Znaczenie chorób zakaźnych
ogromne
430 r p.n.e. zaraza w Atenach zabiła 1/3 ludności kończąc „złoty wiek” Aten
w 166 r n.e. zaraza (ospa, odra, dżuma) spustoszyła Imperium Rzymskie zabijając w Europie 4-7 mln ludzi
około 160 r dżuma doprowadziła do upadku chińskiej dynastii Han
1346-1350 dżuma zabiła ponad 1/3 ludności Europy
Tyfus wielokrotnie zmieniał bieg kampanii wojennych (np. Napoleon w Rosji stracił 70% wojska)
Cholera, czerwonka, trąd, ospa, syfilis, malaria, gruźlica, odra itp.
1918 r grypa zabiła 20 mln ludzi na świcie („Hiszpanka”)
Rocznie umiera ponad 17 mln ludzi na choroby zakaźne (głównie „trzeci świat”)
Zapalenie płuc - 4,4 mln (gł. dzieci)
Biegunki - 3,1 mln (gł. dzieci)
Gruźlica - 3,1 mln (gł. dorośli)
Malaria - 2,1 mln
WZW B - 1,1 mln
AIDS - ponad 1,0 mln
Odra - ponad 1 mln dzieci
Tężec - prawie 0,5 mln noworodków
Koklusz - ponad 0,335 mln dzieci
Księgosusz - pomór bydła
Od IV w. w Europie, roznoszony podczas wojen, wędrówek ludó
W XVIII w. padło 200 mln krów w Europie (bezpośredni bodziec dla rozwoju weterynarii)
Koniec XIX w. padło 90-95% bydła Afryki I głód u ludzi
Pryszczyca
Od XVI w. liczne epizootie w Europie. W Polsce 1951-57 ponad 600000 bydła zachorowało, potem znowu 1959-67
Historia poznawania chorób zakaźnych
Problem od zarania dziejów, opisy w starożytności
„gniew Bogów” czy złych duchów
Hipokrates dostrzega zaraźliwość („wyziewy w powietrzu”)
Arystoteles: świerzb przenosi się przez dotyk
Koniec Antyku: zarazki mogą być żywe
Odrodzenie: postęp w zrozumieniu zaraźliwości (np. Dżuma przenosi się przez kontakt lub przez skażone przedmioty)
Leewenhoek w 1675 r tworzy mikroskop I opisuje d-u, dopiero za 200 lat udowodniono, że są żywe
Jenner (1796) odkrywa szczepienie przeciw ospie
Od połowy XIX w. rozwój bakteriologii (Pasteur, Koch)
Semmelweis (1847) rola dezynfekcji rak w położnictwie
Koniec XIX w. odkryto wirusy (zarazek przesączalny) - Iwanowski, Loeffler, Frosch
A sto lat później prionów
Historia zwalczania chorób zakaźnych zwierząt
Starożytność - Średniowiecze - metody irracjonalne
Odrodzenie - pierwsze zarządzenia racjonalne np.:
1552 wąglik w Wenecji: zabroniono sprzedaży wołowiny
Potem zarządzenia o tzw. aftyzacji przy pryszczycy
XVII w. 200 mln bydła padło na księgosusz w Europie
Na wielu granicach wprowadzono kwarantanny
a. Lancizi (lekarz papieski) opracował przepisy (izolacja lub zabicie chorego I podejrzanego bydła, zakopywanie zwłok, a mięso niejadalne, zakopywanie mleka, zakaz kontaktu ludzi z chorym bydłem, mycie rąk I twarzy octem przed opuszczeniem zagrody oraz odymienie odzieży, spalanie przedmiotów, bielenie obór, mycie koryt I wiader, zakaz opuszczania zapowietrzonej wsi przez ludzi, kordony)
1714 r. Wydział Lekarski w Paryżu publikuje pogląd o przyczynach księgosuszu, deleguje lekarzy do zwalczania
1762 r. powstaje pierwsza szkoła weterynaryjne (Lyon)
Coraz bardziej racjonalne przepisy w różnych krajach
Lata 40-te XIX w. podstawy administracji weterynaryjnej (policja weterynaryjna)
Także na ziemiach polskich
„Ustawa policyi weterynaryjnej” - przepisy mające na celu zapobieganie i uśmierzanie chorób 1844 rok
Pasteur (ok. 1880) wprowadza szczepienie (wścieklizna, wąglik, pasterelloza)
Behring (1891) odkrywa surowice odpornościowe
Lata 30-te XX w. Pierwsze sulfonamidy i penicylina
Początki współpracy międzynarodowej w zwalczaniu chorób zakaźnych
Międzynarodowe porozumienie o utworzeniu w Paryżu urzędu do zwalczania epizootii 25/01/1924 r., certyfikowane przez Polskę 1/04/1924 roku
Komisja Europejska - organ wykonawczy zarządzający złożony z 20 komisarzy oraz 24 Dyrekcji Generalnych, 24-y to „Ochrona Konsumenta” z Biurem Weterynarii
Ustawa z dnia 24/04/1997 roku o zwalczaniu chorób zakaźnych, badaniu zwierząt rzeźnych i mięsa oraz inspekcji weterynaryjnej
61 chorób zwalczanych z urzędu, podzielone na 2 grupy:
Pierwsza grupa - obowiązek rejestracji i zwalczania (24 choroby)
Druga grupa - obowiązek rejestracji (41 chorób)
Loeffler, Frosch - pryszczyca
Epi1-02.doc
- 2 -