1. Co to jest patologia społeczna?
Patologia społeczna wg Adama Podgóreckiego to ten rodzaj zachowania, ten typ instytucji, ten typ funkcjonowania jakiegoś systemu społecznego czy ten rodzaj struktury, który pozostaje w zaadniczej, niedającej się pogodzić sprzeczności ze światopoglądowymi wartościami, które w danej społeczności są akceptowane.
Jest nauka interdyscyplinarną.
J. Malc: Patologia społeczna jest ogółem przypadków śmierci, obniżenia poziomu moralnego, pogorszenia samopoczucia i strat materialnych spowodowanych naruszeniem reguł prakseologicznych, moralnych i prawnych oraz postępowaniem autodestruktywnym.
2. Pojęcie normy.
3. Funkcje i cechy stereotypów.
Cechy:
- ubogie w treści,
- w sposób szczególny kojarzone z emocjami,
- są uogólnieniem,
- mają charakter werbalny ( przenoszone za pomocą języka)
- subiektywna pewność (np. mężczyźni lepiej jeżdżą autem)
- łatwo się utrwalają i są trudne do zmiany
- są spójnie wewnętrznie
- są społeczne
Funkcje:
1. orientacyjna:
- porządkująca - dzięki stereotypom możemy redukować nadmiar informacji i porządkować je w mniejsze całości
- kształtująca - gdy mamy niedobór informacji stereotypy pozwalają dodać brakujące dane
- redukująca dystans poznawczy - w sytuacji, gdy informacje są sprzeczne dzięki stereotypom dokonujemy rozstrzygnięcia niepewności
2. psychologiczna:
- poczucie przewidywalności zdarzeń
- dzieki stereotypom spodziewamy się określonych zachowań innych ludzi zgodnych z naszymi wyobrażeniami
- poczucie bezpieczeństwa - orientacja we współczesnym świecie społecznym
3. integrująca:
- stereotypy dają nam poczucie wspólnotowości
- komunikacyjna - ułatwiają porozumiewanie się z członkami własnej grupy
- kompensacyjna - podnoszą poczucie własnej wartości poprzez odniesienie własnej grupy do innych grup
- kanalizująca agresję - przypisanie innym własnego wrogiego stosunku do świata lub obarczenie innych za własne frustracje (mechanizm przemieszczania)
4. społeczne:
- manipulacyjna - stereotypy to nośniki szczególnego typu informacji o innych są jednostronne, które mogą być umiejętnie wykorzystane, jeśli trafią w ludzkie potrzeby
- unifikacyjne - osoby lub grupy będące przedmiotem stereotypu mogą być postrzegane jako bardziej wewnętrznie jednorodne, niż są w rzeczywistości, zaś grupa własna jako bardziej zróżnicowana.
4. Stareotypy a uprzedzenia:
STEREOTYPY |
UPRZEDZENIA |
- opierają się na niepełnej lub fałszywej wiedzy - źródła tkwią w niewiedzy - źródła tkwią w podświadomości - dotyczy sfery poznawczej i emocjonalnej - dotyczy sfery poznawczej, emocjonalno - motywacyjnej i behawioralnej - mogą być pozytywne i negatywne - dotycza negatywnego stosunku do ludzi - nie wywołują gwałtownych emocji - są bardzo silnie zabarwione emocji - mają charakter bierny - stymulacja do działania - mogą występować bezuprzedzeń - rzadko występują bez stereotypów |
Uprzedzenia człowiek uczy się w procesie socjalizacji.
5. Co to jest agresja, cele i charakter.
Agresja to akt zamierzony mający na celu zaszkodzenie lub zadanie bólu innemu człowiekowi. Może być wyuczona - najsilniejszą rolę w tym procesie uczenia się odgrywa obserwacja, naśladownictwo i osobiste doświadczenia. Agresywane zachowanie może być pojedynczym aktem lub stałą dyspozycją.
Cechy charakterystyczne:
- wzrost brutalizacji zachowan młodzieży (zabójstwa, rozboje, pobicia)
- unifikacja grupowa zachowań młodzieży - agresja powszechna we wszystkich warstwach społ.
- unifikacja płciowa - agresja u dziewczyn i chłopców
- manifestacja zachowań agresywnych - w miejscach nieprzyzwalających, np. szkoła, miejsca publiczne
- obniżenie się wieku nieletnich sprawców zachowan brutalnych.
6. Przyczyny zachowań agresywnych.
- zjawiska anomijne zachodzące w kraju - obniżenie regulacujne znaczenia norm i wartości społecznych
- zalew destruktywnych modeli zachowania będący efektem upowszechnienia się elektronicznych środków przekazu
- doświadczenie przemocy w rodzinie i obserowanie jej w najbliższym otoczeniu
- bezstresowe wychowanie i wiążący się z tym brak jakichkolwiek wymagań
- nadmierny liberalizm wobec młodzieży, którego wynikiem jest deficyt poznawczy i behawioralny w zakresie wartości i wymaganych standardów społ.
7. Wzorce picia alkoholu
1. picie ryzykowne
2. nadużywanie alkoholu
3. uzależnienie od alkoholu
Picie ryzykowne - wystepuje wtedy, kiedy następuje po nim aktywność, np. kierowanie samochodem.
Nadużywanie alkoholu - powtarzający się nieprawidłowy wzorzec picia prowadzący do kliniczne szkód fizycznych, psychicznych lub cierpienia.
Uzaleznienie od alkoholu - alkoholizm - picie prowadzące do ewidentnych szkód fizycznych, psychicznych i społecznych, objawem jest utrata kontroli nad piciem.
8. Fazy rozwoju uzależnienia.
a) faza wstępna ( przedalkoholowa) - powodem do picia są okoliczności, np. spotkania towarzyskie. Alkohol zaczyna przynosić uglę i takie osoby są grupą wysokiego ryzyka. Zaczynają szukać grup gdzie będą mogli coraz częściej pić. Osoby stają się odporne na stres, redukująje piciem. Dwa wzorce wg Jellinka: picie epizodyczne i picie regularne.
b) faza zwiastunów (ostrzegawcza) - zaczyna się od luk pamięciowych po niewielkiej ilości alkoholu. Jednostka zdaje sobie z tego sprawę, zaczyna pić w ukryciu, pije coraz częściej, więcej. Pije, aby zredukować zespół odstawienia. Osoba staje się nieprzwidywalna, nie można na niej polegać, mysli koncentrują się wokół picia.
c) faza krytyczna (ostra) - utrata kontroli nad piciem. Pije dopóki jest w zasięgu alkoholu. Na początku potrafi się kontrolować. Pojawia się głód alkoholowy. Picie naczczo, gromadzenie i ukrywanie alkoholu. Pojawiają się zatrucia. Próbuje zaprzestać picia.
d) faza przewlekła - ciąg picia, czyli wielodniowe pijaństwo. Jednostka wstępuje do grup z marginesu społ., aby tylko móc się napić. Pojawiają się skutki wyniszczenia organizmu, drżenie rąk, utrata kontroli nad czynnościami fizjologicznymi.
9. Skutki uzależnienia i współuzaleznienia.
Skutki uzależnienia:
- sfera osobista - rozpad bliskich więzi, obniżenie się standardu życia często poniżej minimum egzystencji, utrata przyjaciół, utrata mozliwości realizacji waznych życiowych celów, wzrost agresywności, degradacja osobowości, utrata zdrowia, wzrost ubóstwa, izolacja społeczna
- sfera zawodowa - obniżenie kompetencji zawodowych, utrata wiarygodności, ryzyko utraty pracy, spadek mozliwości awansu, amiana warunków pracy
- sfera prawna - naruszenie prawa, problemy z policją
Skutki współuzależnienia:
* zaburzenie poczucia własnej wartości:
- zaburzone poczucie kontroli sytuacji - popadanie w skrajności od apodyktycznej potrzeby kontrolowania się i otoczenia do poczucia bezradności
- uzależnienie samooceny od satysfakcji innych, zadowolenie partnera
- uruchomienie mechanizmów obronnych mających na celu utrzymanie dotychczasowej sytuacji głównie projekcji, przemieszczania, racjonalizacji tworzących cały system zaprzeczeń.
* zaburzenie granic własnego JA - partner osoby uzaleznionej staje się jej cieniem. Próbuje za osobę uzależniona żyć poprawnie.
* wiązanie się ze środowiskami marginesu społecznego - partner uzależnionego podąża jego ścieżkami, w ten sposób poznaje jego znajomych i przebywa z nimi.
10.Rola dziecka w rodzinie uzależnionej
- bohater rodzinny - najstarsze dziecko zastępuje osobe uzależnioną, wykonuje jego zadania domowe, dostarcza wsparcie pozostałym domownikom.
- maskotka - dziecko urocze, starające się rozładować napięcie, rozśmiesza.
- zagubione dziecko - wycofuje się z zycia rodzinnego, stara się nie sprawiać problemów wychowawczych.
- ułatwiacz - stara się wniknąć w życie uzależnionego, odciągnąć go od picia lub redukować negatywne skutki picia.
- kozioł ofiarny, wyrzutek - dziecko zbuntowane, sprawia kłopoty w szkole i w domu, czuje się bezradne i z czasem odrzucone. Wiąże się z innymi grupami, gdzie są odrzuceni.
11. Jak poznać, że ktos zażywa narkotyki.
12.Objawy zażywania narkotyków.
13. Objawy uzależnienia od komputera i internetu.
- nie potrafi kontrolować czasu spędzonego przed komputerem.
- kłamie na temat długości czasu korzystania z komputera
- ponosi straty z powodu długiego czasu przed komputerem
- posluguje się fałszywymi personaliami
- przecenia ważność komputera w swoim życiu
- doświadcza jednocześnie skrajnych uczuć, euforii i poczucia winy z powodu korzystania z internetu
- odczuwa przygnębienie w momencie wyłączenia komputera
- komputer jest głównym źródłem dostarczania rozrywki
- używa komputera, jako ucieczki od smutku i przygnębienia
- ma kłopoty finansowe z powodu ciągłego korzystania
14. Fazy rozwoju uzaleznienia od koputera.
- zaangażowanie- okazjonalne korzystanie z internetu, poznawanie go i nabieranie odwagi. Włączenie komputera ma jakiś cel.
- zastępowanie - korzystanie z komputera staje się regularne, czas przeznaczony jest ograniczany. Poznanie stron bez jakiegokolwiek celu.
- ucieczka - zaniedbywanie obowiązków, problemy z bliskimi, zaczynają się kłamstwa. Komputer staje się wyładowaniem nerwów, oderwaniem się od problemów.
- desperacja - gwałtowna próba powrotu do normalności, pojawiają się wtedy nastepstwa okoliczności zewnętrznych, np.odejście od bliskich, utrata pracy lub odcięcie prądu.