Depresja i jej objawy
Depresja jest chorobą w której przynajmniej przez dwa tygodnie utrzymują się przedstawione poniżej objawy:
nastrój depresyjny
utrata radości
obniżenie napędu
pustka emocjonalna
lęk
utrata nadziei
tendencje samobójcze
trudności w podejmowaniu decyzji
kłopoty z koncentracją
W zależności od nasilenia objawów epizody depresji określa się jako łagodne, umiarkowane lub ciężkie. Czasem rozpoznanie depresji może nastręczać pewne trudności. Jest to spowodowane tym, że objawy zespołu depresyjnego nie zawsze mogą być tak oczywiste. Istniejące objawy psychopatologiczne często zrzucane są na karb okoliczności życiowych, trudnych sytuacji i traktowane są jako prawidłowe i zrozumiałe reakcje na obciążenia życiowe. Bardzo ważne jest wczesne rozpoznanie depresji - skraca to niewątpliwie cierpienie chorego. Wiele przypadków może być leczonych już w gabinecie lekarza rodzinnego. Jeśli jednak przebieg choroby jest skomplikowany, a leczenie nastręcza trudności - konieczna jest opieka psychiatryczna i psychoterapeutyczna, a w części przypadków także hospitalizacja. Depresja jest wielkim cierpieniem dla chorego - nie potrafi on cieszyć się życiem, wykonywać pracy zawodowej, a najprostsze czynności sprawiają mu ogromną trudność. Pacjent zmusza się do wykonania jakichkolwiek czynności, a kłopoty z koncentracją powodują, że skarży się na osłabienie pamięci, poczucie niskiej wartości bezradność. Lęk, który jest nieodłącznym objawem depresji i ogromne poczucie winy często powodują pojawienie się myśli i tendencji samobójczych, Dołączają do tego obrazu objawy somatyczne.
Objawy somatyczne:
zaburzenia snu
zmniejszony apetyt prowadzący do spadku masy ciała
zaburzenia popędu seksualnego
dolegliwości fizyczne [bóle, uczucie napięcia, zimna]
ogólne poczucie utraty sił i rześkości
Obniżenie nastroju podlega małym wahaniom z dnia na dzień, jest zwykle niezależne od bieżących wydarzeń, może natomiast wykazywać wahania dobowe (gorsze samopoczucie rano, lepsze w godzinach wieczornych). W przebiegu depresji często występują objawy somatyczne, dlatego jeśli nie można potwierdzić obiektywnie skarg somatycznych, a skargi te nie ustępują pod wpływem leczenia, należy rozważyć możliwość, że za tymi skargami kryje się depresja. Czasami wśród objawów zespołu depresyjnego dominuje poczucie lęku, bądź podniecenia ruchowego, a zaburzenia nastroju maskowane są przez takie objawy jak: rozdrażnienie, nadużywanie alkoholu, zachowania histeryczne, narastanie już poprzednio występujących fobii lub natręctw albo przez dolegliwości hipochondryczne. Często powodem zgłaszania się od lekarza są dolegliwości ze strony narządów wewnętrznych, a nie obniżenie nastroju. Do często zgłaszanych skarg należą:
bóle głowy
bóle pleców
kołatanie serca
bóle brzucha
zaparcia
bóle podczas stosunku płciowego
zaburzenia miesiączkowania
u 2/3 chorych na depresję występują nasilone objawy leku.
Należy pamiętać że u pacjenta z zaburzeniami lękowymi. początkowo bez obniżenia nastroju, w miarę upływu czasu może ujawnić się depresja.
Rozpowszechnienie depresji
Depresje są szeroko rozpowszechnione w społeczeństwie. Najprawdopodobniej to także najczęstsza choroba z jaką styka się lekarz rodzinny. Badania epidemiologiczne wskazują, że w ciągu całego życia choruje na depresję aż 17% populacji ogólnej. Część z tych osób (8-10%) ma objawy o niewielkim nasileniu, które wystarczają jednak do klinicznego rozpoznania depresji.
Postacie depresji
Choroba afektywna jednobiegunowa, w której występują tylko epizody depresji,
depresja w chorobie afektywnej dwubiegunowej (to choroba w której występują epizody manii i depresji)
depresja w zaburzeniach adaptacyjnych,
dystymia
Przyczyny depresji
W powstawaniu depresji biorą udział czynniki:
psychologiczne
środowiskowe
biologiczne
Badania dowodzą, że w prawie wszystkich postaciach depresji, choć w różnym stopniu, odgrywają rolę wszystkie trzy wyżej wymienione czynniki.
Przyczyny psychologiczne:
Sama osobowość i cechy charakteru, to jak reagujemy na sytuacje trudne, nastawienie do samych siebie, umiejętność radzenia sobie z kłopotami, wymagania jakie stawiamy przed sobą, tendencja do reagowania lękiem i niepokojem, to wyznaczniki naszej indywidualnej podatności na zachorowanie na depresję. Często chorobę poprzedza przeżycie utraty kogoś lub czegoś szczególnie ważnego(śmierć odejście, emigracja strata materialna). Predestynowane do zachorowania na depresję są osoby o niskiej samoocenie.
Przyczyny społeczne i środowiskowe
Istotne wydarzenia w najbliższym otoczeniu, relacje z innymi, poczucie akceptacji, stopień zaspokojenia pragnień, mogą wyzwalać rzut depresji i wpływać na jej przebieg.
Przyczyny biologiczne
Przyczyny i patogeneza depresji nie są wciąż poznane. Udowodniony jest wpływ czynników genetycznych, nadal jednak model dziedziczenia nie został jeszcze poznany. Wiele danych wskazuje na to, że w ośrodkowym układzie nerwowym u osób z depresją występują zaburzenia w układzie neuroprzekaźników (serotonina, noradrenalina, dopamina).
Depresja i choroby somatyczne
W dużej części przypadków depresja ma podłoże organiczne. Może być także następstwem przyjmowania niektórych leków. Przed postawieniem diagnozy i wdrożeniem leczenia należy wykluczyć lub rozpoznać schorzenia somatyczne. Zaburzenia depresyjne są często następstwem organicznego uszkodzenia OUN. W tych schorzeniach obraz kliniczny depresji wykazuje duże zróżnicowanie. Może to być przewlekłe, niezbyt nasilone przygnębienie, nieznaczny lęk, bezsenność lub depresja z pobudzeniem, z silnym niepokojem i tendencjami samobójczymi. W niektórych procesach organicznych depresja bywa przez dłuższy czas podstawowym obrazem klinicznym(niekiedy maską) procesu chorobotwórczego. Może nakładać się na: chorobę Parkinsona, pląsawicę Huntingtona, stwardnienie rozsiane, guzy mózgu, stany poudarowe. Istnieje też duża grupa chorych, których depresja jest zjawiskiem wtórnym w stosunku do schorzeń somatycznych. W odniesieniu do tej grupy używamy określenia - "depresja objawowa" (wszelkie zaburzenia hormonalne, schorzenia reumatoidalne). Przed rozpoznaniem depresji należy ustalić, czy pacjent przyjmował leki, które mogą powodować lub wyzwalać objawy choroby. Niektóre środki farmakologiczne mogą nasilać już istniejące zaburzenia depresyjne oraz osłabiać lub znosić wpływ leków przeciwdepresyjnych.