Analityk- osoba bardzo dobrze radząca sobie z analizą różnych problemów
Branżysta-osoba zajmująca się optymalnym rozwiązaniem, przedstawieniem rozwiązań (np. problemu)
Cykl grafu- droga, w której początek pokrywa się z końcem
Diagnostyka techniczna- zajmuje się określaniem stanu technicznego obiektów (w najprostszym przypadku: stanu sprawności bądź niesprawności ale stan może być opisany również funkcją ciągłą) bez ich demontażu
Diagnoza techniczna- jest efektem procesu diagnozowania. Identyfikacja stanu pod kątem przydatności obiektu do dalszej eksploatacji
Droga w grafie-to łańcuch w którym dla każdych dwóch kolejnych łuków koniec poprzedniego jest początkiem następnego
Eksploatacja- jest to obsługiwanie lub użytkowanie pojedynczego środka transportu lub ich grupy. Obejmuje zatem organizacyjne, techniczne, ekonomiczne i społeczne zagadnienia dotyczące współdziałania ludzi i maszyn
Funkcjonalność- Systemy powinny być wyodrębniane ze względu na spełniane funkcje, a nie ze względu na oddzielność przestrzenną
Gęstość prawdopodobieństwa- tej zmiennej losowej f(t) = dF(t) / dt, czyli pochodna F(t) po t. (tangens kąta nachylenia stycznej do krzywej F(t)
Graf- zbiór wierzchołków (węzłów) i zbiór relacji między wierzch (łuków)
Graf dwustanowego procesu eksploatacji środków transportu- dążenie do maksymalizacji zysku przedsiębiorstwa transportowego wymaga realizacji permanentnego procesu optymalizacji eksploatacji środków transportu
Graf spójny- graf w którym każdą parę wierzchołków można połączyć łańcuchem Harmonogram- to graficzna ilustracja czynności technologicznych, zaopatrzeniowych itp. wykorzystywana w planowaniu działania systemów eksploatacji, a także w analizie algorytmów planowania w systemach operacyjnych
Intensywność uszkodzeń - (t) = f(t) / R(t), czyli względny [np. w %] spadek funkcji niezawodności w przedziale, t [np. na godz.]
Kierowanie eksploatacją- to proces oddziaływania na podsystemy użytkowania i obsługiwania celem optymalnej realizacji postawionych zadań. Termin „zadania” może być bardzo szeroko rozumiany. W gospodarce rynkowej może to być np. ogólnie rozumiany zysk. Proces kierowania realizuje się poprzez ciąg optymalnych decyzji. Jakkolwiek zbiór tych decyzji jest bardzo obszerny to obowiązuje zasada, że można podjąć optymalną decyzję (rozwiązać dowolny problem) jeśli dysponuje się dostatecznym zbiorem informacji i odpowiednim algorytmem postępowania. Stąd, podsystem kierowania eksploatacją m.in. gromadzi informacje eksploatacyjne i opracowuje zasady postępowania
Kryteriami optymalizacji mogą być: dochód, koszt, czas, jakość realizacji zadań itp Łańcuch działania- Każde celowe działanie człowieka z urządzeniem. Jest określony trójką uporządkowaną, x-podmiot działania, y-pośr dział, z-przedmiot dział
Łańcuch(optym.)- Ciąg łuków w których każde dwa kolejne łuki są sąsiednie
Łuki sąsiednie - dwa łuki nazywa się sąsiednimi jeśli mają przynajmniej jeden wierzchołek wspólny Metody optymalizacji-oprócz teorii grafów istnieją: -programowanie liniowe ( w tym SIMPLEKS, GEOMETRYCZNA),- metoda PERT,- metody programowania dynamicznego,- metody masowej obsługi
Model- odzwierciedlenie (uproszczenie) rzeczywistości ukierunkowane na cel
Niezawodność(ang. reliability)-jest to własność obiektu mówiąca o tym, czy pracuje on poprawnie (spełnia wszystkie powierzone mu funkcje) przez wymagany przebieg (czasu kalendarzowego, czasu pracy, drogi, włączeń itp. miary eksploatacyjnej starzenia) Niezawodność(jako prawd)- R(t) = 1 - F(t) = P{T>= t}, czyli prawdopodobieństwo nieuszkodzenia przed momentem t
Niezmienność- Określenie systemu powinno być niezmienne w całym toku rozważań. Jest niedopuszczalne, żeby jakieś elementy były raz traktowane jako należące do systemu, innym razem jako nie należące
Obsługi odtwarzające resurs eksploatacyjny- uzupełnienie materiałów eksploatacyjnych (paliwo, woda, olej itp.), - obsługi okresowe (OC, OT1, OT2,sezonowa, diagnostyka itp) Obsługi odtwarzające stan zdatności -(naprawy bieżące)
Obsługi odtwarzające potencjał eksploatacyjny -( naprawy główne)
Obsługa profilaktyczna (preventive maintenance)- obsługa wykonywana w ustalonych odstępach czasu lub zgodnie z ustalonymi kryteriami, mająca na celu zmniejszenie prawdopodobieństwa uszkodzenia lub pogorszenia funkcjonowania obiektu.
Optymalizacja- metoda wyznaczania najlepszego (optymalnego) rozwiązania (poszukiwanie ekstremum funkcji) z punktu widzenia określonego kryterium
Parametry diagnostyczne- Mogą być nimi wprost parametry robocze (realizacja funkcji obiektu np. moc, prędkość itp) jak też i towarzyszące (wtórne np. szumy, drgania, zjawiska świetlne, zapachy itp)
Podejście systemowe- Jego istotą jest wyróżnianie w otaczającej rzeczywistości systemów, czyli zbiorów elementów powiązanych w taki sposób, że tworzą one pewną funkcjonalną całość wyróżniającą się w otoczeniu
Podsystem kierowania eksploatacją - występują w nim procesy zbierania i przetwarzania informacji
Podsystem realizacji eksploatacji - występują w nim głównie fizyczne procesy przetwarzania energii i masy
Podsystem kierowania eksploatacją- występują w nim procesy zbierania i przetwarzania informacji
Pośrednik działania- pośrednikiem w teorii sprawności działania może być narzędzie, np. środek transportu
Potencjał eksploatacyjny- to zapas zdolności środka transportu do wykonywania pracy przewozowej. W procesie użytkowania ma miejsce stopniowy ubytek potencjału eksploatacyjnego. Czas wykonania napraw głównych cechuje zwykle determinizm lub rozkład normalny o niewielkiej wariancji
Problemista-osoba, której zadaniem jest sformułowanie problemu w etapie rozwiązania dowolnego problemu na podstawie informacji, np. branżysty
Prakseologia- inaczej teoria sprawnego działania. Jest dziedziną badań naukowych dotyczących wszelkiego celowego działania ludzkiego
Proces- jest to ciąg zdarzeń w systemie uporządkowany czasem (deterministyczne, losowe) Proces stacjonarny-ciąg zdarzeń w systemie, proces ten nie należy do losowego rodzaju procesu.
Przedmiot działania- w teorii sprawnego działania może to być materia ożywiona lub nieożywiona
Resurs- jest to ustalona doświadczalnie i teoretycznie miara zdolności użytkowej środka transportu, wyrażona w odpowiednich dla tego ŚT jednostkach. Przyjmuje się, że w tym okresie zagwarantowana jest ciągłość i bezpieczeństwo eksploatacji. Przeważnie resurs określony jest czasem pracy (godz., latach) lub przebiegiem,(km, Mm). Po tym okresie wykonuje się obsługi techniczne ŚT. Zabiegi takie nazywane są często profilaktykami. Czas ich wykonania cechuje zwykle determinizm lub rozkład normalny o niewielkiej wariancji Rezerwa gorąca- wszystkie 3 elementy pracują na obciążeniu 1/3, gdy 1 lub 2 wysiądą to 3 przejmuje prace na siebie
Rezerwa zimna- pracuje tylko 1 element, gdy wysiądzie jego prace przejmuje inny. Gotowość pracy elementu zastępczego po jego uruchomieniu
Rozkład Weibulla- Wartość miary eksploatacyjnej starzenia do momentu uszkodzenia T, w którym to przez dobór parametrów można uzyskać poprzednie rozkłady
Rozłączność- Podział na systemy powinien być rozłączny. Znaczy to, że system nie może zawierać elementów należących do kilku systemów na raz
Sieć-graf spójny G, w którym na zbiorze łuków opisano pewną funkcję nieujemną L o wart nieujemnych S=<G,L>
Sieć transp- sieć zbudowana na grafie bez cykli, w której istnieje tylko jedno wejście, oraz jedno wyjście (np. skrzyżowanie dróg)
Stan sprawności- środek transportu można użytkować z pełnym powodzeniem
Stan zdatności- stan techniczny środka transportu w którym wykonuje on wszystkie zasadnicze funkcje robocze. Czas wykonania napraw bieżących cechuje zwykle losowość opisana rozkładem wykładniczym
Stan niesprawności- środek transportu nie posiada założonych właściwości techniczno-eksploatacyjnych
Stan niezdatności- środek transportu nie jest w stanie wykonywać funkcji roboczych.
Struktura niezawodnościowa syst- Z punktu widzenia niezawodności środek transportu jest systemem złożonym. Składa się z układów, zespołów i elementów. Z kolei środek transportu może być elementem całego systemu transportowego. W jednym i drugim przypadku można mówić o strukturze niezawodności systemu
Struktura niezawodnościowa równoległa- jeśli dopiero uszkodzenie wszystkich elementów jest tożsame z uszk całego systemu
Struktura niezawodnościowa szereg- jeśli uszkodzenie dowolnego elementu jest tożsame z uszkodzeniem całego systemu
System- jest to zbiór elementów i relacji między nimi. S=<E, R>
System celowy- cel działania systemów transportowych- przemieszczanie ładunków (materii ożywionej, nieożywionej a nawet informacji)
System użytkowania, Obs. Su- Zbiór układów działania w których środki transportu są użytkowane
System eksploatacji-system zarządzania ekspl, sys użytkownika, sys obsługiwania i relacje między nimi R
Ścisłość- System powinien być określony (zidentyfikowany), aby było wiadomo, co do niego należy, a co nie należy. Określenie systemu może być nawet bardzo ogólne, ale nie może być ogólnikowe
Środek transportu- maszyna transportowa lub istota żywa, dzięki której następuje przemieszczanie ludzi lub ładunków, czyli transport
Transport- przemieszczanie ludzi, ładunków w przestrzeni przy wykorzystaniu odpowiednich środków transportu
Uszkodzenie-zdarzenie polegające na tym, że przynajmniej jedna z cech mierzalnych lub niemierzalnych obiektu przestaje spełniać wymagania
Uszkodzenia skokowe- inaczej awaryjne, charakterystyczne dla nieskorelowanych przekroczeń krytycznych wartości parametrów
Uszkodzenia stopniowe- inaczej parametryczne, charakterystyczne dla starzeniowych przekroczeń deklarowanych wartości
Układ eksploatacji- Łańcuchy użytkowania i obsługiwania wraz otoczeniem
Wykres Ganita-Adamieckiego- za pomocą tego wykresu można stworzyć harmonogram projektu składającego się z wielu zdań rozciągniętych w czasie
Zarządzanie eksploatacją- proces oddziaływania na system eksploatacji dla osiągnięcia wyznaczonych celów (najczęściej maksymalizacja efektywności działania systemu) Zawodność ekspl- dystrybuanta tej zmiennej, czyli prawd uszkodzenia przed momentem t, F(t)=(T<t)
Zupełność-Podział systemu na podsystemy powinien być zupełny. Znaczy to, że system nie może zawierać elementów nie należących do żadnego z jego podsystemów
Zużycie ścierne-(mikroskrawanie, rysowanie, bruzdowanie)
Zużycie adhezyjne-(szczepianie i odrywanie)
Zużycie zmęczeniowe- (spiętrzenie naprężeń, mikropęknięcia, łuszczenie) Zużycie utleniania powierzchni-(adsorpcja i dyfuzja tlenu, tlenki, odwarstwianie) Zużycie korozyjne-(dyfuzja jonów metalu lub tlenu, narastanie warstewek tlenków)
Z. kawitacyjne czynnik wymuszający zmiany stanu technicznego urządzeń (Prawo Bernoulliego- spadek ciśnienia stycznych, wyrywanie cząstek naturalnych)
Zużycie erozyjne-(uderzanie cząstek stałych, cieczy, gazów w materiał, ubytki)
Zużycie cieplne-(spalanie, wytopienie)