Prawo administracyjne Wykład 04.02.2006 r.
KONSTYTUCYJNE PODSTAWY
SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO
Rozdział VII Konstytucji - samorząd gminny, także rozdział I - art. 16 i 17 → ogólnie o samorządzie terytorialnym
Rozdział VII - szczegółowo omawia samorząd terytorialny,
Art. 16 Konstytucji - ustrój terytorialny RP opiera się na zasadzie decentralizacji,
Art. 17 Konstytucji - samorząd terytorialny uczestniczy w sprawowaniu władzy publicznej i że należy doń wykonywanie istotnej części zadań publicznych
Art. 163 Konstytucji - domniemanie ogólnej właściwości samorządu terytorialnego we wszystkich zadaniach publicznych, które nie zostały zastrzeżone dla organów innych władz publicznych
Art. 10 Konstytucji - zasadza trójpodziału władzy
Samorząd wpisuje się do władzy wykonawczej.
Domniemanie - art. 164 ustęp 3 Konstytucji
Art. 166 ustęp 1 Konstytucji - zaspokajanie potrzeb wspólnoty samorządowej - jest to zadanie własne samorządu terytorialnego ”ustawy zwykłe” - zbiorowe potrzeby.
Samorząd - inne zadania
↓
zadania zlecone
↓
przeprowadzenie poboru do wojska,
przeprowadzanie wyborów parlamentarnych, prezydenckich
samorząd gminy: ewidencjonowanie przedsiębiorców
w/w to zadania zlecone, nie związane z zaspokajaniem potrzeb zbiorowych.
Zadania własne: art. 7 ustawy o samorządzie gminnym
pkt 1 - ład przestrzenny - gminy dysponują władztwem planistycznych:
zezwolenie na budowę,
planowanie zagospodarowania przestrzennego,
co właściciel może uczynić ze swoją nieruchomością
pkt. 3 -
zaopatrzenie w wodę,
odprowadzanie ścieków,
utrzymanie czystości
w/w zadania własne samorządu gminnego
samorząd terytorialny - podstawowa forma decentralizacji
utrzymanie czystości - duże obszary utrzymania
art. 164 Konstytucji - podstawową jednostką samorządu terytorialnego jest GMINA = EGZAMIN!!!!!!!!
Gmina jest najbliżej obywatela.
Gminy - dużo zadań publicznych do wykonania dla wspólnoty do zaspokojenia potrzeb codziennych.
Art. 164 ustęp 1 Konstytucji - Konstytucja mówi o 2-stopniowym samorządzie.
Samorząd lokalny
Samorząd regionalny
Samorząd gminny i powiatowy to samorząd lokalny
Samorząd województwa to samorząd regionalny
Inne jednostki (może ich nie być) określa ustawa, a istnienie gmin jest ustanowione w ustawie.
Art. 165 Konstytucji - jednostki samorządu terytorialnego mają osobowość prawną
Osobowość publiczno-prawne wynika z art. 17 konstytucji - „samorząd wykonuje zadania we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność”.
Art. 165 Konstytucji - własność i inne prawa majątkowe.
Wyposażenie w mienie:
mienie publiczne - kilka kategorii mienia publicznego,
właścicielem podmioty publiczne np.
państwo,
samorząd,
Gospodarowanie mieniem, które dotyczy nieruchomości - „Ustawa o gospodarce nieruchomościami” z 1997 r.
KATEGORIE MIENIA PUBLICZNEGO
wg Bocian
2 kategorie mienia publicznego”
MAJĄTEK ADMINISTRACYJNY
ratusz,
budynek urzędu miasta,
nieruchomość, na której znajduje się szkoła podstawowa
mienie, które służyć może każdemu:
drogi publiczne,
wody publiczne
Wg Ochendowskiego - teoria niemiecka - są 3 kategorie mienia publicznego. Oprócz tych dwóch w/w:
majątek fiskalny tzn. taki, którego administracja publiczna nie powinna mieć.
Przetarg - trzeba zapłacić wszystko do dnia zawarcia umowy
Art. 165 ust. 1
Komunalizacja (proces wyposażania w mienie w stosunku do gmin to KOMUNALIZACJA) - objęła mienie państwowe zwane ogólnonarodowym.
Powiatom przypadło tylko mienie służące do użytku powszechnego oraz majątek administracyjny.
Samorząd gminy - wyposażony w majątek fiskalny → źródło dochodów na realizację zadań
Art. 169 ustęp 1 Konstytucji
PRAWO KOMUNALNE - to prawo o ustroju samorządu terytorialnego. !!!!!!!!!!!!!!!!!!!
Źródła gałęzi prawa:
zręby w konstytucji,
rozwinięcie w ustawach zwykłych,
nie ma w nim miejsca na rozporządzenia
art. 169 ustęp 1 Konstytucji - „jednostki samorządu terytorialnego wykonują zadania za pośrednictwem organów stanowiących i wykonawczych”
ustęp 2 - organy stanowiące, orany wyłaniane w drodze wyborów:
powszechnych,
równych,
bezpośrednich,
tajnych,
nie ma zasady proporcjonalności wyborów
Konstytucja gwarantuje minimum praw i wolności.
Wybory musza być 4-przymiotnikowe, ale mogą być też wybory 5-przymiotnikowe.
Ustęp 3 art. 169 Konstytucji - „Zasady i tryb wyborów oraz odwoływania organów wykonawczych jednostek samorządu terytorialnego określa ustawa”.
samorząd gminny:
Organy wykonawcze - organy monokratyczne
↓
wyłaniane są w drodze wyborów
powszechnych 4-przymiotnikowych
samorząd powiatowy:
województwa:
organ wykonawczy - organ kolegialny
↓
wybory dokonywane są
przez organy stanowiące
ustęp 4 art. 169 - norma kompetencji prawodawczej do określenia wewnętrznego ustroju jednostek samorządu terytorialnego w granicach ustaw.
Art. 171, art. 165 ust. 2
Nadzór jakiemu podlegają j.s.t.
Samorząd działa w warunkach decentralizacji.
Samodzielność j.s.t. podlega ochronie sądowej - art. 165 ust. 2 Konstytucji - skarga samorządu do sądu
Art. 174 ustęp 1
Nadzór z punktu widzenia legalności, a nadto w zakresie wykonywania zadań zleconych z punktu widzenia:
staranności,
gospodarności,
rzetelności,
celowości
I RÓŻNICA - Zasadność wyróżniania zadań własnych i zadań zleconych. Kwestia finansowania zadań. Realizacja zadań własnych - j.s.t. maja same zdobyć sobie środki ze źródeł wskazanych w ustawie. !!!!!!!!!!!!!!!!!!!
Zadania zlecone - maja być finansowe z budżetu państwa i zdobywać środków im nie wolno.
Ustanowienie opłaty administracyjnej na zadanie zlecone jest niedopuszczalne.
II RÓŻNICA - art. 166 pkt. 2, zd. 2 in fine.
Sposób wykonywania zadań zleconych.
Ustawodawcy zwykłemu nie wolno wtrącać się w wykonywanie zadań własnych - j.s.t. same decydują jak wykonują te zadania.
Zadania zlecone - ustawodawca narzuca sposób wykonywania zadań zleconych.
Narzucanie sposób wykonywania zadań własnych np. „Ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu wodę i odprowadzanie ścieków”.
Art. 171 ust. 2 konstytucji - jednostki upoważnione do nadzoru nad j.s.t.:
prezes rady ministrów,
wojewodowie,
regionalne izby obrachunków - sprawy finansowe
art. 167 ust. 3 - źródła dochodów j.s.t. określane w ustawie
art. 167 ust. 1 i 4 - j.s.t. - udział w dochodach publicznych odpowiednio do przypadających im zadań - adekwatność zadań i udziału w dochodach publicznych.
Zmiana w zakresie zadań i kompetencji
↓
zmiana w podziale dochodów publicznych
w/w zachowanie proporcji
USTAWA O SAMORZĄDZIE GMINNYM
Art. 1 - Mieszkańcy gminy tworzą z mocy prawa wspólnotę samorządową.
Korporacja prawa publicznego - wspólnota mieszkańców zamieszkujących określone terytorium.
Art. 4.1. - rada ministrów wytacza granice gmin - tworzy, łączy, dzieli i znosi gminy oraz ustala granice.
Uznanie podmiotowości, ale jednocześnie w ramach państwowego porządku prawnego (pozytywizm prawniczy)
Art. 2 ustęp 1 - podmiotowość publiczno-prawna - gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność
ZADANIA - czym się gmina ma zajmować?
Art. 166 ust. 1 Konstytucji:
zaspokajanie potrzeb wspólnoty lokalnej:
zadania własne,
inne zadania
zadania, które ustawodawca ceduje na gminy
zadania zlecone
zadania na podstawie porozumień administracyjnych zawieranych z innymi gminami, samorządem województwa
↓
w/w zadania powierzone
kategoria zadań - zadania, które ustawodawca powierza bezpośrednio organowi powiatu tj. ZLECONE USTAWOWE - Staroście. Starosta działa jako organ wynajęty.
Decyzja o wywłaszczeniu
Decyzja o zwrocie nieruchomości wywłaszczonej
w/w pkt. 4 tylko na szczeblu powiatu.
Art. 7 ust. 2 Ustawy określają, które zadania własne gminy mają charakter obowiązkowy.
ZADANIA WŁASNE:
zadania obligatoryjne,
zadania fakultatywne
art. 8.1 - zadania zlecone,
art. 8 ust. 2 - zadania powierzone
ust. 3 - środki finansowe w wysokości koniecznej do wykonania zadań powierzonych i zleconych
SPOSOBY WYKONYWANIA ZADAŃ
(przez jednostki samorządu terytorialnego)
Gmina wykonuje swe zadania poprzez działalność swych organów.
Art. 11a - wymienia 2 organy gminy:
RADA - jako organ stanowiący
WÓJT, BURMISTRZ,PREZYDENT - jako organ wykonawczy
w/w organy ustrojowe
oprócz nich jest dużą rzeczą działalność ORGANÓW FUNKCJONALNYCH
ART. 18a
komisja rewizyjna,
absolutorium wójtowi - ta komisja ma kompetencje, aby wystąpić z wnioskiem o udzielenie,
nie ma absolutorium - procedura odwoływania wójta, burmistrza, prezydenta
komisja - wyodrębniona organizacyjnie - jest to organ funkcjonalny
skarbnik - główny księgowy budżetu - też ma kompetencje
↓
kontrasygnata
niezbędna dla skuteczności czynności prawnej,
skutkującej zobowiązaniem pieniężnym
po stronie gminy
sekretarz - jest:
w gminie,
w powiecie,
ale nie ma go w województwie
art. 9 ustęp 1
stworzenie jednostek organizacyjnych w celu wykonania zadań
Jednostki organizacyjne:
samorządowe osoby prawne,
jednostki organizacyjne, które nie posiadają osobowości prawnej:
różnego rodzaje spółki gminne, powiatowe, spółki samorządowe → 100% udziałów, akcji należy do jednostki samorządu terytorialnego
(jeśli dominuje udział samorządu terytorialnego to już można uznać jako spółką samorządową)
samorządowe instytucje kultury
art. 9 ustęp 1
inne podmioty, którymi jednostki samorządów terytorialnych zwierają umowy → prywatyzacja w administracji
np. Retmann Sanitech - Ustawa o utrzymaniu czystości …
art. 10
współdziałanie miedzy jednostkami samorządu terytorialnego:
zawieranie porozumień,
tworzenie związków
dot. wyłącznie gmin -
poprzez działalność jednostek pomocniczych
1