Wykład 10(AG), 05.05.08:

Teoria Definicji:

1. Definicje:

Istnieją 3 podstawowe znaczenia definicji:

Wszystkie definicje odnoszące się do wyrazów zawsze interpretowane są jako definicje nominalne.

2. Stylizacje:

Np.: Auto to tyle co samochód.

• Stylizacja przedmiotowa-w tej stylizacji jest tak, iż w definicji nie występuje żaden cudzysłów(Auto to tyle co samochód.);

• Stylizacja Słownikowa- nazwa definiowana jest w cudzysłowie(„Auto”);

• Stylizacja Semantyczna-człon definiowany jest wzięty w cudzysłów(„Auto to tyle co samochód.”).

Dwie ostanie stylizacje są stylizacjami metajęzykowymi.

Definicje realne muszą być w stylizacji przedmiotowej.

3. Budowa definicji(nominalnych):

• Część definicji zawierająca wyraz definiowany- definiendum;

• Część określająca znaczenie wyrazu definiowanego-definiens;

• Połączone tzw. spójką definicyjną (znaczy;oznacza;jest to;znaczy tyle co;to jest to samo co;w tedy i tylko w tedy gdy).

4. Odróżnianie definicji realnych od nominalnych(kryteria opracowane przez panią Kotarbińską- żonę tego Kotarbińskiego;)):

1. Definicje nominalne są metajęzykowe a definicje realne wewnątrz językowe;

2. Definicje realne podają informacje o desygnacie w taki sposób, że podają zespół cech istotnych, które tym desygnatom przynależą- czyli istotę rzeczy. Definicje nominalne natomiast podają informacje jednoznaczne-zatem nie można rozstrzygnąć czy coś jest desygnatem danej nazwy czy też nie;

3. Definicje realne ujmują istotę rzeczy rozumianą jako zespół cech, których występowanie decyduje o użyciu kryterium w zwykłej praktyce językowej. Definicje nominalne natomiast tego nie mają;

4. Definicje realne określają istotę rzeczy rozumianą jako zespół cech obiektywnie ważnych a definicje nominalne nie mają tego(jest to kryterium obiektywne);

5. Definicje realne mają na celu wskazanie cech istotnych przedmiotów definiowanych a nominalne tego celu nie maja(jest to kryterium subiektywne).

Te 2 ostatnie kryteria mają największe znaczenie.

5. Stosunki zakresowe jakie zachodzą pomiędzy definicją realną i nominalną:

• Stosunek wykluczania się zakresów;

• Stosunek równoważności- jeżeli ktoś chce scharakteryzować rzecz to musi ją najpierw nazwać;

• Stosunek krzyżowania się zakresów(stosunek niezależności wg. Kazimierza Ajdukiewicza);

• Stosunek zawierania-definicja realna jest nadrzędna do definicji nominalnych.

6. Funkcje definicji:

7. Rodzaje definicji(ze względu na budowę):

Definicje równościowe są tylko jako środki przekładu- tzn., że przekład każdego zdania zawierającego nazwę n na zdanie, które nazwy n nie posiada; pozwalają na eliminację pewnych wyrażeń.

3

Realne:

To takie definicje, które dotyczą przedmiotów; sformułowanie- podanie jednoznacznej charakterystyki jakiegoś przedmiotu; pozwalają na odróżnienie od wszelkich innych przedmiotów; zdanie z języka przedmiotowego; odnosi się do rzeczywistości pozajęzykowej.

Nominalne:

To takie definicje, które definiują wyrazy lub wyrażenia złożone; zdania metajęzykowe;

odnoszą się do języka przedmiotowego (wyłącznie te w logice).

Ostensywne(dejktyczne):

Są to pewne procedury definicyjne, które polegają na tym, że wskazujemy jakiś desygnat nazwy definiowanej i podajemy jego nazwę.

Definicje nominalne:

Definicje równościowe:

Definicje nierównościowe:

Wyraźne:

W jej definiendum jest wyłącznie wyraz definiowany.

Kontekstowe:

Wyraz definiowany w definiendum występuje w kontekście innych wyrazów- np.: n-ta potęga liczby a to iloczyn czynników, z których każdy jest a.

Klasyczne:

Definicję stwarza się przez podanie rodzaju i różnicy gatunkowej; dokł. te 2 elementy są.

Np.: człowiek to istota dwunożna, nieopierzona. Jest tu następująca budowa: A jest to B mające cechę lub cechy C. Zatem A jest to gat., który def.; B jest to termin rodzajowy, zaś C jest różnicą gatunkową.

„Dokonuj definicji poprzez podanie rodzaju i różnicy gatunkowej”.

Nieklasyczne:

Nie mają konstrukcji definicji klasycznej.

Np.: „zboże to...”

Indukcyjne:

Polega na tym, że pośrednio wskazuje przedmioty należące do zakresu wyrażenia definiowanego poprzez wskazanie relacji w jakiej te przedmioty pozostają w odniesieniu do przedm. wyrażonych w warunku wyj.

Przez postulaty:

Składa się z 2 lub więcej zdań zawierających wyrażenie definiowane, które to zdanie uznajemy za prawdziwe i dzięki temu poznajemy znaczenie wyr. def.

Cząstkowe:

Podaje niektóre kryteria zastosowania lub używania definiowanego terminu. Termin definiowany pozostaje nieostry. Są one wyrażone za pomocą zdań implikacji.

Funkcje definicji:

Sprawozdawcza:

Opisuje zastane znaczenia pewnych wyrazów;

są zdaniami prawdziwymi lub fałszywymi- analitycznymi;

nie występują w tekstach prawnych.

Projektująca:

Wprowadza nowy wyraz do języka i w sposób arbitralny nadaje mu znaczenie-

od woli projektującego zależy, jaki wyraz i jakie znaczenie- jest syntetyczna.

Regulująca:

Dotyczą wyrazów bądź wyrażeń już funkcjonujących w języku, które są wieloznaczne lub nieostre;

w arbitralny sposób ustala zakres nazwy nieostrej lub znaczenie jednoznaczne na wieloznaczne(nowe).

- wyłącznie te są w tekstach prawnych (najczęściej regulujące);

- w ten sposób prawodawca eliminuje nieostrość;

- są arbitralne-nie są zd. w sensie logicznym(tylko bowiem def. sprawozdawcze są w sensie log.).

Definicje:

---