych Oprócz stabilizacji

makroekonomicznej ważnym celem programów dostosowawczych jest liberalizacja

obrotów handlowych i kapitałowych kraju.

W programach dostosowawczych, zalecanych i finansowanych częściowo przez MFW,

postuluje się:

jednoczesne stosowanie aktywnej polityki monetarnej i fiskalnej oraz kursowej.

Zaleca się także liberalizację polityki gospodarczej

wzmożoną kontrolę podaży pieniądza.

W programach dostosowawczych realizowanych w krajach Azji Wschodniej, Ameryki

Łacińskiej czy Europy Środkowej i Wschodniej bardzo duże znaczenie przypisuje się :

zmniejszeniu deficytu budżetowego,

stosowanie dodatniej stopy procentowej

mobilizowaniu oszczędności krajowych

Według MFW czynniki te mają zasadniczy wpływ na poziom inflacji rozmiary deficytu

handlowego i poziom rezerw płatniczych

Realizacja programów dostosowawczych zalecanych przez MFW bardzo często prowadzi

do recesji.

Podstawowymi składnikami takiej polityki dostosowawczej są:

stosowanie dodatniej stopy procentowej,

likwidacja subsydiów,

liberalizacja cen,

radykalne ograniczenie podaży pieniądza,

wydatków budżetowych, w tym zwłaszcza na cele socjalne,

liberalizacja handlu zagranicznego,

dewaluacja waluty i jej stabilizacja.

Doświadczenia z realizacji programów stabilizacyjnych m.in. w Ameryce Łacińskiej: w

Chile, Kolumbii, Wenezueli, Boliwii i Argentynie, a następnie w Europie Środkowej, w tym

w Polsce, i Azji Południowo-Wschodniej wskazują na zależność programów

dostosowawczych od poziomu rozwoju, stanu równowagi ogólnej i konkretnych

uwarunkowań prawno-instytucjonalnych.

W konsekwencji programy te, jakkolwiek nawiązują do teorii absorpcji i przesunięcia oraz

teorii monetarnych, różnią się m.in. w sprawach dotyczących roli państwa oraz tempa i

sekwencji procesu liberalizacyjnego.

2. Polityka handlowa

pojęcie polityki handlowej.

Kraj realizuje jakieś w sferze wymiany handlowej z zagranicą, stosując instrumenty

(narzędzia) - politykę handlową. Polityka ta ma na celu zapewnienie szeroko rozumianej

ochrony krajowej produkcji i zatrudnienia oraz bilansu płatniczego (handlowego). Cele:

zastosowanie środków ograniczających import (np. ceł importowych), jak i pobudzających

wzrost eksportu (np. subsydiów eksportowych). W praktyce pojęcia, polityka handlowa i

zagraniczna polityka ekonomiczna, są zazwyczaj używane zamiennie.

- instrumenty (narzędzia) polityki handlowej.

Instrumenty polityki handlowej najogólniej można podzielić na: środki parataryfowe i

środki pozataryfowe. Środki (bariery) parataryfowe działają podobnie jak cła, służą

ograniczaniu wymiany przez podwyższenie ceny dobra krajowego. Obejmują one też

środki pobudzania eksportu przez obniżenie ceny dobra krajowego (np. subsydia). Należą

do nich: różnego rodzaju opłaty importowe, minimalne ceny importu, subsydia eksportowe,

depozyty importowe itp. Pozostałe środki, inne niż cła i bariery parataryfowe, określamy

mianem pozataryfowych. Cło jest opłatą pobieraną od towaru zagranicznego w związku z

przekroczeniem przez niego granicy celnej. Cła należą do najstarszych instrumentów

protekcji. Głównym zadaniem ceł jest ochrona poszczególnych gałęzi gospodarki

narodowej, a niekiedy także bilansu płatniczego. Trzy ich rodzaje: cła wartościowe, cła

specyficzne, cła kombinowane. Cła mogą być ustalone na czas nieograniczony lub mieć np.

cel sezonowy . Cła mogą być pobierane od: importu, eksportu lub tranzytu towarów przez

terytorium kraju. Subsydia eksportowe Zadaniem subsydiów eksportowych jest pomoc w

zwiększeniu sprzedaży za granicą przez poprawę konkurencyjności towarów krajowych na

rynku zagranicznym. Subsydia mogą być udzielane w formie: bezpośredniej lub pośredniej.

Stosowanie subsydiów powoduje istotne skutki dla partnerów handlowych. Zwiększony

napływ subsydiowanych wyrobów na rynek światowy powoduje obniżenie ceny światowej

danego wyrobu. Dumping Istota dumpingu jest zbliżona do subsydiów: oba instrumenty

oznaczają sprzedaż za granicę po cenie niższej od ceny sprzedaży na rynku krajowym.

Różnica polega na tym, że dumping jest stosowany przez przedsiębiorstwa, subsydia zaś

przez rząd. Istotą dumpingu jest więc sprzedawanie takich samych produktów po różnych

cenach. Przedsiębiorstwo eksportujące, które sprzedaje po cenie dumpingowej za granicą,

stara się zrekompensować swoje straty przez podniesienie cen na rynku wewnętrznym.

Tracą na tym konsumenci. W kraju będącym importerem sprzedaż po cenach

dumpingowych umożliwia nabywanie tańszych produktów, ale godzi w interesy

producentów krajowych. Kraj dotknięty lub zagrożony skutkami dumpingu (podobnie jak

subsydiów) ma prawo się bronić. Zmienne opłaty wyrównawcze stanowią różnicę między

zmienną rynku światowego na dany towar i stałą w danym czasie (gwarantowane przez

rząd) ceną rynku wewnętrznego. Ceny gwarantowane. Ograniczenia ilościowe, nazywane

też kwotami lub kontyngentami oznaczają wprowadzenie ściśle określonego limitu

dopuszczalnej wielkości importu (lub eksportu). W skrajnym przypadku limit taki może

wynosić "zero" i wtedy mamy czynienia z zakazem importu (eksportu). Kontyngent może

być ustalany w ujęciu wartościowym lub ilościowym. Kwoty mogą być ustalone w sposób

globalny (kwota dla wszystkich zagranicznych dostawców) lub mogą być podzielone

między poszczególnych dostawców. Wydawanie licencji jest dość prostym (dla importera)

sposobem realizacji ustalonych kwot. Licencje są wydawane do wyczerpania wielkości

takiej kwoty. Licencje mogą być także wprowadzane bez ustanowienia ograniczeń

ilościowych. Służą one wówczas np. Dobrowolne ograniczenia eksportu VERs.

- argumenty przemawiające za protekcją.:

1. Argument ochrony zatrudnienia. Zgodnie z nim restrykcje importowe, ograniczając

import, zachęcają producentów krajowych do zwiększenia produkcji dóbr konkurujących

z importem, a tym samym i zatrudnienia.

2. Argument poprawy bilansu płatniczego. Argument ten głosi że ograniczenia importowe

prowadzą do poprawy bilansu handlowego, a więc i płatniczego. 3. Argument poprawy

terms of trade. Argument ten posłużył do sformułowania koncepcji optymalnej protekcji

celnej, tj. takiego poziomu stawki celnej, który maksymalizuje dobrobyt. 4. Argument

ochrony nowo powstających gałęzi przemysłu. Argument ten (ang. infant industries) jest

wykorzystywany do uzasadnienia celowości przejściowej protekcji wobec niektórych

gałęzi przemysłu w celu umożliwienia im rozwoju do czasu, gdy będą w stanie konkurować

z zagranicznymi producentami na warunkach rynkowych. 5. Argument niedoskonałości

rynku krajowego. Zwolennicy tego argumentu zgadzają się, że wolny handel może

przynieść maksymalne korzyści dla kraju. Aby tak się jednak stało, muszą być spełnione

różne warunki, w tym swobodne i niezakłócone działanie w gospodarce mechanizmu

wolnego rynku i konkurencji.

kierunki i tendencje zagranicznej polityki handlowej po II Wojnie Światowej.

Z punktu widzenia stopnia protekcji rynku krajowego najogólniej można wyodrębnić dwa

kierunki polityki handlowej. Polityka liberalizacji handlu oznacza obniżanie stopnia ochrony

własnego rynku np. przez redukcję stawek celnych czy znoszenie ograniczeń ilościowych.

Całkowita liberalizacja oznaczałaby politykę wolnego handlu, tj. brak ingerencji państwa w

wymianę handlową (stosunki gospodarcze) oraz brak barier w dostępie do własnego rynku

dla towarów i przedsiębiorstw zagranicznych. Jej przeciwieństwem jest polityka

protekcjonizmu, która polega na wzroście utrudnień w dostępie do własnego rynku i (lub)

rozszerzaniu środków popierania eksportu. Skrajnym przypadkiem takiej polityki jest

autarkia, a więc całkowite zamknięcie gospodarki na kontakty gospodarcze ze światem.

Potwierdzały one przy tym ogólną prawidłowość, występującą w okresach poprzednich,

że liberalizacją były zainteresowane te kraje, których gospodarki miały dużą zdolność

konkurencyjną w skali międzynarodowej. Za protekcjonizmem opowiadały się natomiast

kraje słabsze wykazujące mniejszą zdolność do konkurowania na rynkach

międzynarodowych. Z punktu widzenia stopnia otwartości (zamknięcia) gospodarek

czołowych krajów w okresie powojennym można wyodrębnić kilka podokresów:

1.1947-1973 (od opracowania statutu GATT i pierwszych negocjacji w sprawie

redukcji ceł do ostrej recesji w świecie); dominowały wówczas tendencje

liberalizacyjne w handlu i wzrost otwartości gospodarek narodowych;

2.1974-1986 (od recesji do rozpoczęcia negocjacji Rundy Urugwajskiej); nastąpił

wzrost działań i presji protekcjonistycznych przy jednoczesnym osłabieniu

zainteresowania dalszą liberalizacją;

3.od 1986 r. (od rozpoczęcia Rundy Urugwajskiej) do 1 stycznia 1995 r., tj.

powołania Światowej Organizacji Handlu, w skrócie WTO był to okres, w którym

negocjatorzy zobowiązali się do nie wznoszenia nowych barier w handlu,

niezgodnych z GATT; umożliwiło to zahamowanie nacisków protekcjonistycznych;

4.od 1 stycznia 1995 r. (czyli od powołania WTO, która zastąpiła GATT i ma od

niego znacznie większe kompetencje).

Podział ten, a zwłaszcza daty krańcowe, ma oczywiście charakter umowny. W analizach

ekonomicznych bardzo trudno jest precyzyjnie ustalić granice czasowe między różnymi

zjawiskami.

cele i zasady GATT oraz WTO

Głównym forum liberalizacji handlu międzynarodowego w całym okresie powojennym był

Układ Ogólny w Sprawie Taryf Celnych i Handlu (General Agreement on Tariffs and

Trade, w skrócie GATT). Wszedł on w życie 1 stycznia 1948 r. Układ ten powstał jako

rozwiązanie tymczasowe, mające służyć powołaniu Międzynarodowej Organizacji Handlu

(MOH). Organizacja ta miała być - obok wcześniej utworzonych MFW i Banku

Światowego (w 1944 r.) - trzecią instytucją międzynarodową ułatwiającą współpracę

gospodarczą między krajami. Głównym celem GATT była stopniowa obniżka stawek

celnych i osłabienie innych barier w handlu międzynarodowym (liberalizacja handlu) oraz

eliminowanie dyskryminacji i przyczynienie się w ten sposób do rozwoju handlu

międzynarodowego". Podejście takie było związane z całą filozofią GATT. Nawiązywała

ona do zasad klasycznej teorii ekonomii. Przypomnijmy, że w teorii tej zakładano wyższość

wolnego handlu nad sytuacją, w której państwo reguluje kierunki i zakres wymiany

gospodarczej z zagranicą. GATT był oparty na kilku podstawowych zasadach, które

tworzyły swego rodzaju kodeks dobrego postępowania w handlu międzynarodowym i były

podporządkowane realizacji zadań Układu. Zasady te przejęła ,Światowa Organizacja

Handlu (WTO). Podstawową zasadą jest niedyskryminacja i równość traktowania.

Znajduje ona wyraz w bezwarunkowej klauzuli największego uprzywilejowania (KNU)

obowiązującej w stosunkach między stronami Układ Ogólnego. Jej istotą jest równość

traktowania zagranicznych partnerów: nie można przyznać szczególnych korzyści jednemu

partnerowi i tylko jemu ponieważ wszyscy mają do nich jednakowe prawa.

Najważniejszym dopuszczonym odstępstwem od KNU jest możliwość tworzenia stref

wolnego handlu i unii celnych (art. XXIV Układu), tj. równości korzyści i koncesji. GATT

(WTO) nie jest zobowiązany do redukcji swoich stawek celnych ani też do udzielania

innych koncesji bez uzyskania wzajemnych przywilejów od partnera. Podczas rokowań

następuje więc wymiana koncesji uznanych przez partnerów za równoważne. Trzecią

ważną zasadą jest możliwość interwencji w handlu (np. w celu ochrony rodzimego

przemysłu) w zasadzie jedynie za pośrednictwem stawek celnych, a nie za pomocą innych

instrumentów polityki handlowej. Cła zostały uznane za w zasadzie jedyny dozwolony

środek interwencji państwa w handlu ze względu na to, że wpływają na poziom ceny i tym

samym na popyt, a więc nie naruszają zasadniczo mechanizmów rynkowych. Kolejną

zasadą jest tzw. klauzula narodowa. Zgodnie z nią produkt importowany nie powinien być

traktowany mniej korzystnie niż analogiczne produkty pochodzenia krajowego (art. III

GATT). Zasada ta dotyczy w szczególności obciążeń podatkowych (zarówno

bezpośrednich, jak i pośrednich), a także innych przepisów i wymagań w zakresie

sprzedaży, zakupu, przewozu, dystrybucji i użytkowania tych towarów na rynku

wewnętrznym. Podstawowe funkcje, jakie GATT pełnił w okresie powojennym, można

ująć następująco: stworzenie i nadzorowanie systemu zasad w handlu, ułatwiających jego

prowadzenie i zapewniających jego uczestnikom stabilność warunków wymiany;

prowadzenie rokowań w sprawie redukcji ceł i zniesienia innych utrudnień w

rozwoju handlu międzynarodowego oraz hamowanie tendencji

protekcjonistycznych;

dokonywanie oceny sytuacji w handlu światowym i poszukiwanie sposobów

usunięcia przeszkód krępujących jego rozwój;

rozstrzyganie sporów dotyczących wykonywania zobowiązań prze członków wobec

innych członków Układu Ogólnego;

okresowa modyfikacja przepisów i procedur Układu w celu dostosowania ich do

zmian w gospodarce światowej.

Układ Ogólny o Taryfach Celnych i Handlu (GATT) został zastąpiony Światową

Organizacją Handlu, powołaną 1 stycznia 1995 r. (World Trade Organization, w skrócie

WTO), o szerszych kompetencjach niż GATT. Głównym zadaniem WTO jest

nadzorowanie wprowadzania w życie przez poszczególne kraje porozumień Rundy

Urugwajskiej. Organizacja ta stanowi też forum:

negocjacji dotyczących dalszej liberalizacji międzynarodowego obrotu towarowego,

usługowego,

w zakresie inwestycji zagranicznych związanych z obrotem towarowym oraz

praw własności intelektualnej. W Światowej Organizacji Handlu przewiduje się też

procedurę rozstrzygania sporów bardziej skuteczną od dotychczasowej i jednolitą

dla wszystkich dziedzin objętych regulacjami.

W wyniku Rundy Urugwajskiej i utworzenia WTO - powstał system jednolitych reguł w

międzynarodowym obrocie gospodarczym. Warunkiem uczestnictwa w WTO jest bowiem

albo przyjęcie wszystkich porozumień Rundy (zawartych na ponad 500 stronach), albo też

odrzucenie ich. Na początku 1997 r. członkami WTO było 128 krajów. Polska przystąpiła

do WTO 1 lipca 1995 r., po zakończeniu procedury ratyfikacji wszystkich uzgodnień

Rundy Urugwajskiej.

3. Międzynarodowa integracja gospodarcza

pojęcie międzynarodowej integracji gospodarczej (definicje, przesłanki,

kwestia integracji międzynarodowej a suwerenność państw)

Pojęcie międzynarodowej integracji gospodarczej

Definicje integracji

Międzynarodowa integracja gospodarcza jest rozumiana jako proces scalania (zespalania)

gospodarek narodowych. Scalanie to nie oznacza jednak dodawania potencjałów

ekonomicznych, lecz tworzenie nowych organizmów gospodarczych o odmiennych

właściwościach.

Sprawa pierwsza - to integracja rozumiana jako stan i jako proces.

Zdaniem Z. Kameckiego, przez integrację należy rozumieć wytworzenie się, na podstawie

wykształconej jednolitej struktury ekonomicznej, pewnego organizmu gospodarczego

obejmującego grupę krajów.

Sprawa druga - to integracja rozumiana jako proces regulowany przez mechanizm wolnego

rynku lub też kształtowany przez państwo.

Według B. Balassy integracja jest procesem likwidacji barier w obrocie międzynarodowym

towarów, pracy, kapitału i usług w celu stworzenia warunków do niezakłóconego

funkcjonowania mechanizmu wolnego rynku.

Sprawa trzecia - to korzyści z integracji; czy jedne kraje mogą na niej zarabiać, a inne

tracić?

Zdaniem P. Bożyka i M. Guzka, przez pojęcie międzynarodowej integracji gospodarczej

należy rozumieć rozwijanie takich powiązań, które wszystkim krajom należącym do

ugrupowania integracyjnego przynoszą korzyści większe od możliwych do osiągnięcia w

przypadku braku integracji.

Przesłanki i warunki integracji

Współczesna międzynarodowa integracja gospodarcza jest procesem obiektywnym.

U jej podstaw znajdują się wymagania współczesnego etapu rozwoju gospodarczego, w

tym zwłaszcza konieczność zapewnienia wielkiej skali produkcji, szybkiego postępu

technicznego, rozwoju specjalizacji i kooperacji zarówno w samej produkcji, jak i w

badaniach naukowych oraz - w związku z tym - konieczność dysponowania szerokimi

rynkami zbytu.

Integracja międzynarodowa i ponadnarodowa a suwerenność państw

W przypadku integracji międzynarodowej nie ma formalnego zagrożenia dla suwerenności

państw członkowskich; tworzone organy - instytucje integracyjne - koncentrują bowiem

swoją uwagę na koordynacji wewnętrznej i zagranicznej polityki poszczególnych państw.

Mogą one wydawać zalecenia nie mające jednak mocy wiążącej wobec swych adresatów,

którzy powinni - ale nie muszą - podporządkować się tym zaleceniom.

Zalecenia międzynarodowych organów integracyjnych są swego rodzaju propozycjami,

sugestiami, czy też życzeniami wobec krajów członkowskich.

Nabierają one mocy prawnej dopiero po zatwierdzeniu przez rządy poszczególnych

państw i przekształceniu ich w uchwały, zarządzenia bądź też innego rodzaju akty prawne.

modele integracji gospodarczej

Pojecie modelu i mechanizmu integracji

Przez pojęcie modelu integracji będziemy rozumieli całościowy obraz układu

integracyjnego obejmujący zespół jego głównych właściwości, w tym zwłaszcza podział

kompetencji między organami międzynarodowymi lub ponadnarodowymi a rządami państw

członkowskich oraz między centralnymi ośrodkami władzy gospodarczej w

poszczególnych krajach a przedsiębiorstwami.

Zgodnie z tą definicją model integracji obejmuje przede wszystkim zasady podejmowania

decyzji dotyczących powiązań międzynarodowych.

Najprostszym rozwiązaniem jest strefa wolnego handlu. Oznacza ona likwidację ceł i

ograniczeń ilościowych w handlu między określoną grupą krajów. Kraje te zachowują

jednocześnie autonomiczną zewnętrzną taryfę celną i prowadzą własną niezależną politykę

handlową wobec krajów trzecich.

Przykładem strefy wolnego handlu jest EFTA (Europejskie Stowarzyszenie Wolnego

Handlu), utworzona na podstawie układu, który wszedł w życie w maju 1960 r.

Preferencja polega w tym przypadku na zniesieniu i niestosowaniu ceł oraz ograniczeń w

obrotach handlowych między krajami unii (preferencja taka ma miejsce również w strefie

wolnego handlu), dyskryminacja zaś - na wprowadzeniu i stosowaniu wspólnej dla krajów

unii zewnętrznej taryfy celnej.

Zniesienie ceł wewnątrz unii powoduje, iż pewne rodzaje towarów wytwarzane w

poszczególnych krajach unii mogą być, odwrotnie niż poprzednio, oferowane na rynkach

innych krajów unii po cenach konkurencyjnych w stosunku do towarów miejscowych.

Wspólny rynek jest wyższą od strefy wolnego handlu i unii celnej formą integracji; oznacza

on bowiem nie tylko zniesienie ceł we wzajemnych obrotach i wprowadzenie wspólnej

taryfy celnej wobec krajów trzecich, lecz, także swobodę przepływu kapitału i siły

roboczej w obrębie ugrupowania integracyjnego.

Utworzenie wspólnego rynku wymaga zwłaszcza ujednolicenia polityki cenowej w obrębie

ugrupowania

Unia walutowa obejmuje, poza strefą wolnego handlu, unią celną i wspólnym rynkiem,

koordynację (lub unifikację) polityki walutowej prowadzonej przez kraje wchodzące w

skład ugrupowania integracyjnego

Unia ekonomiczna obejmuje, poza strefą wolnego handlu, unią celną wspólnym rynkiem i

unią walutową, koordynację (lub unifikację) szczególnych dziedzin polityki ekonomicznej, i

to zarówno ogólnej, i w poszczególnych działach gospodarki.

Unia polityczna oznacza koordynację (lub unifikację) zarówno polityki wewnętrznej, jak i

zagranicznej krajów wchodzących w skład ugrupowania integracyjnego.

UNIA EUROPEJSKA jako najbardziej zaawansowana forma integracji

gospodarczej

Integracja krajów Europy Zachodniej rozpoczęła się od utworzenia Europejskiej

Wspólnoty Węgla i Stali (1952 r.), a następnie Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej

(1958 r.). Z początkiem 1958 r. wszedł w życie Traktat Rzymski, ustanawiający

Europejską Wspólnotę Gospodarczą.

W skład EWG weszły pierwotnie: Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, RFN i Włochy.

W 1973 r. do EWG przystąpiły: Wielka Brytania, Dania i Irlandia, w 1981 r. - Grecja, w

1986 r. zaś - Hiszpania i Portugalia.

Członkowie Rady są związani instrukcjami rządów i reprezentują interesy swoich państw.

Funkcję przewodniczącego pełnią kolejno w okresach półrocznych.

Rada Unii Europejskiej jest organem zapewniającym koordynację ogólnej polityki

gospodarczej członków Wspólnoty i ma prawo podejmowania decyzji.

Jednolity Akt Europejski wprowadził korekty w sposobie realizacji przez Komisję

Wspólnot (nazywaną obecnie Komisją Europejską) jej kompetencji wykonawczych.

Zasadniczą cechą statusu prawnego członków Komisji Europejskiej jest ich niezależność

od rządów państw członkowskich. Komisja Europejska inicjuje i przygotowuje większość

decyzji Rady Ministrów.

Jednocześnie podejmuje ona własne decyzje, formułuje zalecenia i opinie. Nie są one

jednak w przeważającej części prawnie wiążące; jedynie w przypadkach konkretnie

wskazanych przez Traktat Rzymski decyzje Komisji są obowiązujące dla krajów

członkowskich. Jednolity Akt Europejski jednocześnie zwiększył rolę Parlamentu

Europejskiego w procesie podejmowania decyzji.

W sumie kompetencje Parlamentu są skromne; pełni on funkcje doradcze w stosunku do

innych organów i w ograniczonym zakresie funkcje kontroli politycznej działalności

Komisji. Niewielkie zmiany zostały wprowadzone przez Jednolity Akt Europejski do

funkcji Trybunału Sprawiedliwości.

Funkcją Trybunału jest zapewnienie poszanowania prawa przy interpretowaniu i

wykorzystaniu Traktatu Rzymskiego. Orzeka on przede wszystkim o legalności (zgodnie z

Traktatem) decyzji podejmowanych przez Radę Unii Europejskiej i Komisję Europejską, a

także rozstrzyga spory w sprawie wykonania zobowiązań przyjętych przez państwa.

Trzecim ważnym dokumentem (poza Traktatem Rzymskim i Jednolitym Aktem

Europejskim) jest Układ z Maastricht o Unii Europejskiej, podpisany w dniach 9-10

grudnia 1991 r. Układ ten zawiera zamierzenia Wspólnot Europejskich do końca tego

wieku. Obejmują one postanowienia:

dotyczące unii ekonomicznej i monetarnej,

wspólnej polityki obronnej,

obywatelstwa Unii Europejskiej,

wspólnej polityki zagranicznej,

dalszego zwiększania uprawnień Parlamentu Europejskiego.

Zatwierdzenie tego Układu przez parlamenty krajów członkowskich i Parlament Europejski

oraz wejście w życie 1 listopada 1993 r. należy traktować jako zaaprobowanie

wspólnego programu budowy unii ekonomicznej i monetarnej, w końcowym etapie

prowadzące do przyjęcia jednej waluty - EURO, wspólnej dla wszystkich krajów

członkowskich. Unia stanowi obszar bez granic wewnętrznych, ze wspólną polityką

zagraniczną i jedną polityką obronną, obywatelstwem itp.

formy wspólnej polityki integracyjnej

Wspólna polityka handlowa została przewidziana już w Traktacie Rzymskim.

Utworzeniu unii celnej towarzyszyło zarazem ujednolicenie przepisów regulujących

wzajemną wymianę towarową, m.in. dotyczących stref i składów wolnocłowych, kalkulacji

wartości celnej towarów, reguł ich pochodzenia.

Wspólna polityka przemysłowa była w praktyce realizowana w dwojaki sposób:

przede wszystkim pośrednio, w wyniku tworzenia strefy wolnego handlu, unii celnej,

wspólnego rynku, unii ekonomicznej i walutowej,

a także bezpośrednio - przez ujednolicanie polityki przemysłowej sensu stricto w

krajach członkowskich.

Ujednolicaniu polityki przemysłowej służyło zwiększanie swobody przepływu czynników

produkcji w obrębie EWG, w tym zwłaszcza znoszenie ograniczeń w tym przepływie.

Podstawowym celem wspólnej polityki przemysłowej EWG miało się stać - w myśl

memorandum - zwiększenie zdolności adaptacyjnej przedsiębiorstw i gałęzi przemysłu do

szybko zmieniających się warunków, w tym zwłaszcza przez zmiany strukturalne, szybszy

postęp techniczny, zapobieganie dewastacji środowiska przyrodniczego itp.

Utrzymaniu tej ceny służą cła i opłaty wyrównawcze chroniące przed tanim importem spoza

Unii Europejskiej. Jednocześnie kraje Unii stosują system scentralizowanych zakupów (po

cenach gwarantowanych), przeciwdziałających spadkowi ceny poniżej poziomu

gwarantowanego (gdy podaż przewyższa popyt). Eksport z Unii Europejskiej do krajów

trzecich jest subsydiowany w związku z istnieniem różnic cen w Unii i na rynku światowym.

Finansowaniu tego systemu służy Europejski Fundusz Gwarancji i Orientacji Rolnej

(FEOGA). Finansowanie ma miejsce wtedy, gdy na rynku Unii Europejskiej pojawiają się

nadwyżki oraz kiedy trzeba subwencjonować eksport.

zasady działania jednego rynku zewnętrznego

Zasady działania jednolitego rynku wewnętrznego Unii Europejskiej

Podstawę instytucjonalną utworzenia jednolitego rynku wewnętrznego Unii Europejskiej

stanowi Jednolity Akt Europejski, który wniósł poprawki i uzupełnienia do Traktatu

Rzymskiego, zreformował system instytucjonalny Wspólnoty i zapowiedział utworzenie do

końca 1992 r. wspólnego rynku towarów, usług, pracy i kapitału .

Szczegółowy program realizacji jednolitego rynku wewnętrznego, opracowany przez

zespół pod kierownictwem J. Delorsa (tzw. Biała Księga), został opublikowany 14

czerwca 1985 r. i przyjęty przez Radę Europejską, tj. szczyt przywódców krajów

członkowskich Unii Europejskiej, w Mediolanie 28-29 czerwca tego roku.

Zawierał on wykaz głównych przedsięwzięć, których realizacja miała być zakończona do

końca 1992 r. Obejmowały one:

zapewnienie całkowicie wolnego przepływu towarów, usług i czynników produkcji

w obrębie Unii Europejskiej (a więc wyeliminowanie do końca tych ograniczeń i

przeszkód taryfowych, parataryfowych i pozataryfowych, których nie udało się

usunąć zgodnie z ustaleniami Traktatu Rzymskiego bądź które zostały w tym czasie

wprowadzone), utworzenie Europy Obywateli (tzn. niczym nie skrępowanego

przepływu ludzi),

umocnienie Europejskiego Systemu Walutowego, wprowadzenie wspólnej polityki

rozwoju naukowego i technologicznego oraz wspólnej polityki ochrony środowiska

przyrodniczego.

1 lutego 1987 r. został opublikowany tzw. Pakiet Delorsa pt. Powodzenie Jednolitego

Aktu Europejskiego: nowa granica dla Europy. Zawierał on strategię budowy jednolitego

rynku wewnętrznego i wskazania, aby do końca 1992 r. zbudować taki rynek, będący

głównym składnikiem unii ekonomicznej. Z dniem 1 stycznia 1993 r. jednolity rynek

wewnętrzny stał się faktem.

Polska a europejska integracja gospodarcza.

Zasady stowarzyszenia Polski ze Wspólnotami Europejskimi

Układ o stowarzyszeniu Polski ze Wspólnotami Europejskimi i etapy jego realizacji

Układ o stowarzyszeniu Polski ze Wspólnotami Europejskimi został podpisany 16 grudnia

1991 r.

1 marca 1992 r. weszła w życie tzw. Umowa Przejściowa. Na jej podstawie jest tworzona

strefa wolnego handlu artykułami przemysłowymi. Proces budowy tej strefy trwał do końca

1998 r

Polska zniosła cło na 1500 pozycji, obejmujących surowce i wyroby przemysłowe w

naszym kraju nie wytwarzane.

Zarówno Unia Europejska, jak i Polska zachowały autonomię w kształtowaniu

swojej polityki rolnej w przyszłości.

W tej dziedzinie nie przewiduje się utworzenia strefy wolnego handlu do końca

obowiązywania układu o stowarzyszeniu.

Wspólnoty Europejskie zobowiązały się częściowo zliberalizować import rolny z Polski

według kryteriów zróżnicowanych czasowo i towarowo.

Polska natomiast zobowiązała się obniżyć o 10 punktów cła na 15% importu rolnego z

terenu Wspólnot.

Bilans wzajemnych korzyści Polski i Wspólnot Europejskich w okresie realizacji Układu

Zawarcie umowy o stowarzyszeniu ze Wspólnotami Europejskimi wpłynęło pozytywnie na

korzyści Polski ze współpracy z tym ugrupowaniem.

Po pierwsze, korzyści te wynikają ze:

zwiększenia dostępu do bardzo chłonnego rynku Wspólnot.

W ślad za tym Polska wydłużyła serie produkowanych wyrobów,

zwiększyła skalę wytwarzania,

poprawiła efektywność gospodarki.

Istnieje wiele dziedzin, gdzie polscy producenci mają komparatywną przewagę na

rynku Wspólnot, przede wszystkim ze względu na niższe koszty robocizny.

Po drugie, stymulujący dla polskiej gospodarki jest wzrost konkurencji na jej rynku

wewnętrznym, wynikający z otwarcia gospodarki dla wyrobów importowanych z Unii

Europejskiej.

Po trzecie, źródłem korzyści dla Polski jest stabilizujący wpływ Układu o stowarzyszeniu

na jej politykę ekonomiczną.


Wyszukiwarka