z, Studia, Pszczelarstwo, pszczoły

zakaźne rozproszkowanie czerwiu (sproszkowane strupki) ang. infections powdry scale - choroba zakaźna czerwiu wywołana przez → [Author ID1: at Thu Mar 8 11:13:00 2012 ]Paenibacillus [Author ID1: at Thu Mar 8 11:12:00 2012 ]~~Baccillus~~[Author ID1: at Thu Mar 8 11:12:00 2012 ] pulvifaciens; występuje sporadycznie; pojawia się nagle i poraża niewielkie ilości czerwiu; ciało martwych larw zmienia się po wyschnięciu w miałki jasnobrązowy proszek; zakażenie następuje przez przewód pokarmowy za pośrednictwem pokarmu zanieczyszczonego przetrwalnikami zarazka

zaleszczotek książkowy Chelifer cancroides - gatunek z rzędu zaleszczotek Pseudoscorpionida należącego do ~~strzałka~~[Author ID1: at Thu Mar 8 11:13:00 2012 ] →[Author ID1: at Thu Mar 8 11:13:00 2012 ] pajęczaków, spotykany w starych książkach, polujący na drobne owady, żółtobrązowo ubarwiony, niewielki, około 4 mm długości, grzbietowo-brzusznie spłaszczony drapieżca, jego nogogłaszczki mają potężne szczypce z gruczołami jadowymi; gruczoły przędne uchodzą na małych, dwuczłonowych szczękoczułkach; biega swobodnie we wszystkich kierunkach nie wykonując zwrotu ciała; jest często pożytecznym współmieszkańcem ula, może w nim przebywać latami (3-4 lata) odżywiając się roztoczami zamieszkującymi ul, młodymi gąsienicami barciaków, wszolinkami

zamieranie czerwiu necrobiosis larvae - niezakaźna choroba prowadząca do zamierania i ginięcia czerwiu pszczelego i trutowego, sklepionego i niesklepionego, najczęściej w stadium przedpoczwarki; wiąże się z chowem wsobnym (mała żywotność czerwiu) oraz z czynnikami środowiskowymi, jak oziębienie, niedobór pokarmu, niedostateczna pielęgnacja (słabe rodziny); występuje często równolegle z płonym czerwienieni matek; zwalczanie: jak płonę czerwienie matek (strzałka jaja czcze)

Zander, Enoch (1873-1957) - wybitny uczony o wszechstronnej wiedzy i dużym dorobku naukowym i praktycznym z dziedziny pszczelnictwa; urodził się 10 V1 1873 w Zirzow (Neubrandenburg, Niemcy); studiował zoologię na Uniwersytecie w Erlangen; w 1907 przy tymże uniwersytecie zajął się badaniami z zakresu pszczelarstwa, od 1910 jako dyrektor Stacji Hodowli Pszczół; podjął pionierskie prace z obszaru selekcji i hodowli oraz wychowu matek, wprowadzając oryginalne metody i usprzętowienie wykorzystywane do dziś; odkrył i opisał ~~strzałka~~[Author ID1: at Thu Mar 8 11:13:00 2012 ] →[Author ID1: at Thu Mar 8 11:13:00 2012 ] zarodnikowca pszczelego Nosema apis - sprawcę nozemozy; wprowadził i upowszechnił ul o ramce 42x22 cm, najpierw jako leżak, później stojak wielokorpusowy, nazwany jego imieniem; zajmował się botaniką pszczelarską i analizą pyłku kwiatowego; opublikował ponad 500 prac z różnych dziedzin, wśród nich bardzo popularny 7-tomowy podręcznik Handbuch der Bienenkunde, wznawiany wielokrotnie, oraz 5-tomową pracę o pyłku Beiträge zur Herkunftbestimmung bei Honig; zmarł 15 VI1 1957 w Erlangen

zarazki - potoczna nazwa drobnoustrojów chorobotwórczych, atakujących organizmy zwierząt lub roślin

zarodnik] (spory) - komórki służące do bezpłciowego rozmnażania się roślin zarodnikowych lub wytwarzane jako formy przetrwalnikowe (zarodniki przetrwalnikowe) u grup roślin niższych np. bakterii; u roślin wyższych (np. paprotników) są zawsze produktem mejozy i dają początek gametofitom (pokolenie haploidalne), a następnie gametom; mogą być niezróżnicowane (przedrośla z nich wyrośnięte u tych roślin są obupłciowe) lub zróżnicowane na dwie kategorie: mikrospory (męskie) i makrospory (żeńskie); tworzą się albo wewnątrz komórki macierzystej (strzałka endospory) albo odłączają się zewnętrznie od organizmu macierzystego (-strzałka egzospory)

zarodnikowiec pszczeli →[Author ID1: at Thu Mar 8 12:46:00 2012 ]Nosema apis - [Author ID1: at Thu Mar 8 12:46:00 2012 ][Author ID1: at Thu Mar 8 12:46:00 2012 ]

~~pierwotniak (typ~~ [Author ID1: at Thu Mar 8 12:46:00 2012 ]~~Protozoa) z~~ [Author ID1: at Thu Mar 8 12:46:00 2012 ]~~rzędu~~ [Author ID1: at Thu Mar 8 12:46:00 2012 ]~~Microsporidia,~~ [Author ID1: at Thu Mar 8 12:46:00 2012 ]~~rodziny~~ [Author ID1: at Thu Mar 8 12:46:00 2012 ]~~Nosematidae,~~ [Author ID1: at Thu Mar 8 12:46:00 2012 ]pasożytujący i namnażający się w komórkach nabłonka jelita środkowego pszczół, sporadycznie w komórkach cewek wydalniczych; w treści przewodu pokarmowego występuje pod postacią owalnych spór o wymiarach 2-4x4-6 [Author ID1: at Thu Mar 8 12:46:00 2012 ]μm[Author ID1: at Thu Mar 8 12:46:00 2012 ]~~, okrywających mocną chitynową otoczką sporoplazmę z 5 jądrami i poskręcaną drożną wić długości 230-400~~ [Author ID1: at Thu Mar 8 12:46:00 2012 ]μm[Author ID1: at Thu Mar 8 12:46:00 2012 ]; z przedostaniem się spór do jelita środkowego pszczoły zaczyna się cykl rozwojowy pasożyta: wić wnika do komórki nabłonka i wprowadza do niej sporoplazmę; rozwój kończy się wytworzeniem spór, spory są bardzo odporne na działanie czynników środowiska[Author ID1: at Thu Mar 8 12:46:00 2012 ]

zatrucia (intoksykacja) - zaburzenie czynności i uszkodzenie organów i tkanek wywołane działaniem ~~strzałka~~[Author ID1: at Thu Mar 8 11:13:00 2012 ] →[Author ID1: at Thu Mar 8 11:13:00 2012 ] trucizny, która może przenikać do organizmu pszczół i czerwiu przez przewód pokarmowy, przez układ oddechowy oraz przez oskórek; może być ostre lub przewlekłe w zależności od dawki trucizny i stopnia jej toksyczności

zatrucia alimentarne (z. pokarmowe) - zaburzenia czynności fizjologicznych pszczół i czerwiu po spożyciu przez nie trującego pokarmu, głównie spadzi, nektaru i pyłku, rzadziej natomiast zanieczyszczonego solą kuchenną lub domieszką toksyn pochodzenia grzybowego; w praktyce pszczelarskiej występują raczej przypadkowo; przebiegają w formie ostrej lub przewlekłej i powodują osłabienie lub śmierć rodzin pszczelich; najbardziej podatne na zatrucia są pszczoły nielotne (karmicielki), mniej pszczoły zbieraczki oraz czerw (zatrucia pyłkiem i spadzią)[Author ID1: at Thu Mar 8 12:46:00 2012 ]

zatrucia arsenem - zatrucia pokarmowe pszczół w okręgach przemysłowych w następstwie skażenia środowiska związkami ~~strzałka~~[Author ID1: at Thu Mar 8 11:13:00 2012 ] →[Author ID1: at Thu Mar 8 11:13:00 2012 ] arsenu, emitowanymi w gazach przemysłowych; działanie toksyczne polega na hamowaniu aktywności enzymów oraz miejscowym zamieraniem komórek jelita środkowego; pszczoły tracą zdolności lotu, mają rozdęte odwłoki, zanika koordynacja ruchu, giną najczęściej poza ulem; przebiega w formie ostrej (śmierć w ciągu 2-3 dni) lub przy małej dawce w formie chronicznej (śmierć pszczół, larw i poczwarek po 5-7 dniach)

zatrucia fluorem - notowane w rejonach uprzemysłowionych zatrucia pokarmowe pszczół związkami fluoru, które są emitowane w gazach przemysłowych i osadzają się na roślinach skażając nektar i pyłek; objawia się zmniejszeniem ruchliwości i osowiałością pszczół, a w dalszej fazie przenikanie trucizny do hemolimfy powoduje stopniowe porażenie układu nerwowego, zanik koordynacji ruchu i śmierć

zatrucie nektarem intoxicatis per nectarem - zatrucia pszczół głównie zbieraczek po spożyciu nektaru z trujących roślin, zawierającego związki z grupy alkaloidów lub glukozydów, alkohole wielowodorotlenowe oraz cukry o działaniu antagonistycznym w stosunku do glukozy i fruktozy, obniżające ich poziom w hemolimfie (mannoza, laktoza, galaktoza, ramnoza); pojawia się w okresie nektarowania roślin trujących zwykle po ochłodzeniu, deszczach lub suszy, przeważnie na ograniczonym obszarze; chore pszczoły skupiają się w grupki na ziemi lub na trawie w pobliżu ula, czasem na miejscu wokół trującej rośliny, tracą zdolności lotne, występuje u nich rozdęcie i drżenie odwłoka, skrzydełek, nóżek i czułków

zatrucie pyłkiem pollentoxicosis apis - występujące przeważnie wiosną zatrucie pszczół głównie karmicielek i czerwiu niesklepionego po spożyciu pyłku bądź to z roślin trujących bądź w określonych warunkach klimatycznych (strzałka choroba majowa) lub pyłku zepsutego (nieumiejętne przechowywanie w ulu i poza ulem, gwałtowne obniżenie temperatury w czasie kwitnienia roślin); pyłek roślin trujących zawiera działające toksycznie alkaloidy, glukozydy i saponiny oraz niektóre cukry jak laktoza, rafinoza, stachioza, ksyloza, arabinoza, galaktoza; choroba ma zwykle ostry przebieg: pszczoły wylatują przed ul, pełzają po ziemi, mają nabrzmiałe odwłoki, tracą zdolności do lotu, występuje drżenie skrzydeł, martwe są z nienaturalnie wygiętym odwłokiem, rozstawionymi skrzydełkami, wysuniętym języczkiem i wykrzywionymi nóżkami; zamarłe larwy szybko usuwane z ula spotyka się na mostku i ziemi

zatrucie pyłkiem kasztanowca - choroba pszczół i czerwiu wywołana spożyciem w nadmiarze pyłku z ~~strzałka~~[Author ID1: at Thu Mar 8 11:13:00 2012 ] →[Author ID1: at Thu Mar 8 11:13:00 2012 ] kasztanowca białego Aesculus hippocastanum, zawierającego m.in. alkaloidy (aeskulina) i saponiny; pyłek innych gatunków ~~strzałka~~[Author ID1: at Thu Mar 8 11:13:00 2012 ] →[Author ID1: at Thu Mar 8 11:13:00 2012 ] kasztanowca jest również szkodliwy; chore pszczoły tracą zdolność do lotu, występuje drżenie skrzydełek, przewód pokarmowy wypełniony jest zbitymi masami pyłku kasztanowca o charakterystycznej czerwonej barwie; u chorych larw obserwuje się wypełnienie przewodu pokarmowego masami czerwonego pyłku, wyraźnie widoczne przez oskórek; choroba występuje rzadko, w miejscowościach, w których znajdują się większe skupiska kasztanowca i w przypadku kiedy inne rośliny nie kwitną z powodu chłodów (kasztanowiec wytrzymały jest na zimno)

zatrucie solą kuchenną - zaburzenia funkcji organizmu pszczoły spowodowane spożyciem pokarmu zawierającego większe ilości chlorku sodu (powyżej 0.5%), który w nadmiarze wywołuje zakłócenia w gospodarce jonowej i wodnej, miejscowo zaś prowadzi do zwyrodnienia komórek nabłonka jelita środkowego i zanieczyszczenia błony trawiennej; pszczoły wykazują niepokój, tracą zdolności lotne, pełzają; biegunka

zatrucie spadzią (czerniawka spadziowa, czerniówka leśna, czarna choroba alopetia nigricans apis - niezakaźna choroba pszczół i czerwiu, rozwijająca się po spożyciu większych ilości spadzi i prowadząca do śmierci; może przebiegać w formie ostrej w okresie spadziowania roślin lub w formie chronicznej w przypadku zimowania rodzin na miodach spadziowych lub z domieszką spadzi (zatrucia w drugiej połowie zimy); trujące działanie spadzi jest spowodowane dużą zawartością składników mineralnych (powyżej 1%) oraz melecytozy (około 20%) i dekstryn, mniejszą w porównaniu do miodu zawartością monosacharydów, występowaniem rafinozy i melobiozy oraz zanieczyszczeniem grzybami nektarowymi, glonami i bakteriami

zawiesina (supspensja) - układ niejednorodny składający się przeważnie z drobnych cząsteczek ciała stałego (forma rozproszona) zawieszonych w cieczy (ośrodek dyspersyjny); przy cząsteczkach fazy rozproszonej mniejszych od 0,2 μm układ stanowi zawiesinę koloidalną (strzałka sole); niekiedy termin ten odnosi się też do tzw. zawiesin stałych (ciało stałe rozproszone w innej fazie stałej) lub zawiesiny w gazach, np. dym, mgła

zaziębienie czerwiu refrigeratio larvae - niezakaźna choroba prowadząca do zamierania czerwiu roboczego i trutowego, najczęściej w stadium poczwarki; występuje przeważnie wiosną (maj, początek czerwca) i jesienią w następstwie długotrwałego obniżenia temperatury czerwiu; przyczyna: silne ochłodzenie gniazda związane z gwałtownym spadkiem temperatury powietrza; zapobieganie: utrzymanie silnych rodzin na gniazdach dostosowanych do ich siły i zaopatrzonych w pokarm oraz dobrze ocieplonych

zbójnica krwista Formica sanquinea - gatunek błonkówki z podrodziny ~~strzałka~~[Author ID1: at Thu Mar 8 11:13:00 2012 ] →[Author ID1: at Thu Mar 8 11:13:00 2012 ] gmachówkowatych z rodziny ~~strzałka~~[Author ID1: at Thu Mar 8 11:13:00 2012 ] →[Author ID1: at Thu Mar 8 11:13:00 2012 ] mrówkowatych; podobna do ~~strzałka~~[Author ID1: at Thu Mar 8 11:13:00 2012 ] →[Author ID1: at Thu Mar 8 11:13:00 2012 ] mrówki rudnicy; przód ciała robotnicy krwistoczerwony, odwłok ciemnobrunatny, żuwaczki ciemnoczerwone, matki ciemniejsze od robotnic, samiec czarny z czerwonymi nogami i czułkami; duże: robotnica 5,5-9 mm długości, matka 9-10 mm, samiec 8,5-10,5 mm; występuje najczęściej na skraju lasów; żyje niekiedy w mieszanych różnogatunkowych koloniach, zwykle pod korzeniami; napada na inne mrowiska i porywa z nich poczwarki, zdobywając w ten sposób niewolników do pracy; spotykana w ulach

[Author ID1: at Wed Mar 7 13:06:00 2012 ]

zębiełek Crocidura - rodzaj z rodziny ~~strzałka~~[Author ID1: at Thu Mar 8 11:13:00 2012 ] →[Author ID1: at Thu Mar 8 11:13:00 2012 ] ryjówkowatych, obejmujący drobne gatunki ssaków owadożernych; w Polsce występują dwa gatunki; pożyteczne objęte ochroną gatunkową w pasiece mogą niekiedy wyrządzać szkody, gdy zagnieżdżą się w ulach

zgnilec złośliwy (z. amerykański, z. brandenburski) histotysis infectiosa perniciosa larvae - zakaźna i zaraźliwa choroba bakteryjna czerwiu, wywołana przez laseczkę larwy Peni[Author ID1: at Thu Mar 8 12:47:00 2012 ]~~Pseudo~~[Author ID1: at Thu Mar 8 12:47:00 2012 ]bacillus larvae. var. larvae [Author ID1: at Thu Mar 8 12:47:00 2012 ]~~Bacillus larvae~~[Author ID1: at Thu Mar 8 12:47:00 2012 ], zwalczana z urzędu; występuje zazwyczaj w silnych rodzinach, z dużą ilością czerwiu; główne źródło zakażenia: obumarłe larwy zawierające przetrwalniki, które są przenoszone w rodzinie i do innych rodzin przez pszczoły (np. z pokarmem), szkodniki żyjące w ulu (np. barciak większy) oraz za pośrednictwem pszczelarza (na rękach, ubraniu, narzędziach) i przez używanie ~~sprzętu, narzędzi i~~ [Author ID1: at Thu Mar 8 13:05:00 2012 ]plastrów mających styczność z chorym czerwiem; objawy; zamierają larwy po zasklepieniu (niekiedy też poczwarki), ich barwa zmienia się z perłowobiałej na żółtobrązową później ciemnobrązową stają się one pomarszczone, początkowo silnie przylegają do ścian komórek, później rozpadają się na kleistą, ciągliwą masę o zapachu zbliżonym do zapachu kleju stolarskiego; zasklep komórki zapada się

-[Author ID1: at Thu Mar 8 12:48:00 2012 ]

zmierzchnica trupia główka Acherontia atropos - gatunek motyla z rodziny zawisakowatych Sphingidae, jej nazwa wiąże się z białym rysunkiem na grzbietowej stronie śródtułowia, przypominającym trupią czaszkę; rozpiętość skrzydeł sięga 13 cm, przednie są ciemnobrunatne, tylne żółtawe z dwoma ciemnymi poprzecznymi paskami; zalatuje na nasze tereny rok rocznie z południowych krajów, nie utrzymuje się jednak trwale; wylęgłe z ich jaj gąsienice, barwy zielonej z niebieskimi skośnymi paskami, osiągające 170 mm długości, giną jesienią mogą one niekiedy wyrządzać szkody w uprawach ziemniaczanych; dorosłe postacie chętnie odżywiają się miodem; do uli dobierają się w godzinach wieczorowych, wywołują niepokój wśród pszczół i przeważnie swoje wyprawy okupują śmiercią; zabezpieczenie: zwężanie wylotu ula o zmierzchu; gatunek objęty ochroną

zole - ~~strzałka~~[Author ID1: at Thu Mar 8 11:13:00 2012 ] →[Author ID1: at Thu Mar 8 11:13:00 2012 ] układy koloidowe, składające się z cieczy jako ośrodka dyspersyjnego i fazy rozproszonej: gazu (strzałka piana), cieczy (strzałka emulsja koloidowa) lub ciała stałego (zawiesina koloidowa); zaliczane są do nich także tzw. roztwory koloidowe, tzn. roztwory substancji wielkocząsteczkowych (polimerów) wykazujących ze względu na wielkość cząsteczek właściwości inne niż roztwory substancji o niewielkich cząsteczkach

Uzupełnić według aktualnego stanu wiedzy (u pszczół większość wirusow wywołuje zakażenia ale nie choroby)

Wyszukiwarka