Zarządzanie płynnością finansową banku
Ryzyko płynności płatniczej:
zagrożenie wywiązywania się przez bank z zobowiązań wobec klientów na skutek braku płynnych środków finansowych (zwłaszcza gotówki).
Wg art. 8 Prawa Bankowego "Bank jest zobowiązany do utrzymywania płynności płatniczej dostosowanej do rozmiarów i zakresu prowadzonej działalności."
Czynniki zagrażające płynności banku:
niespłacenie przez klientów wierzytelności we wskazanym terminie,
nieoczekiwanie wysokie wypłaty z banku i spowodowanie w ten sposób dużego, nieplanowanego zapotrzebowania na gotówkę, któremu bank może nie sprostać,
czynniki ogólne np.: sytuacja polityczna,
upowszechnienie mechanizmów paniki rynkowej wywołane informacją o kiepskiej kondycji finansowej banku, przenoszące się na cały system bankowy,
nieprzewidywalne straty poniesione przez bank, które zmniejszają możliwości finansowe i płatnicze banku.
W XIX w. obowiązywała tzw. złota reguła bankowa, która opierała się na założeniu, że terminom płatności pasywów powinny odpowiadać odpowiednie kwoty i terminy aktywów (bank może wykorzystywać pozyskane pieniądze na okresy nie dłuższe niż te, na jakie je pozyskuje)
II. Wraz z rozwojem bankowości zaczęto odchodzić od tej reguły i zastąpiono ją inną, tzw. regułą osadu we wkładach.
Zauważono bowiem, że jeśli chodzi o kształtowanie się wkładów a'vista to całość tych wkładów można podzielić na dwie frakcje:
zmienną - dla niej utrzymuje się konieczność zapewnienia płynnej gotówki,
tzw. osad we wkładach, który może być przeznaczony na kredyty krótkoterminowe. Zjawisko osadu we wkładach występuje także w odniesieniu do wkładów krótkoterminowych. Depozyty krótkoterminowe można również podzielić na 2 części:
- część wycofywaną po upływie terminu zapadalności,
część rolowaną, którą można przeznaczyć na kredyty średnioterminowe.
Reguła przesunięć - aktywna polityka inwestowania prowadzona przez bank powinna być tak zorganizowana aby w przypadku powstania napięcia w zakresie płynności likwidacja aktywów przed ich umownie przewidzianym terminem mogła nastąpić bez większych strat.
Reguła ta zapewnia możliwość wykorzystania dla zapewnienia płynności także np. tych aktywów jak zobowiązania wekslowe, które jeszcze nie są wymagalne.
Reguła maksymalnego obciążenia z jednej strony uwzględnia formalne terminy płatności pasywów, z drugiej jednak strony zwraca znacznie mniejszą uwagę na terminy płatności aktywów, eksponując możliwość ich odstąpienia przed tym terminem. Brzmi następująco:
Bank musi pod groźbą upadłości przestrzegać zasady, by suma strat, które bank poniósł z tytułu wyzbywania się wierzytelności przed terminem ich wymagalności w celu utrzymania płynności finansowej nie przekroczyła funduszy własnych banku.
W ostatnich latach znacznie poprawiły się możliwości banków na poprawę płynności finansowej poprzez sekurytyzację tj. możliwość zamiany długoterminowych wierzytelności banku na zbywalne papiery wartościowe a następnie na pieniądz płynny. Bank posiada w swoim portfelu długoterminowe należności (np.: 30-sto letnie kredyty hipoteczne pod budowę domu) i na podstawie tych kredytów w określonej procedurze emitowane są akcje i w ten sposób bank zamiast posiadać długoterminowe należności posiada długoterminowe akcje, które są łatwo zbywalne.
Obecnie banki również zabezpieczają swoją płynność poprzez codzienny monitoring ich płynności finansowej.
Banki obecnie mają więcej możliwości zapewnienia płynności finansowej, a mianowicie mogą to zrobić poprzez:
wyzbywanie się łatwo zbywalnych instrumentów finansowych bez konieczności ryzyka ponoszenia nadmiernego kosztu,
wyprzedaż wierzytelności (stary sposób, które jest w tej chwili mniej kosztowny niż w przeszłości ze względu na rynek wierzytelności, który się stworzył),
droga sekurytyzacji długoterminowych aktywów,
zaciąganie pożyczek na rynku międzybankowym,
zaciągnięcie pożyczki lombardowej w banku centralnym
Do oceny płynności finansowej stosowane są różne współczynniki płynności - jednym z nich jest współczynnik płynności bieżącej:
WPB - współczynnik płynności bieżącej
jeżeli:
WPB = (0,7;0,9> - dobra płynność
WPB = 0,7 dostateczna płynność
WPB < 0,7 - słaba płynność
w zasadzie WPB powinien być większy od 0,9
Wyszukiwarka