21.03.2012 - wykład 5
Dyskusja - angażuje obie strony i osobę perswadującą i osobę, którą do niej kierujemy.
Może być grupowa - wpływ grupy na zmianę decyzji, w grupie zazwyczaj różni ludzie: lubiani i mniej lubiani, osoby odrzucone.
EKSPERYMENT - Kurt Lewin,
Problem badawczy - czy bardziej skuteczna jest perswazja czy dyskusja?
- czy grupa wywiera nacisk w kierunku zmiany postaw?
- uwarunkowania dyskusji grupowej.
Wyodrębniono grupę kobiet prowadzących dom, deklarowały awersje do podrobów.
Podzielono je na dwie równe grupy:
Poddano działaniu wykładu perswadującego. Eksperymentator mówił o walorach zdrowotnych i smakowych podrobów.
Dyskusja kierowana, eksperymentator mówił im o identycznych informacjach jak w grupie A.
Następnie kobiety wypełniały kwestionariusz, który miał sprawdzić ich zdanie.
Wyniki:
3% zmiany postaw.
32% zmiany postawy.
WNIOSKI:
Perswazja jednostronna jest. W dyskusji jest współmierność angażowanie emocji i myślenia. Dyskusja porusza. Wpływ grupy: rola uświadamiania sobie, że inni ludzie o podobnych postawach i doświadczeniach. Osoby te wiedziały, że żywią awersję do obiektu, w podobny sposób ulegali perswazyjnemu wpływowi informacji. Nacisk na osobę niezdecydowaną często decyduje się na akceptację nowej postawy. Rola przykładu związanego z tą samą pozycją wyjściową.
Metody behawioralne zmiany postaw:
W metodach werbalnych zaczynano zmianę postawy od zmiany komponentu poznawczego. W metodach behawioralnych próbuje się zmienić postawę zaczynając od zmiany zachowania, w nadziei na to że zmiana samego zachowania spowoduje potem zmianę informacji i emocji.
Podobne jak postawy wpływają na zachowanie tak zachowania jeżeli są zasadniczo nie zgodne z postawami, może z kolei wywierać wpływ na zmianę postaw. Warunkiem jest psychologiczne zaangażowanie się w to zachowanie.
Metody behawioralne stosujemy bardzo rozważnie, musi występować zaangażowanie w czynność.
Podobnie jak postawy wpływają na zachowanie tak zachowanie, jeżeli jest niezgodne z postawami może wywierać wpływ na zmianę postaw - chodzi o rolę psychologicznego zaangażowania się w rolę.
Zmiana zachowania zawsze jest dokonana pod presja. Jeśli zachowanie dziecka jest buntownicze, to nie kontynuujemy próby zmiany, ponieważ wtedy tylko utrwalamy negatywną postawę. Zmiana jest możliwa wtedy gdy dziecko przejawia ku temu chęci.
Tą zależność (EKSPERYMENT) ilustruje Zimbardo w książce ,, Psychologia i życie”.
Eksperyment: w Amerykańskiej szkole młodzież celowo niszczyła trawniki. Pedagog (psycholog) w jednej z klas pod groźbą kary / nagrody sprowokował do skopania ziemi i sadzenia trawy i kwiatów. Potem sami bronili tego, żeby nie deptać. Dzieci zrozumiały że ich zachowanie było bezsensowne - psychologiczne zaangażowanie w czyn.
ZAANGAŻOWANIE W CZYN:
Do zmiany postawy metodą behawioralną potrzebne jest:
Jednostka jest sprowokowana do niepożądanego dla siebie ze względu na swoje postawy działania - nakłanianie do określonego zachowania.
Niezbędny jest także stopień zgody lub osobistego zaangażowania w to działanie. Gdy nastąpi osobiste zaangażowanie w działanie wobec którego jednostka na postawę negatywną wywołuje rozdźwięk lub niezgodność wzbudzającą stan napięcia i motywację w kierunku podejmowania decyzji w taki czy inny sposób. Tu powiedzieć można ,, ostatecznie obiekt postawy nie jest Az taki zły jak wydawał się uprzednio” - a więc następuje przewartościowanie postawy.
Pełnienie ról i funkcji : postawy mogą ulegać zmianie w związku innym zaangażowaniem lub uczestnictwa w związku z odgrywaniem ról społecznych. (złodziejowi daje się role skarbnika - kontrola grupowa)
Zmiana postaw na skutek odgrywania roli jest bardziej prawdopodobna jeśli:
Grający daną rolę uważa ją za nagradzaną lub nagradzającą.
Wysiłek związany z odgrywaniem roli pozwala mu zyskać nowe spojrzenie na obiekt postawy.
EKSPERYMENT:
King i Janis wykazali w badaniach eksperymentalnych, że grana rola wówczas ma istotne znaczenie, gdy zezwala na pewien margines improwizacji, gdy nie jest tylko odczytanym tekstem.
Studentów przebadano kwestionariuszem i zbadano ich postawy. Podzielona ich na 2 grupy:
Mieli odczytać referat napisany przez eksperymentatora. Zawierał on sprzeczne treści z postawami studentów.
Mieli napisać referat sprzeczny z własnymi postawami i go wygłosić.
Badano czy studenci zmienili postawy:
Żaden nie zmienił postawy.
Część zmieniła postawy.
WNIOSKI:
Dając rolę dzieciom trzeba dać im margines wolności i samodzielności w wypełnianiu tej roli, pełniona rola ma zawierać indywidualny wkład osoby, której chcemy zmienić postawę.
EKSPERYMENT GORDONA:
W odgrywaniu ról społecznych w grupie, jednostka zostaje skłoniona do grania roli pośredniej, miedzy jej własnym stanowiskiem a stanowiskiem grupy. Badał opinie wygłaszane publicznie i stwierdził, że są czymś pośrednim między własną postawą, a opinią grupy.
CZYNNOŚCI I POSTAWY PROSPOŁECZNE
(empatia, decyzje dotyczące działań prospołecznych)
Czynności i postawy prospołeczne - wynikają z postaw prospołecznych, są wykonywane na czyjąś korzyść, tzn. na korzyść obiektów społecznych będących poza ,,ja”.
Wyróżniamy czynności prospołeczne na rzecz:
Konkretnych osób
Zbiorowości - mniejszej lub większej grupy ludzi
Instytucji - organizacji, stowarzyszenia, klubu
Idei (wartości) - np. duchowe
Charakteryzując czynności prospołeczne trzeba wziąć pod uwagę cele, ku którym są kierowane czynności prospołeczne dotyczące obiektów, a ich cechą jest dobro obiektów zewnętrznych - zmiany polegają na usunięciu szkody lub zwiększeniu dobra, w jakimś zakresie zabezpieczanie przed szkodą.
Usunięcie szkody lub zwiększenie dobra dotyczy sfer:
Cielesnej (nakarmienie głodnego, uratowanie życia, umożliwienie odpoczynku, zabezpieczenie od bólu)
Materialnej (pomoc finansowa, odnalezienie zagubionej rzeczy, wspomaganie, ofiarować coś)
Moralnej (bronienie czyjegoś dobrego imienia, przezwyciężenie trudności, bronienie przed niesłuszną krytyką)
Orientacyjnej - (wyjaśnić coś, umożliwić wgląd, rozszerzać czyjąś wiedzę, informować, wzbogacać intelektualnie)
Praktycznej - (pomóc w wykonaniu czynności, przezwyciężenie trudności)
Emocjonalnej - (pocieszyć, współczuć, pomóc w opanowaniu się, uspokoić kogoś)
Inne cechy czynności prospołecznych:
Czas trwania czynności prospołecznej (krótkie, czasowe, długie, powtarzające się okresowo, aż do tych angażujących znaczną część życia (przewlekle chory)
Ponoszono koszty psychologiczne (krótki czas to niski koszt psychologiczny, lub krótki czas to wysoki koszt, gdy odczuwamy ból lub obawę o utratę własnego życia) koszt wiąże się z czasem trwania i stratami, jakie może ponieść podmiot. Nie wielki wysiłek, groźby szkody cielesnej, ból straty moralnej, przezwyciężanie własnych emocji, wysiłek fizyczny, utrata życia.
Wykonywanie czynności prospołecznych wiąże się z diagnozowaniem, co jest dla kogoś dobre. Diagnoza może być też błędna, najważniejsza jest motywacja gdy chcemy zmniejszyć kogoś cierpienie. Antycypacja - przewidywanie. Każda czynność która ma na celu usunięcie bólu to czynność prospołeczna - motywacja lub antycypacja konsekwencji czynu który wykonujemy.
Reykowski - jeśli wyręczamy osobę chorą na gościec - choroba kości, to robimy jej niedźwiedzią przysługę, bo ona musi się ruszać. Reykowski uważa że to nie jest postawa prospołeczna bo w konsekwencji ona przestaje się ruszać. Ważne jest to czym się kierujemy. Diagnoza co jest dobrem dla kogo. Jeżeli motywem jest ograniczenie bólu to czynność jest prospołeczna.
Definicja zachowań/ czynności prospołecznych:
LEON WISPE - jest zachowanie, co do którego można się spodziewać, że przyczyni się do spowodowania dobra fizycznego lub psychologicznego innej osoby. Zachowanie tego rodzaju zmierza nie tylko do dobra innej osoby, lecz także zakłada gotowość do dzielenia z nią jej celów a także cierpienia, frustracji i smutku z tym, że podmiot utrzymuje swą odrębność od tej osoby. Nie utożsamianie się.
Zachowanie ma na celu spowodowanie dobra drugiej osoby. Zakłada także dzielenie z nią jej celów jak też smutków, przy czym zachowujemy swą odrębność.
BERKOWITZ - zachowanie prospołeczne jest to zachowanie przynoszące pożytek innej osobie, która spełnia określone warunki, a mianowicie jest to zachowanie bez oczekiwania zewnętrznej nagrody - wewnętrznej np. poczucie satysfakcji i dumy nie dyskwalifikuje czynu lecz często staje się ważnym jego elementem, a może ją uznać za warunki aktu altruistycznego. Zachowanie prospołeczne to czynność, która przynosi pożytek drugiej osobie, jednak bez oczekiwania zewnętrznej nagrody.
ARON FREED - zachowanie prospołeczne to takie zachowanie jednostki, które jest kontrolowane przez antycypację konsekwencji, jakie przynosi drugiej osobie. Zachowanie prospołeczne to takie, które przewiduje konsekwencje jakie w rezultacie przyniesie drugiej osobie, czy będzie to dla niej pożyteczne czy nie.
DONEL BARTAL - zachowanie prospołeczne to zachowanie dowolne, podejmowane po to by przynieść korzyść innemu, nie oczekując w zamian zewnętrznej nagrody. Jest podejmowane w dwojakich okolicznościach:
Zachowanie stanowiące cel sam w sobie,
Akt restytucji - przywracanie poprzedniego stanu, naprawianie szkody.
Postawa prospołeczna:
Oprócz czynności prospołecznych w osobowości pojawiają się reakcje percepcyjne, intelektualne, emocjonalne a więc procesy regulacji, których charakterystyczną cechą jest zorientowanie na potrzeby innych.
Chodzi tu o spostrzeganie cudzych, indywidualnych potrzeb oraz spostrzeganie sytuacji z cudzej perspektywy.
Spostrzeganie cudzych potrzeb stanowi złożoną formę czynności orientacyjnych, które polegają na integrowaniu informacji pochodzących z zewnątrz z różnych źródeł i odczytaniu ich wspólnego znaczenia. Wiąże się to z umiejętnością patrzenia z cudzej perspektywy.
Postawa prospołeczna - stała gotowość, która ma następujące komponenty:
- aspekt poznawczy - (poglądy i przekonania), który można opisać jako względnie stały sposób myślenia o świecie, polega na uznaniu cudzego dobra za wartość, a często także za wartość, którą da się realizować w życiu.
- aspekt emocjonalno - motywacyjny - względnie trwały stosunek emocjonalny do innych, dzięki któremu dobro innych jest źródłem pozytywnych emocji, a szkoda innych jest źródłem negatywnych reakcji emocjonalnych.
- aspekt behawioralny - skłonność do prospołecznych działań.
Postawy prospołeczne przejawiają się w:
Czynnościach prospołecznych (działaniu)
Komunikowaniu się z innymi (normy obyczajowe wiążą się z postawami prospołecznymi.
Powstrzymywaniu się przed pewnymi czynnościami ( rezygnacja z pewnych czynności.
Nie każda czynność prospołeczna jest przejawem postawy prospołecznej. Wiele czynności prospołecznych jest przejawem konfiguracji warunków u podstaw, których leży obawa przed odrzuceniem przez grupę lub leżą postawy egocentryczne (gdzie motywem jest wykonywanie tylko fajnej czynności). Są czynności prospołeczne, które nie są wynikiem motywu prospołecznego - wizerunek w grupie.