MIKROEKONOMIA 2
Kiedy cena dobra spada, po stronie konsumenta pojawiają się dwa efekty. Zmiana relatywnych cen sprawia, że konsument chce spożywać więcej dobra tańszego. Powiększenie siły nabywczej z tytułu niższej ceny może powodować wzrost albo spadek konsumpcji, zależnie od tego, czy dobro jest normalne, czy niższego rzędu (poślednie).
Zmiana popytu na dane dobro w wyniku zmiany ceny względnej tego dobra to efekt substytucyjny. Zmiana popytu na dane dobro w wyniku zmiany dochodu to efekt dochodowy.
Efekt substytucyjny informuje jak zmienia się popyt, kiedy zmieniają się ceny, a siła nabywcza jest na stałym poziomie - w tym sensie początkowy koszyk pozostaje dostępny. Dochód pieniężny musi się jednak zmienić, aby został utrzymana realna siła nabywcza. Konieczna jest zmiana dochodu pieniężnego dana wzorem: Δm = x1Δp.
Równanie Słuckiego wskazuje, że ogólna zmiana popytu jest sumą efektu substytucyjnego i dochodowego.
Jeżeli dobro jest dobrem normalnym, to efekt substytucyjny i dochodowy działają w tym samym kierunku.
Gdy efekt substytucyjny i dochodowy działają w przeciwnych kierunkach, to dobro musi być dobrem poślednim. Może nawet przeważyć efekt substytucyjny (ale nie musi) i wtedy mamy do czynienia z dobrem Giffena.
Prawo popytu głosi, że dobra normalne muszą mieć opadające krzywe popytu. Popyt na dobro normalne musi spadać, gdy rośnie jego cena.
Konsumenci zarabiają dzięki sprzedaży posiadanego zasobu początkowego dóbr.
Popyt brutto na dobro jest wielkością, którą konsument ostatecznie konsumuje. Popyt netto na dobro jest ilością dobra, którą konsument kupuje. Popyt netto jest zatem różnicą między popytem brutto i zasobem początkowym.
Linia ograniczenia budżetowego ma nachylenie -p1/p2 i przechodzi przez koszyk zasobu początkowego E.
Kiedy cena się zmieni, zmieni się również wartość tego, co konsument musi sprzedać; generuje to pewien dodatkowy efekt w równaniu Słuckiego.
Podaż pracy jest ciekawym przykładem interakcji efektu dochodu substytucyjnego i dochodowego. Z powodu wzajemnego oddziaływania tych dwu efektów, reakcja podaży pracy na zmiany stawki płac jest niejednoznaczna.
Ograniczenie budżetowe dla konsumpcji wielookresowej może być wyrażone w kategoriach wartości obecnej albo przyszłej.
Wyniki statystyki porównawczej wyprowadzone dla ogólnego problemu wyboru mogą też być stosowane w problematyce konsumpcji wielookresowej.
Realna stopa procentowa mierzy dodatkową konsumpcję, którą można otrzymać w przyszłości dzięki rezygnacji z części konsumpcji dzisiejszej.
Konsument, który może zaciągać kredyty i udzielać pożyczek według stałej stopy procentowej, powinien zawsze przedkładać zasób o wyższej obecnej wartości nad zasób o obecnej wartości niższej.
m1 - c1 > 0 oszczędza część dochodu, jest pożyczkodawcą. m1 - c1 < 0 mniejszy dochód niż chce konsumować w okresie pierwszym, jest pożyczkobiorcą.
W oparciu o argument ujawnionych preferencji konsumenta pożyczkodawca po wzroście stopy procentowej pozostanie pożyczkodawcą. W oparciu o ten argument pożyczkobiorca może stać się pożyczkodawcą po wzroście stopy procentowej.
W warunkach równowagi wszystkie aktywa o wypłatach pewnych muszą dawać tę samą stopę przychodu (zwrotu). W przeciwnym razie istniałyby wolne od ryzyka możliwości arbitrażu.
Fakt, że wszystkie aktywa muszą przynosić ten sam dochód, implikuje, że wszystkie aktywa sprzedaje się według ich obecnej wartości.
Jeśli aktywa są różnie opodatkowane albo charakteryzuje je różne ryzyko, to musimy porównywać ich stopy przychodu po opodatkowaniu albo ich stopy przychodu skorygowane o stopień ryzyka.
Funkcja użyteczności, która obejmuje zachowania polegające na wyborze w warunkach niepewności, może mieć specjalną budowę. Jeżeli jest liniowa względem prawdopodobieństw, to użyteczność przypisana grze będzie dokładnie oczekiwaną użytecznością różnych wyników.
Jeżeli funkcja użyteczności jest wklęsła, konsument jest niechętny ryzyku. Jeśli jest wypukła - konsument jest amatorem ryzyka.
Jeżeli firma ubezpieczeniowa jest uczciwa, to konsument niechętny ryzyku wykupi pełne ubezpieczenie.
Możemy wykorzystać koncepcję zbioru budżetowego i aparat krzywych obojętności do zanalizowania decyzji dotyczących wyboru, ile pieniędzy inwestować w aktywa ryzykowne i wolne od ryzyka.
MRS między ryzykiem a przychodem musi się równać nachyleniu linii budżetu. Nachylenie to jest znane jako cena ryzyka.
Rozmiar ryzyka związany z jakimiś aktywami w dużym stopniu zależy od ich korelacji z innymi aktywami. Aktywa, których wartość zmienia się w przeciwnym kierunku niż wartość innych aktywów, pomagają obniżyć ogólny poziom ryzyka portfela inwestycyjnego.
Stosunek wielkości ryzyka związanego z danym rodzajem aktywów do ryzyka rynkowego jako całości nazywamy współczynnikiem beta tych aktywów.
Podstawowy warunek równowagi na rynkach kapitałowych głosi, że skorygowane o ryzyko stopy przychodu muszą być takie same.
WZORY:
Rozdział 8:
m' = m + Δm Δm = Δp ∗ x*
efekt substytucyjny: ΔxS = xB (p', m') - xA (p,m)
efekt dochodowy: ΔxN = xC (p', m) - xB (p', m')
równanie Słuckiego, całkowita zmiana popytu Δx1 = Δx1S + Δx1N
Rozdział 9:
p1x1 + p2x2 = p1ω1 + p2ω2
popyt netto = popyt brutto x - zasób początkowy ω; jeśli jest większy od zera konsument jest nabywcą, jeśli mniejszy od zera - sprzedawcą
pC = ωL + M (konsumpcja to stawka pracy pomnożona przez ilość godzin pracy plus dochód spoza pracy)
Rozdział 10:
p1c1 + p1c1 = p2m2 + p2m2
m1 - c1 > 0 (pożyczkodawca)
m1 - c1 < 0 (pożyczkobiorca)
ograniczenie budż. w kategoriach wartości bieżącej: c1 + 1/ (1+ r) c2 = m1 + 1/ (1+ r) m2
ograniczenie budż. w kategoriach wartości przyszłej