Antropogeneza- pytanie o pochodzenie człowieka.
Istota ludzka w antropologii
Od XVIII wieku człowiek jest pewną częścią tła przyrodniczego, definiuje się go jako istotę biologiczną.
R. LEAKEY przedstawiciel antropologii fizycznej definiuje człowieka jako dwunogą bezogoniastą małpę. Definicją tą nawiązuje do książki D.MORRISA ,, Dwunożna małpa”
Cechy charakterystyczne: dwunożność; objętość mózgu większa 2,5-4 raza od innych małp; narzędziowość- zdolność do wytwarzania narzędzi; wydłużony okres dzieciństwa adolescencji; mięsożerność dieta wysoko białkowa 20% energii, mimo że mózg zajmuje 2-3% objętości ciała; brak wyhamowania istota afektywna krwawe wojny, zabijanie; posługiwanie się językiem symbolicznym; refleksyjność temporalna przechodzenie od teraźniejszości do przyszłości, konstruowanie projektów, planów na przyszłość; zdolność do uczenia się, przekazywanie kultury kolejnym pokoleniom, zdolność do rozwoju kultury.
Antropogeneza;
Człowiek i jego cechy;
biologiczne: chwytne dłonie, postawa wyprostowana, wysklepienie stopy, mózg
cechy behawioralne; życie stadne zorganizowane, socjalizacja
cechy symboliczne; tworzenie sztuki
organizacja pochówku, wznoszenie ołtarzy
II połowa XIX wieku ślady istnienia człowieka- skamieniałości.
XIX wiek znalezisko śladów człowieka Afryka Wschodnia. Nie udało się zgromadzić pełnego szkieletu człowieka.
Teoria ewolucji Darwina. Darwin w 1859r. opublikował rozprawę "O pochodzeniu gatunków". W 1871 wydał książkę "O pochodzeniu człowieka" wskazał w niej miejsce początku ewolucji człowieka i ujawnił mechanizm samej ewolucji. Według Darwina kolebką gatunku ludzkiego była Afryka. Można uznać, że Afrykę zamieszkiwały kiedyś wymarłe już małpy spokrewnione z gorylami lub szympansami. Obecnie oba te gatunki mają wiele cech wspólnych z gatunkiem ludzkim. Z kontynentu Afrykańskiego pochodzi wiele praludzkich skamielin. Według Darwina najważniejsze właściwości człowieka dwunożność, umiejętność wytwarzania narzędzi i większy objętościowo mózg rozwijały się równolegle. Darwin uważa, że za istnienie naszego niezwykłego w świecie zwierząt sposobu poruszania się jest bezpośrednio związane z wytwarzaniem kamiennej broni. Im nasz przodek stawał się inteligentniejszy, tym sprytniejsze stały się jego technologie a związki społeczne ściślejsze. Ewolucja jednego przymiotu wpływała na rozwój drugiego. Najstarsza istota praludzka była czymś więcej niż dwunożną małpą posiadała przymioty co wiążemy z Homo sapiens. Według niego, że to właśnie czynniki biologiczne mają wpływ na kształtowanie się człowieka.
Najstarsze ślady człowieka pojawiają się około 4-5 mln lat p.n.e w Afryce, w Europie 2 mln lat p.n.e.
Badania nad szympansami
J.GOODALL jej książka ,, Przez dziurkę od klucza”
D.FOSSEY badania populacji goryli
B.GAUDIKAS wykładowca antropologii badała orangutany w Indonezji obrończyni zwierząt
Znane fałszerstwo człowiek z PICTDOWN Anglicy 1912 Downson znalazł żuchwę i czaszkę jak się później okazało żuchwa była żuchwą szympansa a czaszka liczyła 4000 lat.
PUNKTY ZWROTNE W ANTROPOGENEZIE
1)* 7-5 mln lat pne nastąpiło rozdzielenie dwóch linii małp wąskonosych; ongidea-
szympansy, orangutany, człekokształtne.
hominidea- człowiekowate
2) W procesie ewolucji pojawiały się ślady, które nie muszą mieć nic wspólnego z
obecnym stanem. Wyjście przez Afrykę człowieka do Azji. Przez mutację genetyczną
dochodzi do rozwoju homo erectus- człowiek wyprostowany.
Jaki jest rodowód człowieka - jedne miejsce na ziemi czy w różnych punktach.
Praewą była grupa kilkutysięczna, która wyemigrowała z Afryki i zasiedliła pozostałe
jej części.
4) Monocentryczna teoria - człowiek pojawił się w Afryce i stamtąd rozprzestrzenił się
na inne regiony.
1)* Rozwinięcie do punktu pierwszego
Na terenie Afryki rów Wschodnio- Afrykański nastąpiło rozdzielenie dwóch linii małp wąskonosych, do czego przyczyniły się niewątpliwie warunki klimatyczne. 12 mln lat pne Afrykę porastała dżungla. Afryka Wschodnia - obszar sawannowy powstaje nisza ekologiczna, co sprzyjało dwunożności- przewaga strategiczna pozwalała przenosić pokarm.
J. COPPENS opisuje to zjawisko w książce,, Historia wschodniej części”
Między 5 a 7 mln pne zaczynają się objawiać różnice, między małpami o czym świadczy zapis DNA. Wilson Sarich stworzył teorie zegara molekularnego- analiza cząstek białka pozwala ustalić kiedy doszło do rozdzielenia tych małp. Najwięcej znalezisk małp pochodzi z Afryki.
Australopitek małpa południowa. Od pasa w dół cechy człowieka od pasa w górę małpie cechy. Pojawia się 5mln lat pne znika 1mln 400 lat pne- zostaje zjedzony albo przegrał konkurencję z pawianami. Potrafił chodzić, mierzył 130-140 cm ważył 40 kg. Wyprostowana sylwetka, nie miał kciuka, duża żuchwa, miał małą pojemność mózgu, która nie pozwala go zakwalifikować do homo.
Objętość czaszki
400-800cm3
1350cm3 objętość mózgu człowieka
Homo habilis Człowiek zręczny L. Leakey twierdzi, że był to pierwszy z rodziny homo. Objętość mózgu przekroczyła wielkość 800 cm3, przejście z diety roślinnej na dietę mięsną, musiał polować. Znalezisko w wąwozie Oldova, twórca narzędzi, płaskie kamienie miały zaznaczoną krawędź tnącą, posługiwał się on prawą ręką. Jego ślady znaleziono poza Afryką o co trwają spory. Pierwsza forma człowiekowatych - wychodzenie poza niszę Afrykańską.
Homo erectus człowiek wyprostowany związany z odkrywcą F. DOBUIS. Objętość mózgu ponad 1000 cm 3, w układzie kostnym znaleziono ośrodek mowy- niekoniecznie mówił ważył 60-80 kg mierzył 160-170 cm. Potrafił budować osłony, okrywał się przy pomocy skór. Umiał podtrzymywać ogień, był myśliwym, konstruował narzędzia. Szybko opuszcza tereny Afryki 2 mln, 1700 do 200 000 lat pne funkcjonuje w różnych strefach klimatycznych Afryka, Azja, Australia, południe Europy. Prowadzi osiadły tryb życia.
Neandertalczyk 250-350 tys lat pne- 60-70 tys lat pne. Duża głowa, osiadły tryb życia związany z terenami nizinnymi, odnajdujemy ślady pochówków, ołtarze, instrumenty- flety, polował na mamuty, lwy, niedźwiedzie.
Może jesteśmy krzyżówkami lub potomkami krzyżówek nie jest to do końca wyjaśnione. Oba gatunki się inaczej przystosowały- obserwuje się dużą ruchliwość człowieka współczesnego
TEORIE POCHODZENIA CZŁOWIEKA
MONOCENTRYCZNE- pomiędzy człowiekiem współczesnym a innymi homo nie dochodziło do krzyżówek, wyewoluował on i ma niewiele wspólnego z innymi homo. Badania DNA wskazują na to, że ludzie pochodzą od jakiejś hipotetycznej matki
POLICENTRYCZNE- konsekwencje ewolucji- różne miejsca krzyżówek, zaświadcza o zróżnicowaniu rasowym M.WOLPOFF.