Krwinki białe - od 4 tys. do 10 tys. w 1 mm³. Ich główną funkcją jest udział w procesach odpornościowych. Zadanie to pełnią poza naczyniami krwionośnymi z których wydostaja się do przestrzeni poza komórkowej przez pory śródbłonka naczyń włosowatych za pomocą ruchów pełzakowatych. Zjawisko to nazywa się diapedezą. Krwinki białe są zdolne do przemieszczania się w kierunku miejsca pojawienia się ciała obcego na zasadzie chemotaksji. Podział krwinek białych: Granulocyty obojętnochłonne najliczniejsze spośród granulocytów wykazują właściwości żerne i często nazywane są mikrofagami. Docierają one bardzo szybko w dużej ilości do miejsca infekcji i dokonują fagocytozy napotkanych tam drobnoustrojów. Oprócz aktywności fagocytarnej granulocyty obojętnochłonne produkują substancje mobilizujące inne komórki immumokompetentne do przeciwdziałania zagrożeniu powstają w organizmie. Granulocyty kwasochłonne występują w niewielkiej ilości we krwi a liczba ich znacznie wzrasta podczas stanów uczuleniowych i w zakażaniach pasożytniczych. Są one zdolne do fagocytozy i wykazują działania przeciwchistaminowe. Granulocyty zasadochłonne najmniej liczne spośród granulocytów produkują głównie heparynę która zapobiega krzepnięciu krwi. Biorą one także udział w reakcjach alergicznych. Monocyty są największymi komórkami spośród krwinek białych. Po przejściu z naczyń krwionośnych do różnych tkanek ulegają podziałom i zmieniają swój kształt, przekształcając się w formy zwane makrofagami. Limfocyty stanowią bardzo zróżnicowaną subpopulację krwinek białych. Poszczególne formy limfocytów powstają w wyniku różnicowania się linii prekursorowych komórek limfoidalnych które powstają z komórek macierzystych szpiku. Fibrynogen- białko włókienkowe z grupy globulin; składnik osocza krwi; zbud. z 2 jednakowych podjednostek, każda z nich składa się z 3 łańcuchów peptydowych; wraz z enzymem trombiną uczestniczy w procesie krzepnięcia krwi tworząc fibrynę wytwarzany jest on w wątrobie. Odporność swoista humoralna- gdy z antygenem walczą komórki immunokompetentne za pomocą przeciwciał wydzielanych do płynów ustrojowych. Za odporność humoralną odpowiedzialne są komórki plazmatyczne które uwalniają do płynów ustrojowych przeciwciała skierowane przeciwko antygenowi. Proces produkcji przeciwciał wymaga wcześniejszego pobudzenia limfocytów B do przekształcenia w komórki plazmatyczne. Powstałe komórki plazmatyczne rozpoczynają intensywną produkcję przeciwciał ale wyczerpują się szybko i krótko żyją. Część limfocytów B po kontakcie z antygenem nie przekształca się w komórki plazmatyczne lecz tworzy długo żyjące komórki pamięci immunologicznej. Odporność humoralna bierna- nabywana wówczas gdy organizm otrzymuje gotowe przeciwciała. Jest ona zróżnicowana na naturalną i sztuczną. Układ odpornościowy płodu i noworodka w pierwszym okresie życia nie wytwarza przeciwciał jednakże matka dostarcza je drogą naturalną- płodowi na zasadzie transportu przez barierę łożyskową a noworodkowi w siarze. Nabywają w ten sposób odporność bierną naturalną. Osobnik któremu zostanie podana surowica z gotowymi przeciwciałami nabywa odporność bierną sztuczną. Fagocytoza-(pochłanianie bakterii, fragmentów tkanek, substancji org. przez fagocyty; u pierwotniaków forma odżywiania się, u wyższych zwierząt i człowieka element mechanizmu obronnego przeciw infekcji i w usuwaniu produktów rozpadu własnych tkanek.) najpierw antygen zostaje wytropiony a następnie podlega fagocytozie dokonywanej przez mikro- i makrofagi. Podczas fagocytozy następuje fragmentacja i przekształcenie antygenu w postać w jakiej może on być „zaprezentowany” odpowiednim limfocytom procesowi fagocytozy i następującej po nim prezentacji antygenu towarzyszy sekrecja interleukiny-1 która pobudza wszystkie limfocyty z wyjątkiem limfocytów Ts. Globuliny osocza dzieli się na klasy α, β, γ. Globuliny α i β spełniają rolę wielu transporterów min. żelaza(transferryna), miedzi(ceruloplazmina), niektórych mikroelementów i witamin, lipidów, a także hormonów. Do β- globulin należą izoaglutyniny oraz liczne enzymy m.in. biorące udział w procesie tworzenia i rozpuszczania skrzepu. W osoczu najwięcej jest globulin klasy γ do których zalicza się immunoglobuliny czyli przeciwciała biorące udział w reakcjach obronnych organizmu. Krążenie wieńcowe- tzw. układ własny krążenia serca. Za zastawkami półksiężycowatymi bezpośrednio od aorty odchodzą dwie tętnice wieńcowe prawa i lewa. Tętnica prawa naczynia prawą część serca w niewielkim stopniu jej gałązki docierają do lewej komory. Lewa tętnica wieńcowa naczynia lewą komorę. Przez lewą tętnicę przepływa 85%krwi krążenia sercowego. Odpływ krwi z mięśnia sercowego odbywa się przez układ żylny powierzchniowy i głęboki. Krew zbierana układem żylnym powierzchniowym z komory lewej odprowadza krew bezpośrednio do zatoki wieńcowej natomiast z prawego serca wpada do prawego przedsionka. Żyły układu głębokiego odprowadzają krew bezpośrednio do komór i przedsionków. Rodzaje zastawek- w ujściu przedsionkowo-komorowym lewym znajduje się zastawka przedsionkowo-komorowa lewa zwana dwudzielną lub mitralną. Ujście przedsionkowo-komorowe prawe jest zaopatrzone w zastawkę przedsionkowo-komorową prawą zwaną trójdzielną. U ujścia aorty z lewej komory oraz u ujścia tętnicy płucnej z prawej komory znajdują się zastawki typu półksiężycowatego. Krwiobieg duży- rozpoczyna się w lewej komorze z której odchodzi tętnica główna- aorta a następnie tętnicami krew rozprowadzana jest do narządów i tkanek. Po przejściu przez naczynia włosowate krew płynie naczyniami żylnymi. Do prawego przedsionka krew dopływa żyłą czczą przednią i żyłą czczą tylnią. Krwiobieg mały- zaczyna się w prawej komorze w której bierze początek tętnica płucna po przejściu przez sieć naczyń włosowatych w płucach krew dociera żyłami płucnymi do lewego przedsionka. Prędkość liniowa krwi- przepływ krwi to liniowe przemieszczanie się jej strumienia wzdłuż naczynia. Siłą napędową są skurcze komór. W aorcie szybkość przepływu jest związana z naprzemiennie występującymi skurczami i rozkurczami komór. Wzrasta w czasie skurczu i maleje podczas rozkurczu. Średnio wynosi ok. 500mm\s. w miarę oddalania się od aorty i zwiększania przekroju łożyska tętniczego prędkość przepływu maleje osiągając najmniejszą wartość podczas przepływu przez naczynia włosowate 0,5mm/s. w miarę zmniejszania się przekroju łożyska żylnego prędkość wzrasta przy wejściu żył czczych do prawego przedsionka wynosi ok. 250mm/s.

Grupy krwi	Aglutynogeny	Izoaglutyniny
A	A	Anty-B(β)
B	B	Anty-A(α)
AB	AB	Brak
0	brak	Anty-A(α) Anty-B(β)

Brak czynnika Rh w krwinkach czerwonych u ludzi (15%)określa się jako Rh^-. Czynnik Rh składa się z wielu aglutynogenów spośród których najliczniejszy jest aglutynogen D.

1. zwieracze przedwłośniczkowe; 2. tętniczka; 3. zespolenie tętniczo-żylne; 4. naczynia włosowate; 5. metaarteriola; 6. żyłka.

Białka w osoczu: albuminy, globuliny, fibrynogen. Czynniki fizykochemiczne odporności nieswoistej: Do nieswoistych czynników humoralnych występujących w płynach ustrojowych zalicza się: układ dopełniacza, interferon, a także transferrynę i laktoferrynę. Układ dopełniacza obejmuje dziewięć podstawowych składników (C1-C9), w sumie jest ich około 30. składniki te maja właściwości enzymatyczne ale są wydzielane w formie nieaktywnej. Charakterystyczne dla nich jest to, że nie rozpoznają antygenu co decyduje o zaliczeniu ich do śladowych odporności nieswoistej. W głównej mierze podlegają one aktywacji przez kompleksy antygen - przeciwciało. Należy zaznaczyć, że antygen w tym przypadku ma postać komórkową a przeciwciała nie są w stanie samodzielnie go zniszczyć. Kompleksy te inicjują wieloetapowy proces aktywacji składników dopełniacza (C1-C9), który początkowo zachodzi na powierzchni komórki przeznaczonej do zniszczenia. W końcowych etapach tego procesu dochodzi do utworzenia kompleksu ze składników dopełniacza C5b-C9 wykazującego właściwości cytolityczne. Powstały kompleks uszkadza błonę komórkową i powoduje śmierć komórki. Interferon jest wytwarzany w komórkach pod wpływem czynników indukujących. Po wydzieleniu i dotarciu do innych komórek posiadających specyficzne dla niego receptory hamuje on proces translacji co ogranicza w nich powielanie cząsteczek wirusa. Do nieswoistych procesów obronnych zalicza się również fagocytozę, której dokonują komórki żerne - mikrofagi i makrofagi. Fagocyty wiążą napotkane obce komórki poprzez swoje niespecyficzne receptory błonowe i ulegają aktywacji. Połączenie fagocytu z obcą komórką może również nastąpić poprzez receptory dla dopełniacza C3b lub dla fragmentu Fc przeciwciała. W pobudzonym fagocycie powstają toksyczne metabolity tlenu i zaczynają przemieszczać się lizosomy. Następnie obce ciało zostaje otoczone przez pseudopodia i zamknięte w fagosomie, który łączy się z lizosomami. Powstają fagolizosomy w których następuje rozkład intruza. Odporność typu komórkowego swoista: odporność swoistą typu komórkowego ( jeśli te komórki wchodzą w bezpośredni kontakt z antygenem. W dopowiedzi typu komórkowego uczestniczą limfocyty Te oraz komórek NK i K wykazujące właściwości cytotoksyczne. Wymienione komórki ulegają silnej aktywacji podczas bezpośredniego kontaktu ze zwalczaną komórką a następnie wydzielają substancje cytotoksyczne które ostatecznie powodują zabicie intruza. W tym procesie w odróżnieniu od fagocytozy zwalczane komórki nie są pożerane przez komórki o działaniu cytotoksycznym. Komórki uczestniczące w odpowiedzi typu komórkowego różnią się między sobą sposobem rozpoznawania antygenu. Grupy krwi u zwierząt: krowa(A,B,C,F,J,L,M,R',S,T',Z), koń(A,C,D,K,P,Q,U), świnia(A,B,C,D,E,F,G,H,I,J,K,L,M,N,O), owca(A,B,C,D,M,R,X),kura(A,B,C,D,E,F,G,H,J,K,M,O,P)

---