UWAGI DO WYKONYWANIA ĆWICZEN LABORATORYJNYCH.

Niniejsze instrukcje zawierają zadania do wykonania w trakcie zajęć laboratoryjnych realizowanych w ramach przedmiotu „ Miernictwo elektroniczne „ . Przygotowując materiały do ćwiczeń założono, że studenci wysłuchali wykładów z przedmiotu ,stąd w instrukcjach niezbyt szeroko potraktowano materiały teoretyczne wprowadzające w tematykę ćwiczeń.

Zasadniczym celem zajęć laboratoryjnych jest kształtowanie umiejętności metrologi-cznych, takich jak m.in. : prawidłowe zaplanowanie pomiarów, poprawna organizacja stano-wiska pomiarowego, właściwa eksploatacja aparatury oraz interpretacja wyników pomiarów. Poprawne i sprawne wykonawstwo ćwiczeń laboratoryjnych wymaga przestrzegania określo-nych zasad postępowania w laboratorium.

W trakcie zajęć w laboratorium :

1. Przygotowanie układu pomiarowego rozpocząć od połączenia obwodu prądowego, tzn. elementów włączanych do obwodu szeregowo, np. amperomierzy, cewek prądowych watomierzy, odbiorników a następnie włączanych w obwód równolegle, np. woltomie-rzy, cewek napięciowych watomierzy itp. Przyrządy powinny być tak ustawione, aby był zapewniony łatwy odczyt ich wskazań i dostęp do elementów regulacyjnych. Wszelkie połączenia w układzie należy wykonywać starannie i przejrzyście, unikając krzyżowania się przewodów.

2. Połączony układ pomiarowy należy przedstawić prowadzącemu zajęcia do sprawdze -

nia. Bez jego zgody nie wolno włączać napięcia zasilającego obwód.

3. Rozpoczynając pomiary ustawiamy na przyrządach pomiarowych możliwie duże zakresy pomiarowe. Po włączeniu zasilania korygujemy dobór zakresów tak, aby błąd wynikający z niewykorzystania zakresu był możliwie mały. W celu uniknięcia pomyłek każdy pomiar powinien być dwukrotnie sprawdzony. Wszystkie wyniki pomiarów należy wpisywać bezpośrednio do tabel pomiarowych bez przeliczeń i zaokrągleń. Protokół pomiarów po zakończeniu ćwiczenia należy przedstawić prowadzącemu zajęcia do wglądu i podpisu.

4. W protokole ćwiczenia oprócz składu zespołu biorącego udział w zajęciach i daty

wykonania ćwiczenia, powinno się znajdować :

a)tytuł ćwiczenia,

b)schematy układów pomiarowych,

c)spis przyrządów używanych podczas ćwiczenia - wymieniając przyrządy należy

podać ich parametry użytkowe i metrologiczne ( typ, klasę dokładności, zakres)

oraz numer fabryczny przyrządu ,

d)tabele z wynikami pomiarów.

5. Protokół z ćwiczenia jest podstawą do opracowania sprawozdania, które powinno zawierać te same elementy składowe. Staje się on jednocześnie obowiązkowym załącz-nikiem do sprawozdania.

6. Sprawozdanie należy zakończyć wnioskami interpretującymi otrzymane w trakcie pomiarów wyniki oraz obliczenia.

Końcowy ( kompletny ) wynik pomiaru należy przedstawiać zgodnie z zasadami, w postaci pary liczb, z których jedna jest wartością zmierzoną X ( surowy wynik pomiaru ), a druga niedokładnością inaczej niepewnością jej wyznaczenia. Niepewność pomiaru określa się w postaci symetrycznego przedziału :

± Δ_max X

gdzie Δ_maxX - bezwzględny błąd graniczny pomiaru ( niepewność bezwzględna pomiaru,

określona na podstawie klasy dokładności stosowanych przyrządów

pomiarowych ).

stąd końcowy wynik pomiaru :

X ± Δ_maxX

Dokładność zapisu wyniku pomiaru zależy od ilości cyfr znaczących zawartych w zapisie koń-cowym. Cyfrą znaczącą jest każda cyfra z wyjątkiem zer na początku liczby dziesiętnej, np. liczba 0,063 ma tylko dwie cyfry znaczące i jest mniej dokładna od liczby 63,00 mającej cztery cyfry znaczące.

Przy końcowym zapisie wyniku pomiaru obowiązują pewne zasady [5] :

1. Niepewność pomiaru należy zaokrąglać w górę, ale tak, aby zaokrąglenie nie zwiększało jego wartości o więcej niż 20 %, pozostawiając w zapisie jedną maksimum dwie cyfry znaczące, np. liczbę 0,678 zaokrągla się do wartości 0,7 ( jedna cyfra znacząca ), zaś liczbę 0,128 do wartości 0,13 ( dwie cyfry znaczące ).

2. Wartość zmierzoną X , zaokrągla się w sposób przyjęty w matematyce. Ostatnia cyfra znacząca pozostaje niezmieniona, jeżeli pierwsza cyfra odrzucana jest mniejsza niż pięć,

zwiększona zaś o 1, jeżeli odrzucana jest większa lub równa pięć (≥5).

1. Wartość liczbowa wyniku pomiaru i jego niepewności powinny mieć ostatnie cyfry znaczące na tych samych miejscach dziesiętnych, np. wynik pomiaru :

5,768 ± 0,075, zapisujemy jako 5,77 ± 0,08.

Zawarte w końcowej części każdej instrukcji ćwiczenia przykładowe zagadnienia teore-tyczne powinny ułatwić studentom każdorazowo przygotowanie się do realizacji ćwiczenia i zaliczenia kolokwium wstępnego.

Problematyka zaproponowana w niektórych ćwiczeniach jest zbyt obszerna, aby mogłą być rzetelnie wykonana w czasie przewidzianym na laboratorium, dlatego prowadzący zajęcia może decydować o stopniu jego realizacji.

Literatura :

[1]. PRACA ZBIOROWA pod redakcją Frankiewicz I.: Miernictwo elektroniczne

i elektryczne. Wrocław. Polit. Wrocł. 1992

[2]. PRACA ZBIOROWA pod redakcją D. Koczeli : Miernictwo elektryczne - ćwiczenia

laboratoryjne . Polit. Wrocł. 2001

[3]. CHWALEBA A., PONIŃSKI M., SIEDLECKI A. : Metrologia elektryczna. Warszawa

WNT. 1998

[4]. DACKO G., JASKULSKI J., KOCZELA D.: Miernictwo elektryczne. Wrocław. Polit.

Wrocławska. 1993

[5]. RYDZEWSKI J.: Pomiary oscyloskopowe. Warszawa.WNT.1994.

Kolegium Karkonoskie Laboratorium miernictwa

2

Uwagi do wykonywania ćwiczeń

---