IV. STRONA STOSUNKU PRACY.
Pracownik.
Pracownikiem może być tylko osoba fizyczna, zatrudniona na podstawie umowy o pracę, wyboru, powołania, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę ( art. 2 ). Pracownikiem może być osoba, która ukończyła 18 lat ( art. 22 par. 2 ) a także osoba niepełnoletnia na warunkach określonych w przepisach o zatrudnieniu młodocianych. Pracownikami są także osoby zatrudnione w urzędach państwowych. Pracownikiem jest tylko osoba, która wykonuje pracę w ramach stosunku pracy.
Zdolność do bycia pracownikiem.
Zdolność do bycia pracownikiem zależy tylko i wyłącznie od wieku.
Zdolność do czynności prawnych w zakresie stosunku pracy.
Według artykułu 22 par. 3 KP osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może bez zgody przedstawiciela ustawowego nawiązać stosunek pracy oraz dokonywać czynności prawnych, które dotyczą tego stosunku. Jeżeli natomiast stosunek ten może sprzeciwiać się dobru tej osoby, przedstawiciel ustawowy może za zezwoleniem sądu opiekuńczego stosunek ten rozwiązać.
Ograniczoną zdolność do czynności prawnych mają małoletni, którzy ukończyli lat 13, oraz osoby ubezwłasnowolnione częściowo.
Osoba pełnoletnia posiadająca ograniczoną zdolność do czynności prawnych nie z powodu wieku, lecz z innych przyczyn ma zdolność do zawarcia umowy o prace w charakterze pracownika. W tym samym art. mieszczą się także osoby, które maja ograniczoną zdolność do czynności prawnych ze względu na wiek. K.P przewiduje, że zabronione jest zatrudnianie osoby, która nie ukończyła lat 16. ( art. 190 par2) . na tle art. 22 par. 3 widzimy, że zakaz zatrudniania młodocianych nie stwierdza bezwzględnej nieważności umowy o pracę. Z tym, że umowa taka nie powinna być kontynuowana, tylko jak najszybciej zakończona.
Osoby, które nie ukończyły lat 13, oraz osoby ubezwłasnowolnione całkowicie, nie maja zdolności do czynności prawnych w zakresie stosunku pracy.
Pracodawca.
Zgodnie z artykułem 3 KP pracodawcą jest jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, jeśli zatrudniają one pracowników, nie jest pracodawca jednostka organizacyjna będąca własnością osoby fizycznej.
2.1. Pojęcie pracodawcy.
Jednostkami organizacyjnymi zatrudniającymi pracowników są przedsiębiorstwa państwowe, urzędy, spółdzielnie, organizacje społeczne, publiczne, spółki, stowarzyszenia i wszelkie inne jednostki nie będące osobami fizycznymi, które występują samodzielnie jako strony nawiązujące stosunki z pracownikami na podstawie umowy o prace, powołania, wyboru czy mianowania. Jako pracodawcy mogą występować także jednostki organizacyjne dużych przedsiębiorstw wyposażonych w samodzielność.
2.2. Zdolność pracodawcy do czynności i działań prawnych.
Za pracodawcę będącego jednostką organizacyjna, czynności w sprawach z zakresu prawa pracy dokonuje osoba lub organ zarządzający tą jednostką albo inna wyznaczona do tego osoba.
W stosunkach, których strona jest jednostka organizacyjna zatrudniająca pracowników osoba prawna działa przez swoje organy.
Jeżeli jednostka organizacyjna będąca pracodawcą jest osobą prawną i organ zarządzający jest tożsamy z jej organem, to w sprawach z zakresu prawa pracy jednostka ta działa przez swoje organy.
Gdy jednostka organizacyjna nie posiada osobowości prawnej lub jest osoba prawną ale ma odrębny organ, który zarządza zakładem wówczas tych czynności z zakresu prawa pracy dokonują za nią organ zarządzający lub wyznaczona do tego osoba.
Zdolność do czynności prawnych z zakresu prawa pracy mają wszystkie jednostki organizacyjne będące pracodawcami w rozumieniu art. 3 .
Czynności z zakresu prawa pracy może dokonywać jakakolwiek wyznaczona do tego osoba.
Jednostki organizacyjne mają także zdolność do stosunków procesowych prawa pracy.
2.3. Przekształcenia organizacyjne po stronie pracodawcy.