Drenaż ułożeniowy (bierny) to specjalne ułożenie pacjenta stosowane w celu ułatwienia odpływu wydzieliny zalegającej głęboko w drobnych oskrzelikach i pęcherzy­kach płucnych.

Zadania i kompetencje pielęgniarki:

• Pielęgniarka zna schemat drenażu ułożeniowego, zwią­zek umiejscowienia zmian chorobowych ze stosowaną pozycją.

• Pielęgniarka posiada wiedzę na temat topografii płatów, segmentów płucnych oraz oskrzeli

zaopatrujących te segmenty

• Uczestniczy w badaniach diagnostycznych (rtg, bronchografia) w celu ustalenia umiejscowienia

zmian cho­robowych.

• Ustala z lekarzem i rehabilitantem plan postępowa­nia.

• Przygotowuje pacjenta psychicznie i fizycznie.

• Wykonuje drenaż ułożeniowy na zlecenie lekarza.

• Dokumentuje i ocenia wynik działania oraz przekazuje informacje lekarzowi, rehabilitantowi i innym człon­kom zespołu terapeutycznego.

• Ponosi odpowiedzialność za decyzję o wykonaniu zadania, przebieg i wynik działania.

Przygotowanie pacjenta:

1. Przygotowuje pacjenta psychicznie:

• Nawiązanie kontaktu i współpracy.

• Uzyskanie zgody pacjenta na wykonanie drenażu ułożeniowego

• Poinformowanie o celu i przebiegu zabiegu, przygoto­waniu.

• Udzielenie pacjentowi potrzebnych wyjaśnień, porad, instrukcji.

• Uzyskanie stanu odprężenia psychicznego.

Przygotowanie pacjenta fizyczne

2. Przygotowanie pacjenta fizyczne:

• Wykonanie inhalacji ze środkiem farmakologicznym zgodnie ze zleceniem lekarza

• Przygotowanie warunków zewnętrznych:

• zapewnienie warunków intymności,

• wywietrzenie sali,

• zapewnienie optymalnej temperatury (18-22°C), optymalnej wil­gotności

(50-70%).

• Rozluźnienie mięśni, poprawa ich ukrwienia przez ułożenie na plecach lub na brzuchu

Sposób wykonania:

1. Przyjmij zlecenie.

2. Zapoznaj się z diagnozą.

3. Umyj i zdezynfekuj ręce.

4. Przygotuj sprzęt.

5. Przygotuj pacjenta psychicznie i fizycznie.

6. Przygotuj warunki zewnętrzne.

7. Wykonaj drenaż ułożeniowy segmentu podstawowe­go bocznego płuca lewego:

• zastosuj ułożenie pacjenta na boku prawym,

• połóż pod głowę pacjenta poduszkę,

• połóż wałek między biodro i dolne żebro,

• wyprostuj plecy pacjenta,

• podłóż poduszkę pod lewą kończynę górną zgiętą w stawie łokciowym,

• oprzyj lewą rękę na brzegu łóżka,

• podłóż prawą rękę pacjenta pod głowę,

• zegnij lekko nogi pacjenta w kolanach,

• zastosuj pozycję Trendelenburga z pochyleniem łóżka pod kątem 15-20°,

• pozostaw pacjenta w takim ułożeniu przez 10-30 min,

• obserwuj pacjenta pod kątem tolerancji pozycji i objawów ze strony układu oddechowego i krąże­nia.

8. Wykonaj oklepywanie

9. Zachęć pacjenta do:

• wykonania kilku głębokich oddechów,

• odkrztuszenia wydzieliny i odplucia jej do lig­niny,

• przepłukania jamy ustnej.

10. Uporządkuj sprzęt, zużyty wyrzuć do odpowiedniego pojemnika

11. Zdezynfekuj i umyj ręce.

12. Udokumentuj zabieg.

13. Poinformuj lekarza i rehabilitanta o wykonaniu, zabiegu oraz jego skuteczności.

Obowiązujące zasady:

• Należy uzyskać dokładne dane o umiejscowieniu zmian chorobowych — spowoduje to zastosowa­nie pozycji sprzyjającej odpływowi wydzieliny pod wpływem siły ciężkości.

• Przed wykonaniem drenażu wykonuje się inhala­cję na zlecenie lekarza, co wpłynie na rozrzedzenie wydzieliny oraz rozszerzenie oskrzeli.

• W przypadku pacjenta z dusznością, dużą ilością wydzieliny, osłabionym odruchem kaszlowym konieczna jest stała obecność pielęgniarki. Ist­nieje wtedy możliwość szybkiej interwencji.

• Drenaż ułożeniowy:

• stosuje się 2-3 razy dziennie,

• wykonania kilku głębokich oddechów,

• odkrztuszenia rozpoczyna od seansów 15-20-minutowych,

• następnie wydłuża się czas trwania do 1 h.

• Stosując pozycję Trendelenburga:

• rozpoczyna się drenaż ułożeniowy od seansów

10-minutowych,

• maksymalny czas trwania zabiegu nie powinien być dłuższy niż 1/2 h.

• Drenaż ułożeniowy należy planować przed posił­kiem lub snem.

W praktyce wykorzystuje się 6 podstawowych pozycji:

1. ułożenie na brzuchu, głowa skierowana w dół, tułów nachylony w stosunku do

podłoża o 45° - taka pozycja usuwa wydzielinę z dolnej części płuc

2. ułożenie na lewym boku z głową skierowaną w dół, tułów jest nachylony o 30° - taka pozycja usuwa wydzielinę ze środkowej części płuc

3. ułożenie na prawym boku głowa skierowana w dół, tułów nachylony o 30°

4. ułożenie na plecach z głową skierowaną w dół, tułów jest nachylony o 30° - taka pozycja usuwa wydzielinę z dolnej części płuc

5. ułożenie na wznak - usuwanie wydzieliny z górnej części płuc

6. pozycja siedząca z lekkim pochyleniem do przodu - usuwanie wydzieliny z górnej części płuc

---