Wiktor B. Szkołwski
Wskrzeszenie słowa
najdawniejsza twórczość poetycka - tworzenie słów
dziś słowa umarły, ale nowe słowa były żywe i obrazowe
każde słowo jest tropem → odczytując dawne znaczenie dochodzi się do startego obrazu, zdumiewa nas jego piękność, bo dziś już jej nie ma
słowa używane jako pojęcia ogólne, pozbawione obrazowości, używane w mowie potocznej - zautomatyzowały się → nie odczuwa się ich wewnętrznej i zewnętrznej formy
forma wewnętrzna → obrazowa
forma zewnętrzna → dźwiękowa
dziś nie widzimy, ale rozpoznajemy → czytając nie musimy prześledzić każdej litery, no rozpoznajemy słowo po pierwszej i ostatniej
przeżycie artystyczne, to przeżycie formy
pojęcia przechodząc od poezji do prozy nie zmieniły treści, ale zmieniły formę → słowo zatracając formę odbywa wędrówkę od poezji do prozy
materiał sztuki musi być żywy, drogocenny → tak rodzi się epitet, który nie wnosi do słowa nic nowego,
ale wskrzesza umarłą obrazowość
słowo ożywione przez epitet znów staje się słowem poetyckim
z biegiem czasu epitet też się ściera, osłuchuje, przestaje być wyczuwalny → zaczęto stosować
go mechanicznie, stał się epitetem stałym
epitety stałe starły się, nie wywołują już wrażenia obrazowości i nie zaspokajają jego wymagań → powstają nowe epitety, gromadzą się, w końcu powstają epitety złożone
dzieje epitetu to dzieje stylu poetyckiego w skrócie → obrazują drogę wszelkich form sztuki, które tak samo jak epitet żyją, kostnieją i zamierają
ludzie nie zwracają uwago na śmierć form sztuki, bagatelizują stare, osłuchują się (przyzwyczajają się
do czegoś i nie robi to na nich wrażenia)
kamienieją nie tylko słowa i epitety, w skamienielinę mogą zmienić się całe sytuacje
los utworów dawnych artystów jest taki sam, jak los samego słowa → odbywają drogę od poezji ku prozie
przyzwyczajenie odgradza nad od zdolności przeżywania dzieł klasyków → nawet geniusz może nie uchwycić form stworzonych przez dawne epoki
złudzenie przeżywania starej sztuki podtrzymują uczestniczące w nim elementy w stosunku do sztuki - zewnętrzne → literatura posiada najwięcej takich elementów
dziś często ocenia się artystów ze względu na ilość szlachetnych myśli zawartych w ich dziełach
architektura: opis budynków zaprojektowanych tak, że wyglądają jakby się waliły → forma i sens łuku
są dziś niewyczuwalne i dlatego stosowane niedorzecznie
cytaty: często wplata się do wypowiedzi cytaty bez znajomości utworu z którego pochodzą i kontekstu
w jakim słowa zostały użyte → nikt nie zwraca na to uwagi
szerokie masy zadowalają się sztuką jarmarczną → sztuka jarmarczna to znak śmierci sztuki, w czasach, gdy formy sztuki żyły, nikt nie zniósłby straganiarskiej ochydy
dawna sztuka już umarła, a nowa jeszcze się nie narodziła - straciliśmy zdolność odczuwania świata
tylko stworzenie nowych form sztuki może przywrócić ludziom zdolność odczuwania świata, wskrzesić rzeczy i zabić pesymizm
improwizowanie → futuryzm → poeci próbują wskrzesić nowe słowo i żywą formę
futuryści: ich chwyty poetyckie, to formy ogólnego myślenia językowego, które zostały przez nich wprowadzone do poezji tak, jak pierwsze wieki chrześcijaństwa wprowadziły do niej rym, zapewne zawsze istniejący w języku
ten nowy język jest niezrozumiały, nie jest nawet podobny do języka ojczystego
historia sztuki poucza, że język poezji to nie język zrozumiały, ale tylko wpółzrozumiały
→ stąd stosowanie języka archaicznego etc. (niezrozumiałego), który trzeba od razu tłumaczyć
poezja religijna prawie wszystkich narodów jest napisana właśnie takim na wpół zrozumiałym językiem → jest on dla czytelnika (dzięki swej niezwykłości) bardziej obrazowy
należy stworzyć nowy, zwarty język, obliczony na widzenie, a nie na rozpoznawanie
to jest mój przykład, ale podobny do tego, który jest w artykule, nieco bardziej zrozumiały chyba