Cechy dobrego negocjatora:
asertywność ( umiejętność otwartego i bezpośredniego sposobu wyrażania myśli, uczuć, przekonań lub pragnień w sposób respektu jacy stanowisko partnera),
umiejętność radzenia sobie z własnym emocjami,
wewnątrz sterowność - poczucie że samemu jest się decydentem (decyzyjność)
zintegrowana i silna odporność na stres
otwartość i elastyczność w myśleniu
praktyczna integracja (inteligencja która pozwala załatwić sprawy praktyczne)
elastyczność (być przygotowanym na różne warianty; utrudnienia, ułatwienia, na zarzuty partnera)
cierpliwość
kultura osobista.
Umiejętności praktyczne dobrego negocjatora:
umiejętności związane z efektywnym komunikowaniem się (umiejętność poprawnego komunikowania się; słuchania i „wyławiania” najważniejszych treści; u. zadawania pytań)
świadomość, jasność w sferze swoich celów i hierarchii wartości
znajomość i umiejętność stosowania technik negocjacji
umiejętność pracy zespołowej
umiejętność posługiwania się emocjami (u. wykorzystania emocji, np., tonu głosu)
umiejętność posługiwania się argumentami (a muszą być dobrze przemyślane)
umiejętność słuchania i wycia gania wniosków
umiejętność zadawania pytań.
Negocjacje jako forma rozwiązywania konfliktów
Konflikt zachodzi gdy co najmniej 2 osoby lub grupy spostrzegają trudne do pogodzenia różnice poglądów lub interesów i podejmują działania, aby te sytuacje zmienić.
3 etapy konfliktu
sprzeczka (różnica zdań, stanowisk)
starcie (jedyny etap w którym podejmujemy decyzje o negocjacjach)
kryzys (hamuje proces negocjacji).
Sposoby rozwiązywania negocjacji:
negocjacje, najbardziej efektywny sposób twórczy
2. wzajemne ignorowanie konfliktu
3.deprecjacja osoby lub grupy (odsuwanie)
4. arbitraż (np. podajemy sprawę do sądu)
Żeby negocjacje były twórcze (efektywne) muszą być spełnione warunki:
rozpoczęcie negocjacji w dobrym momencie
dokładne rozpoznanie źródeł i istoty konfliktu (warunkuje efektywne negocjacje).
umiejętność przekonania przeciwnika do swoich poglądów, przekonań, nie denerwując go równocześnie.
Rodzaje podłoża konfliktu:
1. konflikt danych (gdy strony nie otrzymują poprawnych danych, bądź są przekazane nie całkowite lub niepoprawne, albo w ogóle ich nie ma)
2.konflikt relacji (zachodzi w przypadku błędnego postrzegania zjawisk i braku wzajemnego kontaktu, relacji.
3. konflikt wartości (pojawia się w przypadku różnic przyjętego systemu wartości)
4. konflikt interesów (odmienność potrzeb dwóch stron).
NEGOCJACJE JAKO FORMA ZASPOKAJANIA POTRZEB
Abraham Maslow podział potrzeb:
fizjologiczne
bezpieczeństwa
miłości i przynależności
dowartościowania
samorealizacji
wiedzy i rozumienia
estetyczna.
Zaspokajanie potrzeb następuje wg gradacji ww.
Stailera Benesa:
gromadzenia środków finansowych
zachowania posiadanych rzeczy (wynaturzenie np. sknerstwo)
agresji
wsparcia
odrzucenia
szanowania
ochrony
podobieństwa
opieki
unikania wstydu
poniżenia; dwa aspekty:
kogoś np. sadyzm
osoby które dobrze się czują jak ich ktoś poniża
prezentowania się, prestiż
nienaruszalności
popadnięcia w niełaskę
obwiniania
dominacji
przeciwdziałania
planowania, wynaturzanie pedantyzm
uznania
budowania
autonomii
osiągnięć
wiedzy
informowania wynaturzenie plotkarstwo
zabawy
porządku
3 problemy w zaspokajaniu potrzeb:
możliwe precyzyjne ustalenie potrzeb własnych i oponenta,
przyjęcie założenia że generalnie negocjator działa w kierunku zaspokojenia swoich potrzeb, ale także w pewnym stopniu potrzeb oponenta
dostosowanie odpowiednich technik prowadzenia negocjacji do tej zasady.
6 wariantów zaspokajania potrzeb w negocjacji:
negocjator działa w kierunku zaspokojenia potrzeb własnych i oponenta
negocjator pozwala oponentowi działać w kierunku zaspokojenia jego potrzeb
negocjator działa w kierunku zaspokojenia potrzeb oponenta i swoich własnych potrzeb
negocjator działa wbrew swoim potrzebom
negocjator działa wbrew potrzebom oponenta
negocjator działa wbrew potrzebom oponenta i własnym.
Przygotowania do negocjacji.
4 etapy podstawowe negocjacji:
I przygotowanie
II wymiana poglądów i debata generalna
III zgłaszanie propozycji
IV dochodzenie do porozumienia zakończone konkretną formą.
I etap warunkuje o powodzeniu.
Ma dwa aspekty:
przygotowanie metoryczne- bardzo precyzyjnie ustalić o co chodzi nam
i partnerowi, określić cele negocjacji czyli celów naszych przeciwników, z reguły celów jest kilka, trzeba ustalić hierarchię wartości tych celów, określenie
i sprecyzowanie granic w jakich będziemy się poruszać (czyli co możemy odpuścić), ustalenie możliwych alternatywnych rozwiązań, pogłębianie wiedzy o problemach które mamy negocjować np. aspekt finansowy, formalno - prawny. Cała pogłębiona analiza przeciwników w 2 aspektach: szerokim (instytucjonalnym) oraz znajomość naszych potencjalnych partnerów negocjacyjnych.
przygotowanie organizacyjne
ustalenie jakie będą negocjacje (zespołowe, indywidualne),
ustalenie terminu negocjacji (rozpoczęcia i zakończenia)
ustalenie miejsca negocjacji (u nas, u partnera, na neutralnym gruncie)
przygotowanie instrukcji negocjacyjnej (określa nam pole manewru).
DEBATA
Debata:
element informacyjny
wymiana pytań.
Element informacji: informacje bardzo konkretne, zwarte, nie można kłamać, informacje przedstawiane przeciwnikowi nie mogą go drażnić, muszą to być informacje dotyczące sedna sprawy. Człowiek mówi także ciałem (gesty, mimika), mowa ta jest bardzo ważna, w negocjacjach mowa ciała mówi znakomicie o odbiorze informacji, wyznacznik tego co rozmówca chce nam przekazać.
Wymiana pytań czyli odpowiedzi i pytania:
jakie pytanie zadać,
jak je sformułować,
kiedy je zadać( zadanie pytania przedwcześnie może zrujnować debatę, tak samo jest w sytuacji gdy zadamy pytanie za późno).
W teorii kilka funkcji pytań:
Teoretyczne:
przyciąganie uwagi np. co słychać,
zdobywanie informacji,
wywoływanie myślenia,
wyciąganie wniosków.
Podstawowe funkcje pytań.
Pytania nie mogą obrażać naszego przeciwnika, nie zadajemy pytań dotyczących kwestii osobistych.
Pytaniem nie należy przypierać kogoś do ściany, kultura zadawania pytań to bardzo ważna umiejętność.
Pytania mogą być proste i skomplikowane.
Jakie mogą być odpowiedzi na pytania:
często używaną formułą jest pozostawienie partnera z przekonaniem że na to już odpowiedzieliśmy,
odpowiedź niepełna (dotyczy obszaru tylko tego co jest nam wygodne)
odpowiedź nieprecyzyjna
zniechęcenie partnera do dalszego zadawania pytań
Rolą debaty negocjacyjnej jest dojście do rozwiązań, dlatego ważną sprawą jest umiejętność stawiania tez, naszych propozycji, postulatów.
Przy każdym naszym postulacie staramy się uprzytomnić partnerowi że propozycja jest zarówno korzystna dla obu stron czyli dla niego i potencjalnego partnera.
W trakcie negocjacji nigdy nie zaczynamy od ustępstw, występują one dopiero w trakcie debaty.
Stawianie precyzyjnych wniosków i pytań to powodzenie debaty. Bardzo ważną rzeczą jest żeby w trakcie negocjacji dyskusyjnych nie doszło do rozmów jednej strony.
Negocjacje kończą się konkretną sprawą np. podpisaniem umowy.
Techniki używane w trakcie negocjacji.
Rozróżniamy:
strategia negocjacji, jest to zespół technik stosowanych w negocjacji
taktyka negocjacji, jest zestaw sposobów służących realizacji strategii.
Dwie strategie:
kiedy (wyczucie czasu w trackie procesu negocjacyjnego)
jak i gdzie ( jak działa i w jakim miejscu zastosowano strategię).
Techniki dotyczące strategii kiedy:
wyczekiwania polega na odwlekaniu całego procesu, decyzji, bardzo istotną sprawą jest wyczucie kiedy tą technikę przestaniemy stosować,
zaskoczenie naszego partnera różnymi sprawami, sytuacjami np. zamiana w zespole negocjacyjnym, wprowadzenie nowej informacji,
„a teraz rób co chcesz”
wycofanie się np. z postulatów, stanowiska, argumentacji,
pozorne wycofywanie się,
ograniczenie kompetencji,
zmylenie przeciwnika tzw. gra pozorów.
Techniki dotyczące strategii gdzie:
udziału tzn. podkreślenie faktu że nie jesteśmy sami,
asocjacji (ty i ja), wykazanie wspólnych korzyści,
dysocjacji (negatywna) wykazanie że propozycja przedstawiona przez partnera jest bez sensu,
rozstajnych dróg, zagmatwanie i skomplikowanie sprawy tak że nic już z tego nie wyniknie,
próbki losowej, technika służąca argumentacji,
salami (plasterek po plasterku)
wideł, rozmyślne przedstawienie naszej propozycji o wiele wyżej niż jest tego warta, a później w trakcie dyskusji przedstawienie na najniższym progu,
pełnomocnictwa.
PORADY PRAKTYCZNE DLA DOBREGO NEGOCJATORA:
uświadomienie własnego celu (cel strategiczny),
uznanie naszego przeciwnika : jego oczekiwania oraz słabe punkty,
dokładne przeanalizowanie siebie,
zadbać o przebieg negocjacji (warunki organizacyjne).
Proces negocjacyjny porady ogólne:
słuchaj wyraźnie wypowiedzi, nie przerywaj,
ważne jest jak człowiek mówi (gestykulacja, mimika),
zadawaj pytania (precyzyjnie),
jak najmniej emocji,
nie obrażać partnera, nie powoduj negatywnych reakcji,
wychwytuj konkretne propozycje i ustosunkowuj się do nich,
ignoruj emocjonalne wypowiedzi partnera,
odpowiedni dobór zespołu negocjacyjnego,
zadbanie i stworzenie przyjaznej atmosfery i klimatu obrad,
dobór języka negocjacji, muszą ustalić dobrowolnie obie strony,
negocjacje muszą kończyć się czymś konkretnym.
Zasady praktyczne dla negocjatora:
1. aby zostać dobrym negocjatorem naucz się odczytywać potrzeby drugiej strony,
2. przeprowadź wizualizację swoich celów,
3. podczas negocjacji zawsze bądź gotów do kompromisu,
4. dobierz strategie w zależności od negocjacji,
5. jasno sprecyzuj zakres odpowiedzi mediatora,
6.określ swoje priorytety i ustąp w ważnych sprawach,
7. zachowaj elastyczną postawę (jest to oznaka siły a nie słabości),
8. zapisz wszystkie cele i uporządkuj według stopnia ważności,
9.zdobądź wszystkie kluczowe informacje związane z procesem negocjacji,
10. podczas negocjacji nie okazuj irytacji, frustracji,
11. rób przerwy co najmniej co 2 godziny,
12. lider powinien móc nawiązać kontakt wzrokowy ze wszystkimi uczestnikami,
13. rozpocznij negocjacje od ogólnych, a nie kontrowersyjnych tematów,
14. dokładnie analizuj propozycje drugiej strony,
15. nie daj się zaskoczyć ukrytym planem przeciwnika,
16. dawaj do zrozumienia że każdy kompromis na który idziesz jest dużą stratą,
17. angażuj się jedynie w konstruktywne spory,
18. wyznacz jednego członka zespołu który będzie wychwytywał wzajemne próby porozumienia się przeciwnika,
19. obserwuj zmiany w mowie ciała przeciwnika,
20. nigdy nie urażaj przeciwnika,
21. unikaj negocjacji pod koniec dnia,
22. nawiązuj kontakt wzrokowy, tak że każde ustępstwo jest dużą stratą,
23. nie ustępuj jeśli nie otrzymasz czegoś w zamian,
24. zapisuj dokładnie wszystkie postanowienia przed końcem negocjacji,
25. składając swoją ofertę wiążącą obserwuj drugą stronę,
26. jeśli będziesz grzeczny i stanowczy zyskasz raczej a nie stracisz szacunek przeciwnika,
27. nie ulegaj pokusie działania „oko za oko”,
28. postrzegaj zaangażowanie strony trzeciej jako pozytywny ruch, a nie jako porażkę,
29. zrób dobre wrażenie na końcu negocjacji.
Zastosowanie elementów protokołu dyplomatycznego do negocjacji:
protokólarne powitanie i pożegnanie gości (według hierarchii),
rozsadzanie musi odpowiadać zasadom p.d.,
właściwe przygotowanie przyjęć, bankietów,
zapewnienie odpowiedniej oprawy podpisania dokumentu końcowego,
przygotowanie upominków.