POLITYKA TRANSPORTOWA
Podmioty polityki transportowej: (droga ustawy transportowej)
Ministerstwo Transportu i Gospodarki Morskiej (Jerzy Widzyk- minister TYLKO DO 1.01.2002r., POTEM NIE MAMY TEGO MINISTERSTWA)
Komitet Ekonomiczny Rady Ministrów (Janusz Sztajnhof)
Rada Ministrów
Komisja Transportu i Łączności
Sejm
Senat
Sejm
Prezydent
RZĄD EUROPEJSKI jest w nim Komisja Transportowa, której i my będziemy podlegać. Jej szefem jest Romano Prodi.
TREN- dział transportu i energii, szefowa Loyota de Palacio.
Wydawnictwa UE:
Zielone księgi- rozpoczynają dyskusję na jakiś temat z propozycjami rozwiązań i konsekwencje rozwiązań, nie jest ona decyzyjna, ma określony okres rozpatrzenia (6 m-cy, 1 rok), potem na jej podstawie:
Białe księgi- decyzyjna, wykonanie tego, co zostało wybrane z Zielonej Księgi (rozszerzenie UE, kierunki transportu UE)
W UE obowiązuje 11 oficjalnych języków. Robocze to: angielski, francuski i niemiecki.
Def. POLITYKA TRANSPORTOWA są to cele, jakie państwo stawia sobie w dziedzinie transportu oraz środki, metody, narzędzia, instrumenty, które pozwalają realizować owe cele.
Rodzaje polityk rządowych:
LIBERALIZM Wolny rynek konkurencji, “niewidzialna ręka rynku” |
PROTEKCJONIZM Interwencjonizm państwowy |
AUTONOMICZNA niezależna |
UMOWNA (konwencyjna) |
FREE AND FAIR COMPETITION -wolna i uczciwa konkurencja
KONWENCJA O PRACY KIEROWCÓW (27 państw): kierowca może jechać tylko 4,5 h i odpoczynek po tym powinien wynosić 45 min. 24.08.2001r. sejm przyjął ustawę o pracy kierowców, która wejdzie w życie 01.01.2003r.
PROCEDURA PRZYJMOWANIA USTAW W POLSCE O TRANSPORCIE:
Ministerstwo Transportu i Gospodarki Morskiej ↔uzgodnienia międzyresortowe
Komitet Ekonomiczny Rady Ministrów (Janusz Sztajnhof)
Rada Ministrów
Komisja Transportu i Łączności
Sejm ( ↔Sejmowa Komisja Transportu i Łączności)
Senat- Komisja Senacka
Sejm (trzy czytania) (przyjmuje lub odrzuca poprawki senatu- większością głosu)
Prezydent
LEX RETRO NON AGIT- prawo nie może działać wstecz
ROLA POSZCZEGÓLNYCH GAŁĘZI TRANSPORTU W POLSCE
GAŁĄŹ TRANSPORTU |
1998R. TYS.TON |
UDZIAŁ % |
1999r. UDZIAŁ% |
SAMOCHODOWY |
1.077.295 |
79,2 |
80,3 |
KOLEJOWY |
206.391 |
15,2 |
13,9 |
RUROCIĄGI |
40.742 |
3,0 |
3,3 |
Ż. MORSKA |
25.362 |
1,9 |
1,7 |
Ż. ŚRÓDLĄDOWA |
9.376 |
0,7 |
0,8 |
LOTNICZY |
33 |
0,0 |
0,0 |
OGÓŁEM |
1.359.199 |
100 |
100 |
5,1%
5,2% SPADEK O 0,1 PUNKTU PROCENTOWEGO
TRANSPORT SAMOCHODOWY
defaworyzacja transportu samochodowego- wstrzymywanie rozwoju tego transportu
jest on prologistyczny
jedyny transport dom ↔ dom (jedyna taka gałąź transportu)
wada- szkodzi środowisku
ZEWNĘTRZNE KOSZTY TRANSPORTU- powstają w transporcie, a nie płaci za nie transport tylko całe społeczeństwo
zanieczyszczenie środowiska, wody, powietrza
hałas
wypadki i katastrofy transportowe (13 śmierci dziennie, 7.000 rocznie)
zajmowanie terenu (autostrada, lotnisko, parkingi)
kongestie- zatłoczenie (korki, spóźnienia, straty)
WYMOGI STAWIANE TRANSPORTOM PRZEZ LOGISTYKĘ
tani transport
terminowe dostawy (just-in-time) JIT
niezawodność
duża częstość dostaw
bezpieczny transport
obsługa małych przesyłek
sprawna organizacja przewozów.
Najlepiej spełnia to transport samochodowy.
PRZEWOZY TOWARÓW POLSKIEGO HANDLU ZAGRANICZNEGO WG GAŁĘZI TRANSPORTU
GAŁĄŹ TRANSPORTU |
TYS TON |
% 1998 |
% 2000 |
t. kolejowy t. morski t. samochodowy t. rurociągowy żegl. śródlądowa t. lotniczy |
41.144 39.816 25.324 11.693 2.258 95 |
34,2 33,1 21 9,7 2,0 0,08 |
31,8 29,4 25,3 10,7 2,8 0,09 |
OGÓŁEM |
120.330 |
100 |
100 |
Ok. 123 mln ton 2000.
Rośnie udział transportu samochodowego w obsłudze handlu zagranicznego.
Gęstość sieci dróg w Polsce- 109,1 km/100km2
w UE- 128,4
w Belgii- 420,7
Jakość dróg w Polsce jest bardzo zła.
Praca przewozowa liniowa, to 100 tkm (tonokilometrów)
Przewozy krajowe- wymagają rejestru działalności, przewozy międzynarodowe- wymagają licencji i mają wymogi jakościowe UE (egzamin, oświadczenie o niekaralności)
ISPA- fundusz pomocy dla krajów ubiegających się o członkowstwo w UE, z tego idzie na ochronę środowiska i transport (do 70% udziału inwestycji).
PRZEDSIĘBIORSTWA W ZAROBKOWYM TRANSPORCIE SAMOCHODOWYM wg liczby posiadanych samochodów, ciągników siodłowych (stan w dniu 31.12- powyżej 5 osób zatrudnionych)
LATA |
OGÓŁEM |
5 i mniej os. |
6-9 |
10-19 |
20-49 |
55-99 |
100 i więcej |
1996 1997 1998 |
1.586 1.776 2.037 |
435 489 592 |
292 329 392 |
573 690 782 |
215 206 220 |
54 51 38 |
17 11 13 |
Firmy samochodowe ok. 60 tys firm.
Podaż w transporcie samochodowym jest bardzo rozdrobniona. Działa wolna konkurencja- wolny rynek. Między każdą parą państw są zawierane umowy, które ograniczają ilość samochodów, które mogą wjechać do Polski i wyjechać z Polski. Przedsiębiorca samochodowy musi mieć odpowiednie finanse, 7 tysięcy firm ma licencje na przewozy międzynarodowe, 17 tys licencji na samochody.
Pozwolenie na wjazd- BOT (Biuro Obsługi Transportu) wydaje pozwolenie. Bez pozwolenia: Wielka Brytania, Grecja, Szwecja, Słowacja. Transport własny jest nielimitowany, także bez zezwoleń jeżdżą samochody do 3,5 tony. Ograniczenia biorą się z ochrony środowiska, każdy chroni własny rynek pracy.
Są 2 rodzaje cen:
-ceny umowne- trans sam
-ceny taryfowe.
Transport samochodowy- to jedyna zyskowna gałąź transportu.
TRANSPORT KOLEJOWY
W Polsce gęstość linii kolejowych dużo większa niż średnia w UE. Transport kolejowy jest droższy, bo musi troszczyć się o własną infrastrukturę. Głównie jest MONOPOL, poza USA (państwo utrzymuje tory kolejowe), Kanada, Szwajcaria.
Pomysł na uleczenie transportu kolejowego:
oddzielić
wprowadzenie wolnej konkurencji do 2008r., ma być dowolna ilość firm
PKP nie będzie monopolistą.
TARYFA- to podany do publicznej wiadomości wykaz stawek przewozowych- za daną cenę kolej ma obowiązek przewiezienia. Może też być upust od ceny.
W żegludze śródlądowej- ceny umowne.
Transport morski i lotniczy są obydwa rodzaje cen.
-na liniach regularnych obowiązują taryfy
-przy czarterach transportowych obowiązują ceny umowne.
Konferencje żeglugowe- kartel- rynek zorganizowany, ta organizacja dba o ustalanie taryf by uniknąć nadmiernej konkurencji, troszczy się o podział ładunków (upusty w transporcie morskim to rabaty).
IATA- International Air Transport Association- ustala taryfy i podział linii.
Jedyne nieelastyczne to ceny promocyjne.
14.11.01r.
POLITYKA TRANSPORTOWA W POLSCE I UE.
Rząd tworzy tylko ogólne ramy prawne dla transportu. Polski rząd nie może prowadzić polityki aktywnej transportowej, bo nie ma pieniędzy. W związku z coraz mniejszymi nakładami na drogi, to polityka transportowa Polski głównie skupia się na ograniczaniu ruchu drogowego.
Polityka UE w transporcie ma być harmonizacja- ujednolicenie przepisów i zasad w transporcie.
Decyzje w politykach transportowej, handlowej, rolnej w Brukseli zarządza jest przez UE.
Liberalizacja- czyli wolna i uczciwa konkurencja, każdy podmiot ma identyczne prawa i obowiązki. UE daje pieniądze na finansowanie w ramach korytarzy tranzytowych.
ISPA- program pomocy 50% na ochronę środowiska, 50% transport.
TINA- rozbudowa infrastruktury transportowej w krajach aplikujących (2001- 2013) i w tym samym czasie ma być zrealizowany program poprawy infrastruktury w krajach kandydujących do UE. W tych ramach w Polsce ceny Programu przebudowy dróg krajowych w latach 2001- 2015 za 150 mld zł. Ok. 15 tys km dróg o wytrzymałości 11,5 tony. Ok. połowa funduszy tzn 77 mld, a reszta z rządu lub kredytów.
priorytety polityki transportowej UE
ustalana na każde 5-lecie- obecnie 2000- 2005
TREN- dyrekcja generalna (jedna z 18 Dyrekcji w UE odpowiadające za politykę transportową).
Pani komisarz TREN-u rządzi tym transportem
zapewnienie zróżnicowanego rozwoju sektora transportu (żeby transport rozwijał się równomiernie i żeby zaspokajał potrzeby przewozowe wspólnoty- towary i pasażerowie
zapobieganie nadmiernemu zagęszczeniu ruchu w Europie, bo kongestia kosztuje i powoduje, że wzrastają koszty zewnętrzne w transporcie, walka z kongestią)
kwestia bezpieczeństwa transportu, walka z wypadkami drogowymi, walka z niebezpieczeństwem na morzu
NARZĄDZIA POLITYKI TRANSPORTOWEJ (wprowadzane przez państwo).
narzędzia ekonomiczne (parametryczne)
podatki
cła
składki ubezpieczeniowe
amortyzacje
stawki taryfowe
ulgi podatkowe
dotacje, subwencje (w zasadzie zakazane, ale są wyjątki: przy restrukturyzacji, są dotacje nielegalne, poufne)
stopa %
okres kredytowania warunki kredytowe
karencja
płace oraz obciążenia systemów płacowych
zamówienia rządowe
Narzędzia pozaekonomiczne (pozaparametryczne)
zarządzanie i rozporządzanie administracyjne
licencje, koncesje, limity, zezwolenia
akty normatywne prawne instrumenty
normy techniczne
Pozaekonomiczne instrumenty informacyjne
Definicja
POLITYKA TRANSPORTOWA są to cele, jakie państwo stawia sobie w dziedzinie transportu oraz środki, metody, narzędzia, instrumenty, które pozwalają realizować owe cele.
Rząd odpowiada za politykę transportową
Procedura wdrożenia ustawy
Ministerstwo Transportu i Gospodarki Morskiej ↔uzgodnienia międzyresortowe
Komitet Ekonomiczny Rady Ministrów (Janusz Sztajnhof)
Rada Ministrów
Komisja Transportu i Łączności
Sejm ( ↔Sejmowa Komisja Transportu i Łączności)
Senat- Komisja Senacka
Sejm (trzy czytania) (przyjmuje lub odrzuca poprawki senatu- większością głosu)
Prezydent
PRZEWOZY TOWARÓW POLSKIEGO HANDLU ZAGRANICZNEGO WG GAŁĘZI TRANSPORTU % rok 2000
GAŁĄŹ TRANSPORTU |
% 2000 |
t. kolejowy t. morski t. samochodowy t. rurociągowy żegl. śródlądowa t. lotniczy |
31,8 29,4 25,3 10,7 2,8 0,09 |
Dlaczego transport samochodowy konkuruje z koleją?
TRANSPORT KOLEJOWY
W Polsce gęstość linii kolejowych dużo większa niż średnia w UE. Transport kolejowy jest droższy, bo musi troszczyć się o własną infrastrukturę. Głównie jest MONOPOL, poza USA (państwo utrzymuje tory kolejowe), Kanada, Szwajcaria.
Pomysł na uleczenie transportu kolejowego:
oddzielić
wprowadzenie wolnej konkurencji do 2008r., ma być dowolna ilość firm
PKP nie będzie monopolistą.
TRANSPORT SAMOCHODOWY
defaworyzacja transportu samochodowego- wstrzymywanie rozwoju tego transportu
jest on prologistyczny
jedyny transport dom ↔ dom (jedyna taka gałąź transportu)
wada- szkodzi środowisku
Co wchodzi w zakres zewnętrznych kosztów transportu samochodowego?
zanieczyszczenie środowiska, wody, powietrza
hałas
wypadki i katastrofy transportowe (13 śmierci dziennie, 7.000 rocznie)
zajmowanie terenu (autostrada, lotnisko, parkingi)
kongestie- zatłoczenie (korki, spóźnienia, straty)
Podaj 3 priorytetowe kierunki w UE w zakresie transportu.
zapewnienie zróżnicowanego rozwoju sektora transportu (żeby transport rozwijał się równomiernie i żeby zaspokajał potrzeby przewozowe wspólnoty- towary i pasażerowie
zapobieganie nadmiernemu zagęszczeniu ruchu w Europie, bo kongestia kosztuje i powoduje, że wzrastają koszty zewnętrzne w transporcie, walka z kongestią)
kwestia bezpieczeństwa transportu, walka z wypadkami drogowymi, walka z niebezpieczeństwem na morzu
Kolej- eksploatacja infrastruktur, pomoc UE
TINA- rozbudowa infrastruktury transportowej w krajach aplikujących (2001- 2013) i w tym samym czasie ma być zrealizowany program poprawy infrastruktury w krajach kandydujących do UE. W tych ramach w Polsce ceny Programu przebudowy dróg krajowych w latach 2001- 2015 za 150 mld zł. Ok. 15 tys km dróg o wytrzymałości 11,5 tony. Ok. połowa funduszy tzn 77 mld, a reszta z rządu lub kredytów.
Przewozy międzynarodowe (taryfy, ceny)
TARYFA- to podany do publicznej wiadomości wykaz stawek przewozowych- za daną cenę kolej ma obowiązek przewiezienia. Może też być upust od ceny.
W żegludze śródlądowej- ceny umowne.
Transport morski i lotniczy są obydwa rodzaje cen.
-na liniach regularnych obowiązują taryfy
-przy czarterach transportowych obowiązują ceny umowne.
Konferencje żeglugowe- kartel- rynek zorganizowany, ta organizacja dba o ustalanie taryf by uniknąć nadmiernej konkurencji, troszczy się o podział ładunków (upusty w transporcie morskim to rabaty).
IATA- International Air Transport Association- ustala taryfy i podział linii.
Jedyne nieelastyczne to ceny promocyjne.
Zmiany w systemie dróg (15 lat- 11,5 tony nacisku na oś)
w Polsce ceny Programu przebudowy dróg krajowych w latach 2001- 2015 za 150 mld zł. Ok. 15 tys km dróg o wytrzymałości 11,5 tony. Ok. połowa funduszy tzn 77 mld, a reszta z rządu lub kredytów.
Podział narzędzi wykorzystywanych w polityce transportowej.
narzędzia ekonomiczne (parametryczne)
stawki taryfowe
podatki
cła
składki ubezpieczeniowe
amortyzacje
ulgi podatkowe
dotacje, subwencje (w zasadzie zakazane, ale są wyjątki: przy restrukturyzacji, są dotacje nielegalne, poufne)
stopa %
okres kredytowania, warunki kredytowe
karencja
płace oraz obciążenia systemów płacowych
zamówienia rządowe
Narzędzia pozaekonomiczne (pozaparametryczne)
licencje, koncesje, limity, zezwolenia
zarządzanie i rozporządzanie administracyjne
akty normatywne prawne instrumenty
normy techniczne
Pozaekonomiczne instrumenty informacyjne TIR
Obowiązujące obecnie instytucje
Podmioty polityki transportowej: (droga ustawy transportowej)
Ministerstwo Transportu i Gospodarki Morskiej (Jerzy Widzyk- minister TYLKO DO 1.01.2002r., POTEM NIE MAMY TEGO MINISTERSTWA)
Komitet Ekonomiczny Rady Ministrów (Janusz Sztajnhof)
Rada Ministrów
Komisja Transportu i Łączności
Sejm
Senat
Sejm
Prezydent
RZĄD EUROPEJSKI jest w nim Komisja Transportowa, której i my będziemy podlegać. Jej szefem jest Romano Prodi.
6 gałęzi transportu - udział % w transporcie poszczególnych gałęzi
ROLA POSZCZEGÓLNYCH GAŁĘZI TRANSPORTU W POLSCE
GAŁĄŹ TRANSPORTU |
1998R. TYS.TON |
UDZIAŁ % |
1999r. UDZIAŁ% |
SAMOCHODOWY |
1.077.295 |
79,2 |
80,3 |
KOLEJOWY |
206.391 |
15,2 |
13,9 |
RUROCIĄGI |
40.742 |
3,0 |
3,3 |
Ż. MORSKA |
25.362 |
1,9 |
1,7 |
Ż. ŚRÓDLĄDOWA |
9.376 |
0,7 |
0,8 |
LOTNICZY |
33 |
0,0 |
0,0 |
OGÓŁEM |
1.359.199 |
100 |
100 |