MAJĄTEK OBROTOWT PRZEDSIĘBIORSTWA

Rodzaje majątku obrotowego:

• majątek rzeczowy

• majątek obrotowy

Majątek rzeczowy według zasad rachunkowości obejmuje:

• wyroby gotowe

• zapasy produkcyjne:

• materiałowe

• produkcja nie zakończona (półprodukty, produkty w toku)

• towary handlowe

Rola majątku obrotowego w przedsiębiorstwie:

1. Zapewnia ochronę procesów gospodarczych przed zakłóceniami oraz zapewnia ich stabilizację - przejawia się to w ciągłości produkcji i świadczenia usług .

2. Przyczynia się do pełniejszego wykorzystania czynników wytwórczych - czyli pracy i majątku trwałego.

3. Wiąże środki finansowe przedsiębiorstwa i obniża jego płynność finansową - ma to miejsce szczególnie w przypadku długotrwałego cyklu zużycia środków obrotowych (im dłuższy cykl, tym większa kumulacja środków obrotowych).

Efektywne gospodarowanie majątkiem wiąże się z następującymi kryteriami:

1. Materiałochłonność

Oznacza stopień wykorzystania materiałów mierzony porównywaniem nakładów z efektami produkcyjnymi.

Wyróżniamy:

• materiałochłonność całkowitą produkcji - udział kosztów materiałów w kosztach całkowitych

• materiałochłonność jednostkową produktu - zużycie materiału na jednostkę produktu

Materiałochłonność ma szczególne znaczenie w walce konkurencyjnej.

Zmniejszenie materiałochłonności oznacza dla przedsiębiorstwa mniejsze koszty.

Badanie materiałochłonności służy wykrywaniu możliwości obniżenia zużycia materiałów.

Do obniżenia zużycia materiałów przyczynia się:

• postęp techniczny (technologiczny)

• postęp konstrukcyjny - eliminacja zbędnych części, wybór optymalnych zasad funkcjonowania, miniaturyzacja wyrobów, obniżenie stopnia komplikacji

2. Normalizacja i unifikacja

Oznacza tworzenie jednolitych kryteriów dotyczących czynności i właściwości przedmiotów oraz zmniejszenie ich różnorodności, co umożliwia produkcję masową.

Normowanie zużycia zmierza do ustalenia najbardziej celowego i ekonomicznego poziomu nakładów materiałowych.

Normy pełnią funkcję:

• planistyczną - służą planowaniu zużycia i wielkości zapasów

• kontrolno-analityczną - służą ocenie poziomu zużycia materiałów

3. Kontrola zużycia

Kontrola wstępna - polega na dysponowaniu materiałami na podstawie limitów poboru.

Kontrola bieżąca - przestrzeganie reżimu technicznego w fazie produkcji

Kontrola wynikowa - rozliczanie zużytych materiałów.

ZAPASY

Rola zapasów w przedsiębiorstwie:

• zapewnienie ciągłości produkcji

• zapewnienie ciągłości obsługi klienta

Zapasy materiałów powstają w wyniku:

• różnicy efektywności dostaw i zużycia

• odchyleń zużycia praktycznego od planowanego

Zapasy produkcji nieukończonej powstają w wyniku:

• wielofazowości procesu produkcyjnego

Zapasy wyrobów gotowych powstają w wyniku:

• różnic pomiędzy strumieniem produkcji i zbytu

• konieczności zapewnienia rytmicznych dostaw odpowiedniej wielkości

Czynniki, które kształtują zapasy produkcyjna:

• zewnętrzne (poza przedsiębiorstwem ) - wiążą się:

• ze sposobami produkcji

• z infrastrukturą zaopatrzenia

• z uwarunkowaniami danej branży (warunki dostaw, sezonowość)

• wewnętrzne (związane z organizacją działalności przedsiębiorstwa i prowadzoną gospodarką zapasami):

• warunki magazynowe

• charakter produkcji

• własności materiałów

Podstawowe zasady ekonomii zapasów produkcyjnych obejmują:

• minimalizację nakładów na zakup, prowadzanie i utrzymanie zapasów

• zapewnienie ciągłości produkcji i rytmiczność obsługi klienta

• niedopuszczenie do nadmiernych zapasów

• niedopuszczenie do zbędnych zapasów

• przeciwdziałanie stratom ilościowym i jakościowym

• optymalizację przepływów materiałowych

Norma zapasów ma dwojaki charakter:

• rzeczowy - oznacza , że zapasy nie powinny przekraczać określonych ilości

• finansowy- oznacza, że wartość zapasów nie powinna przekraczać określonej kwoty, która:

• będzie uwzględniała wartość zapasów rezerwowych (muszą zapewniać ciągłość produkcji)

• będzie uwzględniała cykl dostaw (ilość dni pomiędzy dostawami)

• średnie zużycie materiałów

Metody zarządzania zapasami:

• metody dynamiczne (klasyczne), obejmują:

• model poziomu zapasów , wyznaczającego moment zamawiania - po przekroczeniu wielkości krytycznej zapasu dochodzi do złożenia zamówienia w tej samej ilości, co zawsze, ale ze zmiennym cyklem dostaw

• model stałego cyklu zamawiania, przy zmiennej wielkości zamówień - wielkość zamawianej ilości ulega zmianie, przy jednakowych odstępach czasu między dostawami

• metody optymalizacyjne - normy zapasów ustala się na podstawie minimalizacji funkcji kosztów całkowitych, na które składają się:

• koszty tworzenia zapasów

• koszty utrzymania zapasów

• koszty wyczerpania zapasów

• metoda rachunku ABC - zasada Pareto - 20% elementów składowych decyduje o 80% efektu końcowego - 20/80)

• metody statystyczne - normy zapasów ustala się na podstawie danych z dostaw ubiegłych oraz przewidywanych zmian zużycia w okresie planowanym

Wielkość zapasu rezerwowego, czyli zapewniającego ciągłość produkcji, określa się na podstawie:

• statystycznych opóźnień w dostawach lub

• średniego czasu potrzebnego na zorganizowanie nowej dostawy

Ekonomika zaopatrzenia

Obejmuje:

1. Proste planowanie zakupów - czyli określenie potrzeb zakupowych jako różnicy pomiędzy zasobami posiadanymi i wymaganymi dla zapewnienia ciągłości produkcji

2. Marketing zaopatrzenia - czyli zespół decyzji i działań odnośnie środków produkcji z wykorzystaniem najkorzystniejszych źródeł oraz możliwością wpływu na dostawców

Cztery najważniejsze obszary marketingu zakupu obejmują:

• przedmiot zakupu

• cenę zakupu

• źródło zaopatrzenia:

• usytuowanie dostaw

• liczba dostaw

• wielkość dostaw

• stałość powiązań

• komunikację z otoczeniem zaopatrzeniowym

3. Politykę zaopatrzenia (make or buy) - decyzje dotyczące tego, co samemu produkować, a co kupować

4. Zagadnienia logistyczne:

• zapewnienie ciągłości dostaw i produkcji

• zapewnienie płynnego funkcjonowania systemu powiązań przedsiębiorstwa z otoczeniem

5. Wykorzystywanie koncepcji cyklu życia produktu w zaopatrzeniu

MAJĄTEK FINANSOWY PRZEDSIĘBIORSTWA

Obejmuje:

• należności i roszczenia - środki przedsiębiorstwa, których poziom należy minimalizować

• środki pieniężne - rezerwa niezbędna do regulowania bieżących zobowiązań finansowych - są niezbędne do utrzymania płynności finansowej

• papiery wartościowe

Rola kapitału w realizacji celów przedsiębiorstwa

Poszukiwanie przez firmie kapitału związane jest nieodłącznie z celami działanie każdego przedsiębiorstwa.

Wybór źródeł pozyskiwania kapitału w dużej mierze zależeć będzie od stanowiska wobec ryzyka rynkowego w aspekcie konkurencji jak i oceny własnej pozycji na rynku.

Problem tan można rozpatrywać także przez pryzmat możliwości adaptacji przedsiębiorstwa do ciągle zmieniających się warunków otoczenia, dających nowe możliwości finansowania i jednocześnie zwiększających ryzyko.

STRATEGIE POZYSKIWANIA KAPITAŁU

Jedną ze strategii pozyskiwania kapitału jest przyjęcia określonej struktury majątkowo-kapitałowej.

Innym punktem spojrzenia na wybór źródeł finansowania jest analiza kosztów pozyskiwania kapitału, który w rozumieniu przedsiębiorstwa powinien być niższy niż same zyski, co jest także uzależnione od samej polityki podziałów zysku, a także od kierunku przeznaczenia nadwyżek finansowych.

Inną strategią wyboru odpowiedniej polityki finansowania jest strategia uwzględniająca wyniki zewnętrzne niezależne od przedsiębiorstwa.

Zasadnicza rolę odgrywa:

• polityka podatkowa danego kraju a także

• zakres działalności rządu - ulgi podatkowa związane z działalnością inwestycyjną, ale też możliwości wykorzystania rozwiązań podatkowych dla stworzenia większego zainteresowania określonymi źródłami kapitału

Korzystanie z kapitału zewnętrznego jest racjonalne wtedy, gdy służy zarówno realizacji planów krótkoterminowych, ale również strategii celów długookresowych.

Cel:

• krótkoterminowy - maksymalizacja zysków

• długookresowy - maksymalizacja wartości firmy

Krótkookresowym celem jest:

• zapewnienie nieprzerwanej działalności

• utrzymanie płynności finansowej - zdolności do terminowania zobowiązań

• zapewnienie wystarczającego poziomu zapasów oraz środków pieniężnych niezbędnych do prowadzenia działalności bieżącej

Finanse przedsiębiorstw - 5w 18 XI 2005

22

---