Niedrożność
definicja: zatrzymanie przechodzenia treści przez przewód pokarmowy
Osiowe objawy:
Wymioty
Zatrzymanie gazów i stolca
Wzdęcie
Dynamika objawów
Wysoka niedrożność - np.. Zwężenie odźwiernika:
Wymioty (+)
Wzdęcie (-), czasem rozdęty żołądek
Zatrzymanie gazów i stolca (-)
Dynamika objawów c.d.
Niska niedrożność: np. Odbytnicy
Wymioty (-)
Wzdęcie (+)
Zatrzymanie gazów i stolca (+)
Podział niedrożności
Mechaniczna
Jest to obecność organicznej przeszkody
Porażenna:
ruchy robaczkowe jelit są zaburzone
Perystaltyka (+); niedrożność (+)
Niedrożnosć mechaniczna:
uwięzgnięcie
zatkanie
Skręt
Wgłobienie
Niedrożnosć mechaniczna z uwięzgnięcia:
Dotyczy najczęściej jelita cienkiego (80% niedrożności)
Przyczyny:
Chorzy uprzednio operowani: ZROSTY
(blizna na brzuchu, czasami po latach ledwo widoczna!)
Zrosty:
powstanie: laparotomia indukuje reakcję zapalną - tworzenie włóknika →kolagen→obkurczanie→zaciskanie pasma łącznotkankowego (zasada obkurczania się rany!)
Chorzy nie operowani: uwięzgnięcie jelita we wrotach przepukliny
Chorzy uprzednio operowani mogą mieć uwiezgnietą przepuklinę, a chorzy z nieuwięzgniętą przepukliną mogą mieć niedrożność zrostową
Niedrożność mechaniczna z zatkania
Dotyczy głównie jelita grubego (15% niedrożności)
Najczęstszą przyczyną - rak jelita grubego
Głównie w lewej połowie okrężnicy
Raki prawej połowy okrężnicy - objawy:
Krwawienie
Macalny guz
Rzadko niedrozność - przyczyny:
Stolec w prawej połowie okrężnicy jest płynny
Prawa połowa jest szarsza niż lewa
Biologia guza
Niedrożność ze skręcenia (e torsione)
Dotyczy najczęściej esicy
Czynnik ułatwiajacy powstanie
długa krezka
esica, 60-80%; kątnica, 20-40%
Niedrożność z wgłobienia: (e invaginatione)
Częsta u dzieci
Miejsce: wgłabia się końcowy fragment jelita cienkiego do kątnicy
Objawy:
Ból brzucha
Obecność guza (bolesny)
Malinowy stolec
Rzadnie przyczyny niedrożnosci: nierożnosć żółciowa
Złóg żółciowy przez przetokę pomiędzy pecherzykiem i dwunastnica przemieszcza się do jelita
Przyczyny niedrożności porażennej
Metaboliczne
Hypokalemia
Hypomagnezemia
Hyponatremia
Kwasica cukrzycowa
Uremia
Porphyria
Zatrucie metalami cieżkimi
Dalsze przyczyny niedrożności porażennej:
Odpowiedź na zapalenie w jamie brzusznej:
Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego, zapalenie pęcherzyka żółciowego, zapalenie uchyłków
Odpowiedź na zapalenie w przestrzeni zaotrzewnowej
Krwiak zaotrzewnowy,
Zapalenie nerek
Zapalenie trzustki,
Urazy rdzenia i miednicy
Dalsze przyczyny niedrożności porażennej:
Leki:
Narkotyki
Rozkurczowe,
Używane w leczeniu choroby Parkinsona
inne
Schorzenia w których dochodzi do uszkodzenia nerwów:
Cukrzyca
Stwardnienie rozsiane
Skleroderma
Toczeń trzewny
Choroba Hirschsprunga
Niedrożność pooperacyjna:
Niedrożnosć występujaca po zabiegach na jamie brzusznej
Zazwyczaj perystaltyka jelita cienkiego powraca po 24-48 h.
Żołądek 48 godz.
Okrężnica 3-5 dni.
Rozpoznanie:
Badanie kliniczne+obrazowe
Leczenie:
Wyrównanie zaburzeń wodno-elektrolitowych
Szybki wlew soli fizjologicznej do uzyskania wydalania moczu (0.5 mL/kg masy ciała/ godzinę
Korekcja niedoboru potasu, alkalozy lub kwasicy,
Cewnik do pęcherza!
Leczenie cd:
SONDA żołądkowa:
Zapobiega:
Wymiotom
Rozdęciu żołądka
Zachłyśnięciu się w trakcie indukcji znieczulenia
Umożliwia częściową dekompresję jelita cienkiego
Leczenie cd:
Intubacja jelita cienkiego:
Sonda Miller-Abbott or Cantor'a).
Pod kontrolą rtg wprowadza się zgłębnik aż do zastawki krętniczo-kątniczej
Umożliwia wycofanie się częściowej niedrożności
W przypadku całkowitej niedrożności (np. Uwięzgnięcia przepukliny) jest to postępowanie nieodpowiednie
Leczenie: stosowanie antybiotyków
Okres okołooperacyjny:
Wskazana antybiotykoterapia z powodu wzrostu ilości bakterii w świetle niedrożnego jelita.
Leczenie operacyjne
W niedrożnosci zrostowej - usunięcie zrostów,
Uwięzgnieta przepuklina - odprowadzenie, ew resekcja pętli jelitowej
Czas do operacji:
Pacjenci z objawami otrzewnowymi, leukocytozą, gorączką, przyspieszona akcją serca - podejrzani o niedokrwienie i martwicę jelita - powinni być operowani natychmiast.
Chorzy bez cech zapalenia powinni być poddani resuscytacji i operowani ok.. 6-8 godzin od przyjęcia
Pacjenci z niepewnym rozpoznaniem, oddającym stolec i wiatry (częściowo) - obserwacja w warunkach szpitalnych
Leczenie operacyjne niedroznosci jelita grubego: guz zatykający światło
Rak prawej połowy okrężnicy:
Resekcja i pierwotne zespolenie
W przypadku złego stanu miejscowego lub ogólnego chorego: ileostomia
Niedrożność lewej połowy okrężnicy:
Pierwotna resekcja z zespoleniem i przetoką obarczająca - potem zamkniecie przetoki
W stanach ciężkich: tylko przetoka obarczająca
Doświadczony chirurg może zdecydować się na resekcje i zespolenie jednoczasowe
Opieka pooperacyjna
Dekompresja zołądka (sonda!!!) do czasu powrotu ruchów perystaltycznych
Jeżeli chory nie będzie mógł odżywiać się drogą naturalna dłużej niż 5 dni - rozważ wdrożenie żywienia pozajelitowego
Monitorowanie równowagi plynowej i wodno elektrolitowej.
Śmiertelnosć
Niedrozność jelita cienkiego
0-5% (4.5-31% w przypadku zgorzeli jelita)
Niedrożnosć jelita grubego
1- 5 % zapaleniu uchyłków
5-10 % w raku
40-50% w przypadku martwicy jelita grubego
Guz poprzecznicy.
(A) obraz endoskopowy
(B) RTG - wprowadzanie stentu przez guza
(C) obraz w rtg stentu
(D) obraz endoskopowy stentu
3